การประเมินคุณภาพห้องปฏิบัติการตรวจเอชไอวีซีโรโลยีในเขตภาคกลาง และภาคตะวันออก ปึงบประมาณ 2561-2565

ผู้แต่ง

  • ธัญญลักษณ์ ไพโรจน์ ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 6 ชลบุรี
  • วันวิสาข์ เนตรเรืองแสง ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 6 ชลบุรี

คำสำคัญ:

การประเมินคุณภาพ, ห้องปฏิบัติการ, เอชไอวีซีโรโลยี

บทคัดย่อ

การประเมินคุณภาพห้องปฏิบัติการโดยองค์กรภายนอกเป็นกระบวนการสำคัญของการประเมินความ สามารถของห้องปฏิบัติการ เพื่อให้เกิดความเชื่อมั่นในผลการวิเคราะห์ที่ถูกต้อง และเชื่อถือได้ การเข้าร่วมแผนทดสอบความชำนาญยังเป็นหนึ่งในข้อกำหนดในการรับรองมาตรฐาน ISO 15189 ด้วย ในการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพของห้องปฏิบัติการในเขตภาคกลางและภาคตะวันออก ระหว่างปิ้งประมาณ 2561-2565 ห้องปฏิบัติการที่เข้าร่วมเป็นห้องปฏิบัติการที่ทำการตรวจเอชไอวิชีโรโลยี จำนวน 143 - 194 แห่ง คุณภาพการตรวจประเมินจากความสอดคล้องกับค่ากำหนด การดำเนินงานประกอบด้วย การส่งตัวอย่างทดสอบให้สมาชิกจำนวน 3 ครั้ง/ปี การรวบรวมข้อมูลการตรวจ การประเมินผลความถูกต้องและแม่นยำ และการจัดทำ รายงาบผล ผลการศึกษาพบอัตราการตอบกลับของห้องปฏิบัติการที่เข้าร่วมแผนทดสอบความชำนาญ 91.70, 93.83, 94.31, 94.27 และ 92.72 ตามลำดับ ผลความถูกต้องของผลการตรวจคิดเป็น ร้อยละ 95.17, 95.36.36, 97.45, 97.05 และ 89.87 ตามลำดับ สาเหตุของความผิดพลาดพบสูงที่สุด คือ การรายงานผลหรือสรุปผลผิด การปนเปื้อน และการสลับตัวอย่าง ผลการตรวจของห้องปฏิบัติการมีความความแม่นยำในการตรวจตัวอย่างซ้ำ คิดเป็นร้อยละ 98.79, 99.23, 99.45, 99.27 และ 99.24 ตามลำดับ ในส่วนของการสรุปผลการตรวจพบว่า สมาชิกมีการสรุปผลไม่เป็นไปตามแนวทางการตรวจวินิจฉัย รักษา และป้องกัน การติดเชื้อเอซไอวีประเทศไทย แต่มีแนวโน้มลดลงเมื่อได้รับคำแนะนำจากผู้ดำเนินแผนแผนฯ จากข้อมูลในการศึกษาครั้งนี้มีประโยชน์ต่อสมาชิกในการเฝ้าระวัง ปรับปรุงแก้ไขข้อผิดพลาดที่อาจเกิดซ้ำ อีกทั้งยังยังมีประโยชนในการนำไปพัฒนาโปรแกรมการ ทดสอบความชำนาญให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

Downloads

Download data is not yet available.

References

กัลยาณี คูพูลทรัพย์, ธีรกุล อาภรณ์สุวรรณ, วัชนันท์ วงศ์เสนา, วิไล เฉลิมจันทร์, ศักดิ์ชัย เดชตรัยรัตน์, ศิริรัตน์ ลิกานนท์สกุล, สุดา ลุยศิริโรจนกุล และสมบูรณ์ หนูไข่. (2560). คู่มือการตรวจ หาการติดเชื้อเอชไอวีสำหรับเทคนิคการแพทย์ กรุงเทพมหานคร: พีเอสเซอร์วิส.

