ผลลัพธ์ระยะยาวการฝึกอบรมการวางแผนดูแลล่วงหน้าของบุคลากรสุขภาพด้านประคับประคองและโรคไตในประทศไทย
คำสำคัญ:
การวางแผนการดูแลล่วงหน้า, ความรู้, ทัศนคติ, การปฏิบัติบทคัดย่อ
ภูมิหลังและเหตุผล: การวางแผนการดูแลล่วงหน้า (Advanced Care Planning: ACP) เป็นองค์ประกอบสำคัญของการดูแลแบบประคับประคอง ในประเทศไทยการบูรณาการ ACP ยังเผชิญกับความท้าทาย โดยเฉพาะความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติ (Knowledge, Attitude, and Practice: KAP) ของบุคลากรสุขภาพซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อประสิทธิภาพของการสื่อสาร ACP
วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินประสิทธิผลของการฝึกอบรม ACP โดยใช้ modified Serious Illness Conversation Guide (mSICG) ต่อ KAP ในกลุ่มบุคลากรด้านประคับประคอง (Palliative Care: PC) และโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease: CKD) ใน 12 เขตสุขภาพของประเทศไทย
วิธีการศึกษา: การวิจัยแบบกึ่งทดลอง ระหว่าง 16 ตุลาคม 2566–31 มีนาคม 2567 โดยจัดอบรม mSICG ประกอบด้วยการบรรยาย วิดีทัศน์ และการทำบทบาทสมมติ ประเมิน KAP 3 ครั้ง ได้แก่ ก่อนอบรม (T0) หลังอบรมทันที (T1) และ 3 เดือนหลังอบรม (T2) ใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์แบบวัดซ้ำ โดยอาศัยแบบจำลองเชิงเส้นทั่วไป (general linear model) และ Bonferroni สำหรับการเปรียบเทียบแบบเป็นคู่
ผลการศึกษา: มีผู้ที่ทำแบบประเมินครบทั้งสามช่วงเวลา 167 คน จาก 779 คน ในด้านความรู้คะแนนเฉลี่ยลดลงที่ T2 (7.89±1.13, 7.90±1.01 และ 7.33±1.00; p<0.001) ด้านทัศนคติคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นใน T1 และลดลงที่ T2 (3.69±0.48, 3.85±0.58, 3.52±0.42; p<0.001) ด้านการปฏิบัติคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในทุกช่วงเวลา (3.32±1.34, 3.36±1.43, 3.61±1.17; p=0.005) โดยเฉพาะในกลุ่มบุคลากรสุขภาพที่ดูแลผู้ป่วย CKD (2.11±1.42, 2.45±1.43, 2.83±1.31; p=0.005)
สรุปผลและข้อเสนอแนะ: การอบรม mSICG-ACP ช่วยเพิ่มความรู้และทัศนคติในระยะสั้น แต่ผลดังกล่าวลดลงในระยะยาว ในขณะที่การปฏิบัติ ACP มีแนวโน้มดีขึ้น ควรจัดกิจกรรมทบทวนความรู้และทักษะอย่างต่อเนื่องเพื่อคงผลลัพธ์ในระยะยาว
Downloads
เอกสารอ้างอิง
WHO. Palliative care. [Internet]. 2025 [Cited 2025 Oct 14]. Available From: https://www.who.int/health-topics/palliative-care
Baile WF, Kudelka AP, Beale EA, Glober GA, Myers EG, Greisinger AJ, et al. Communication skills training in oncology. Description and preliminary outcomes of workshops on breaking bad news and managing patient reactions to illness. Cancer 1999; 86(5): 887-897.
ฐากูร กาญจโนภาศ, ศรัณย์ ธนพฤฒิวงศ์. การวางแผนดูแลล่วงหน้าในผู้สูงอายุ. Rama Med J 2567; 47(4): 46-60. doi:10.33165/rmj.2024.47.4.269209
รัตนาภรณ์ ศิริเกต, ธีระศักดิ์ งามสิทธิ์, รัตนาวดี บัวบาลบุตร, ปาริชาติ เพียสุพรรณ์, ศรีเวียง ไพโรจน์กุล. ผลลัพธ์ของการวางแผนดูแลล่วงหน้าในผู้ป่วยสมองเสื่อมที่ได้รับการดูแลแบบประคับประคอง. Srinagarind Med J 2566; 38(5): 499-506.
