การพัฒนารูปแบบการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เครือข่ายบริการสุขภาพเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม
คำสำคัญ:
การดูแลตนเอง, การมีส่วนร่วมของชุมชน, ผู้ป่วยเบาหวานบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
การศึกษาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาประสิทธิผลรูปแบบการส่งเสริมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เครือข่ายบริการสุขภาพเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม มี 3 ระยะ ดำเนินการช่วงเดือนตุลาคม 2566 - กรกฎาคม 2567 คือ 1) ระยะวางแผน 2) ระยะพัฒนารูปแบบการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน และ 3) ระยะประเมินผล กลุ่มตัวอย่าง คือทีมสหวิชาชีพและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) จำนวน 40 ราย และผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 260 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูล สมุดประจำตัวผู้ป่วยเบาหวาน ระบบ Self-record region 7 (SRR-7) และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา, Paired t-test และการวิเคราะห์เนื้อหา
จากการศึกษาพบว่า รูปแบบการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน (SMART) ที่พัฒนาขึ้นโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน มี 5 องค์ประกอบ คือ การสนับสนุนการจัดการตนเอง การติดตามและให้ข้อมูลย้อนกลับ การเข้าถึงบริการ การระดมทรัพยากร และการทำงานเป็นทีม หลังการพัฒนา ผู้ป่วยเบาหวานมีระดับน้ำตาลในเลือดลดลง และปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่น ความดันโลหิต ดัชนีมวลกาย เส้นรอบเอว และระดับไขมันในเลือดลดลง และอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลันลดลง ซึ่งลดลงมากกว่าก่อนดำเนินการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001)
Downloads
เอกสารอ้างอิง
International Diabetes Federation. Diabetes around the world in 2024 [online]. 2025 [cited 2025 Apr 17]. Available from: https://idf.org/about-diabetes/diabetes-facts-figures/
Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Diabetes and Well Being [online]. 2025 [cited 2025 Apr 17]. Available from: https://kku.world/1m71tp
Chiangyuen Health Network. Annual Performance Report 2023 [Unpublished]. Mahasarakham: Provincial Public Health Office; 2023.
Orem DE. Nursing Concepts of Practice. 6th ed. St. Louis: Mosby; 2001.
Jerawatana R, Siripitayakunkit A, Anothaisintawee T, Pattanaprateep O, Reutrakul S. The effects of diabetes self management education and support program in Thailand: a systematic review and meta analysis. J Med Assoc Thai. 2021; 104(6): 1050–1058. doi:10.35755/jmedassocthai.2021.06.12169 (mahidol.elsevierpure.com)
Ife J. Community Development in an Uncertain World. Cambridge: Cambridge University Press; 2013.
Leesri T, Vannarit T, Srisupan W, Senaratana W, Rerkasem K. Development of collaborative diabetes management in communities. CMU J Nat Sci. 2015;14(3):299–311. doi:10.12982/CMUJNS.2015.0090
Wichit N, Mnatzaganian G, Courtney M, Schulz P, Johnson M. Randomized controlled trial of a family oriented self management program to improve self efficacy, glycemic control and quality of life among Thai individuals with Type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract. 2017; 123: 37–48. doi:10.1016/j.diabres.2016.11.013
Auemaneekul, N., Chandanasotthi, P., Rawiworrakul, T., Sowattanangoon, N., & Boonsatean, W. Community Partnership, Context-based Intervention and Diabetes Control in Thailand. Journal of Public Health. 2017; 46(3): 236–247. Available from: https://www.tci-thaijo.org/index.php/jph/article/download/63484/59781
Ploylearmsang, C. Development and Implementation of Diabetes Care by a Community Network Based on a Chronic Care Model. Journal of Primary Care & Community Health. 2023; 14. https://doi.org/10.1177/21501319231181874
Sittipreechachan, P., Pichayapinyo, P., Lagampan, S., & Chongsuwat, R. A Community Health Volunteer Involvement Program for Glycated Hemoglobin Reduction Among Thai Patients With Uncontrolled Type 2 Diabetes: A Mixed-Method Study. Journal of Primary Care & Community Health. 2022; 13: 215013192210779. https://doi.org/10.1177/21501319221077960
Vaismoradi, M., Turunen, H. and Bondas, T. Qualitative descriptive study. Nurs Health Sci. [online]. 2013; 15: 398-405. https://doi.org/10.1111/nhs.12048
Kramer ES, VanWyk J, Holmstrom HL. Telehealth and diabetes management. Prim Care. 2022; 49(4): 631–639. doi:10.1016/j.pop.2022.04.007
Dana K, Suriyo S, Kumsiriruk N. Family support to glycemic control among type II diabetes mellitus patients: a systematic review. Community Health Dev Q Khon Kaen Univ. 2023; 11(2): 235–249.
Clements M, Kaufman N, Mel E. Using digital health technology to prevent and treat diabetes. Diabetes Technol Ther. 2023; 25(Suppl 1): S90–S108. doi:10.1089/dia.2023.2506
Goodwin N. Towards people centred integrated care: from passive recognition to active co production? Int J Integr Care. 2016; 16(2): 15. doi:10.5334/ijic.2492
World Health Organization. WHO Framework on Integrated People Centred Health Services. Geneva: WHO; 2016.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เผยแพร่ ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ท่านสามารถอ่านและใช้งานบทความเหล่านี้เพื่อวัตถุประสงค์ทางวิชาการ เช่น การสอน การวิจัย หรือการอ้างอิง โดยต้องให้เกียรติแก่ผู้เขียนและวารสารอย่างเหมาะสม ห้ามนำบทความไปใช้หรือดัดแปลงโดยไม่ได้รับอนุญาต ข้อความที่แสดงในบทความเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนแต่เพียงผู้เดียว ผู้เขียนมีความรับผิดชอบอย่างเต็มที่ต่อเนื้อหาและความถูกต้องของบทความ การนำไปใช้ซ้ำหรือตีพิมพ์ซ้ำอื่นๆ ต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