กระทรวงสาธารณสุข กรมควบคุมโรค กองโรคเอดส์ และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์. (2566). HIV INFO HUB ศูนย์รวมข้อมูลสารสนเทศด้านเอชไอวี ของประเทศไทย. สืบค้น 3 ตุลาคม 2566, จาก https://hivhub.ddc.moph.go.th/epidemic.php

กระทรวงสาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข. (2561) ชุดตรวจเอชไอวีด้วยวิธีรวดเร็ว ที่ตรวจหา แอนติบอดีและแอนติเจนในชุดเดียวกัน (4th Generation HIV rapid test kit). สืบค้น 22 ธันวาคม 2566 จาก https://nih.dmsc.moph.go.th/

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ สาธารณสุข ฝ่ายปฏิบัติการด้านเชื้อถ่ายทอด ทางการให้เลือด. (2555). รายชื่อผู้รับอนุญาต ผลิต-นําเข้าชุดตรวจที่เกี่ยวข้องกับการติด เชื้อเอชไอวี เพื่อจําหน่ายในประเทศไทย, สืบค้น 29 มกราคม 2566 จาก http://ttp.dmsc.moph.go.th

วิมลสิริ ชนะตรีรัตนพันธุ์, (2564). การประเมินประสิทธิภาพชุดตรวจเอชไอวี รุ่นที่ 4 ชนิดได้ผลเร็ว เปรียบเทียบกับเครื่องตรวจวิเคราะห์อัตโนมัติ, วารสารวิชาการแพทย์และสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 3. 18(1) 27-34 https://thaidj.org/

สลักจิต ชุติพงษ์วิเวท, ยงยุทธ พรหมพันธุ์ใจ และ วันวิสาข์ เนตรเรืองแสง. (2557). การประเมินคุณภาพภายนอกของห้องปฏิบัติการการตรวจเอชไอวีซีโรโลยีของโรงพยาบาลในเขต ตอนกลางของประเทศไทย, วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา ฉบับพิเศษ การประชุมวิชาการระดับชาติ วิทยาศาสตร์วิจัย ครั้งที่ 6. 19(3) 312-317 https://scijournal.buu.ac.th/

สุริยา ยศพรสกุล. (2566, 21 มิถุนายน), การประเมิน คุณภาพการตรวจเอชไอวีซีโรโลยีของห้อง ปฏิบัติการในเขตภาคเหนือในช่วงปีงบประมาณ พ.ศ. 2561-2565. [การนําเสนอด้วยโปสเตอร์] งานประชุมวิชาการกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ครั้งที่ 31

เสาวนีย์ วิบุลสันติ, ศศิโสภิณ เกียรติบูรณกุล, โอภาส พุทธเจริญ, เอกจิตรา สุขกุล และ รังสิมา โล่เลขา. (2565). แนวทางการตรวจรักษาและป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี ประเทศไทย ปี 2564/2565. กรุงเทพมหานคร: ห้างหุ้นส่วนจํากัด สํานักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์

ISO 15189:2012 Medical laboratories-Requirements for quality and competence. (2012). Switzerland.

ISO/IEC 17043:2010 Conformity assessment- General requirements for proficiency testing. (2010). Switzerland.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-01-15

How to Cite

1.
ไพโรจน์ ธ, เนตรเรืองแสง ว. การประเมินคุณภาพห้องปฏิบัติการตรวจเอชไอวีซีโรโลยีในเขตภาคกลาง และภาคตะวันออก ปึงบประมาณ 2561-2565. Prim. Health Care j (Cent. Edi) [อินเทอร์เน็ต]. 15 มกราคม 2025 [อ้างถึง 31 มกราคม 2025];38(1):45-54. available at: https://he05.tci-thaijo.org/index.php/Hss6/article/view/3978