Manomaipiboon B. Attitudes toward end-of-life care and advance directives: a prospective survey in a family medicine clinic, Bangkok, Thailand. Chulalongkorn Med J 2023; 67(4): 1-10. doi:10.56808/2673-060X.5454
Sripaew S, Assanangkornchai S, Limsomwong P, Kittichet R, Vichitkunakorn P. Advantages, barriers, and cues to advance care planning engagement in elderly patients with cancer and family members in Southern Thailand: a qualitative study. BMC Palliat Care 2567; 23: 211. doi:10.1186/s12904-024-01536-x
Pairojkul S, Raksasataya A, Sorasit C, Horatanaruang D, Jarusomboon W. Thailand’s experience in Advance Care Planning. Z Für Evidenz Fortbild Qual Im Gesundheitswesen 2566; 180: 85-89. doi:10.1016/j.zefq.2023.05.010
Futri I, Ketkaew C, Naruetharadhol P. Influential Factors Affecting the Intention to Utilize Advance Care Plans (ACPs) in Thailand and Indonesia. Societies 2024; 14(8): 134. doi:10.3390/soc14080134
Sirijoti K, Hongsranagon P, Havanond P, Pannoi W. Assessment of Knowledge Attitudes and Practices Regarding Antibiotic Use in Trang Province, Thailand. J Health Res 2014; 28(5): 299-307.
Wangsan K, Sapbamrer R, Sirikul W, Kiratipaisarl W, Ongprasert K, Assavanopakun P, et al. Knowledge, Attitudes, Practices, and Perceived Usability of Respirators Among Thai Healthcare Personnel During the COVID-19 Pandemic. Healthcare 2025; 13(10): 1186. doi: 10.3390/healthcare13101186
Martínez Gimeno ML, Cámara Escribano C, Honrubia Fernández T, Olmo García MC, Tovar Benito DH, Bilbao-Goyoaga Arenas T, et al. Knowledge and attitudes of health care professionals in advance healthcare directives. J Healthc Qual Res 2018; 33(5): 270-277. doi:10.1016/j.jhqr.2018.05.005
Silveira MJ, Kim SYH, Langa KM. Advance directives and outcomes of surrogate decision making before death. N Engl J Med 2010; 362(13): 1211-1218. doi:10.1056/NEJMsa0907901
Brinkman-Stoppelenburg A, Rietjens JAC, van der Heide A. The effects of advance care planning on end-of-life care: a systematic review. Palliat Med 2014; 28(8): 1000-1025. doi:10.1177/0269216314526272
Director L, Brown R, Cullinan A, Wilson M, Munson J, Koff M, et al. Improving Critical Care Communication with the Serious Illness Conversation Guide at an Academic Medical Center. J Pain Symptom Manage 2025; 70(1): e65-e72. doi:10.1016/j.jpainsymman.2025.03.033
Conley DM, Singer SJ, Edmondson L, Berry WR, Gawande AA. Effective surgical safety checklist implementation. J Am Coll Surg 2011; 212(5): 873-879. doi:10.1016/j.jamcollsurg.2011.01.052
Neily J, Mills PD, Young-Xu Y, Carney BT, West P, Berger DH, et al. Association between implementation of a medical team training program and surgical mortality. JAMA 2010; 304(15): 1693-1700. doi:10.1001/jama.2010.1506
Paladino J, Fromme EK. Preparing for Serious Illness: A Model for Better Conversations over the Continuum of Care. Am Fam Physician 2019; 99(5): 281-284.
Luckett T, Spencer L, Morton RL, Pollock CA, Lam L, Silvester W, et al. Advance care planning in chronic kidney disease: A survey of current practice in Australia. Nephrology 2017; 22(2): 139-149. doi:10.1111/nep.12743
สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. คำแนะนำสำหรับการดูแลรักษาสนับสนุนและประคับประคองผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง พ.ศ.2566. [Internet]. 2023 [cited 2025 Nov 2]. Available from: https://www.nephrothai.org/wp-content/uploads/2023/06/e-BOOK-palliative-care.pdf
Yee A, Seow YY, Tan SH, Goh C, Qu L, Lee G. What do renal health-care professionals in Singapore think of advance care planning for patients with end-stage renal disease? Nephrology (Carlton) 2011 Feb; 16(2): 232–8. doi: 10.1111/j.1440-1797.2010.01401.x.
Raksasataya A, Pairojkul S. Comparing knowledge, attitude, and practice toward advanced care planning among palliative and renal healthcare professionals after advanced care plan training program: 12 health sectors in Thailand: knowledge, attitude, and practice toward advanced care planning among healthcare professionals. PCFM 2024; 7(2): 94-100.
Paladino J, Bernacki R, Neville BA, Kavanagh J, Miranda SP, Palmor M, et al. Evaluating an Intervention to Improve Communication Between Oncology Clinicians and Patients With Life-Limiting Cancer: A Cluster Randomized Clinical Trial of the Serious Illness Care Program. JAMA Oncol 2019; 5(6): 801-809. doi:10.1001/jamaoncol.2019.0292
Chan CWH, Ng NHY, Chan HYL, Wong MMH, Chow KM. A systematic review of the effects of advance care planning facilitators training programs. BMC Health Serv Res 2019; 19(1): 362. doi:10.1186/s12913-019-4192-0
Harden RM, Laidlaw JM. Be FAIR to students: Four principles that lead to more effective learning. Med Teach 2013; 35(1): 27-31. doi:10.3109/0142159X.2012.732717
Chan D, Ward E, Lapin B, Marschke M, Thomas M, Lund A, et al. Outpatient Advance Care Planning Internal Medicine Resident Curriculum: Valuing Our Patients’ Wishes. J Palliat Med 2016; 19(7): 734-745. doi:10.1089/jpm.2015.0313
Pangaro L, Ten Cate O. Frameworks for learner assessment in medicine: AMEE Guide No. 78. Med Teach 2013; 35(6): e1197-e1210. doi:10.3109/0142159X.2013.788789
Fu X, Li Q. Effectiveness of Role-play Method: A Meta-analysis. Int J Instr 2025 Jan 1; 18(1): 309–324. doi: 10.29333/iji.2025.18117a
Katebi MS, Khadivzadeh T, Shamloo ZS, Esmaeili H. Comparison of the effects of role play and video feedback on the knowledge and attitude of midwives towards communication skills training. JNMS 2015: 2(3): 1-9.
Duerden MD, Witt PA. The impact of direct and indirect experiences on the development of environmental knowledge, attitudes, and behavior. J Environ Psychol 2010;30(4):379-392. doi:10.1016/j.jenvp.2010.03.007
Feldman RS. Essentials of Understanding Psychology, 5th Ed. 5th ed. New York: McGraw-Hill; 2003:xxxiv, 468.
Offiah G, Ekpotu LP, Murphy S, Kane D, Gordon A, O’Sullivan M, et al. Evaluation of medical student retention of clinical skills following simulation training. BMC Med Educ 2019; 19(1): 263. doi:10.1186/s12909-019-1663-2
Millstein LS, Allen J, Bellin MH, Eveland SR, Baek D, Agarwal A, et al. An interprofessional training to improve advance care planning skills among medicine, nursing, and social work students. J Interprofessional Educ Pract 2020; 21: 100382. doi:10.1016/j.xjep.2020.100382
Naik B, Ghoshal A, Damani A, Singhai P, Prabhu Attur R, Salins N, et al. Preferences for Advance Care Planning in Patients with End-Stage Kidney Disease: A Cross-Sectional Survey among Nephrology Healthcare Providers in a Tertiary Care Center in India. Nephron 2024; 149(1): 48-56. doi:10.1159/000541347
Holley JL, Carmody SS, Moss AH, Sullivan AM, Cohen LM, Block SD, et al. The need for end-of-life care training in nephrology: national survey results of nephrology fellows. Am J Kidney Dis 2003; 42(4): 813-820. doi:10.1016/S0272-6386(03)00868-0
Okada H, Morita T, Kiuchi T, Okuhara T, Kizawa Y. Health care providers’ knowledge, confidence, difficulties, and practices after completing a communication skills training program for advance care planning discussion in Japan. Ann Palliat Med 2021; 10(7): 7225235-7227235. doi:10.21037/apm-21-642
Luckett T, Spencer L, Morton RL, Pollock CA, Lam L, Silvester W, et al. Advance care planning in chronic kidney disease: A survey of current practice in Australia. Nephrol Carlton Vic 2017; 22(2): 139-149. doi:10.1111/nep.12743
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เผยแพร่ ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ท่านสามารถอ่านและใช้งานบทความเหล่านี้เพื่อวัตถุประสงค์ทางวิชาการ เช่น การสอน การวิจัย หรือการอ้างอิง โดยต้องให้เกียรติแก่ผู้เขียนและวารสารอย่างเหมาะสม ห้ามนำบทความไปใช้หรือดัดแปลงโดยไม่ได้รับอนุญาต ข้อความที่แสดงในบทความเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนแต่เพียงผู้เดียว ผู้เขียนมีความรับผิดชอบอย่างเต็มที่ต่อเนื้อหาและความถูกต้องของบทความ การนำไปใช้ซ้ำหรือตีพิมพ์ซ้ำอื่นๆ ต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
