ผลของโปรแกรมการเตรียมความพร้อมเข้ารับบริการทันตกรรมต่อความกลัวและการรับรู้ความสามารถของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนต้น จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
โปรแกรมการเตรียมพร้อม, บริการทันตกรรม, ความกลัว, การรับรู้ความสามารถบทคัดย่อ
นักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนต้นเป็นช่วงวัยที่ฟันแท้กำลังขึ้น ความกลัวเป็นปัจจัยสำคัญทำให้หลีกเลี่ยงเข้ารับบริการทันตกรรม ส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากและฟันตามมา
วัตถุประสงค์การวิจัย เพื่อเปรียบเทียบความกลัวและการรับรู้ความสามารถตนเองเข้ารับบริการทันตกรรม ภายในกลุ่ม ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ก่อนและหลังได้รับโปรแกรมการเตรียมความพร้อมบริการทันตกรรม
วิธีวิจัย เป็นวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) แบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการทดลอง (two group pretest-posttest design) ศึกษาในกลุ่มตัวอย่างนักเรียนชั้นประถมศึกษา 1-3 โรงเรียนเขตตำบลค้อเขียว อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร จํานวน 64 คน ใช้การสุ่มอย่างง่ายมา 2 โรงเรียน สุ่มจับฉลากโรงเรียนแรกเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 31 คน สุ่มจับครั้งที่สองเป็นกลุ่มควบคุม จำนวน 33 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง คือ โปรแกรมการเตรียมความพร้อมบริการทันตกรรมด้วยเทคนิค Tell Show Do เก็บข้อมูลด้วยแบบวัดความกลัวและการรับรู้ความสามารถตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบผลการทดลองภายในกลุ่มด้วยสถิต Wilcoxon signed rank test ระหว่างกลุ่มใช้สถิติ Mann-Whitney U Test
ผลการศึกษา ภายหลังการทดลองคะแนนความกลัวของกลุ่มทดลองลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (median 20 ±15 VS median 30 ±21, Z = - 3.925, p = <0.001) และลดลงกว่ากลุ่มควบคุม (median 20 ±15 VS median 37±32, (Z = - 4.569, p <.001) ส่วนการรับรู้ความสามารถตนเองต่อการเข้ารับบริการทันตกรรม พบว่ากลุ่มทดลองมีคะแนนสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (median 81±13 VS median 64±18, Z = - 5.226, p <.001)
Downloads
เอกสารอ้างอิง
วรางคนา เวชวิธี, บ.ก. แผนยุทธศาสตร์ด้านสุขภาพช่องปากประเทศไทย พ.ศ. 2566-2580. นนทบุรี: สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2566.
กรกมล นิยมศิลป์, ภัทราภรณ์ หัสดิเสวี, ชนิกา โรจน์สกุลพานิช, บ.ก. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 9 ประเทศไทย พ.ศ. 2566. นนทบุรี: สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2567.
Sun IG, Chu CH, Lo ECM, Duangthip D. Global prevalence of early childhood dental fear and anxiety: A systematic review and meta-analysis. J Dent 2024; 142: 104841. doi: 10.1016/j.jdent.2024.104841.
Rath S, Das D, Sahoo SK, Raj A, Guddala NR, Rathee G. Childhood dental fear in children aged 7–11 years old by using the Children’s Fear Survey Schedule-Dental Subscale. J Med Life 2021; 14(1): 45–51. doi: 10.25122/jml-2020-0084.
Kohli N, Hugar SM, Soneta SP, Saxena N, Kadam KS, Gokhale N. Psychological behavior management techniques to alleviate dental fear and anxiety in 4–14-year-old children in pediatric dentistry: A systematic review and meta-analysis. Dent Res J (Isfahan) 2022; 19: 47. PMID: 35915712; PMCID: PMC9338387.
ปิยนาถ แก้วบัวพันธ์. การพัฒนารูปแบบการให้ข้อมูลเตรียมความพร้อมเพื่อลดความวิตกกังวลของผู้รับบริการทันตกรรม ในโรงพยาบาลเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม [วารสารออนไลน์] 2562; 13(30): 063–75.
Shahnavaz S, Hedman-Lagerlöf E, Hasselblad T, Reuterskiöld L, Kaldo V, Dahllöf G. Internet-based cognitive behavioral therapy for children and adolescents with dental anxiety: Open trial. J Med Internet Res 2018; 20(1): e12. doi:10.2196/jmir.7803.
Bandura A. Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev 1977; 84(2): 191–215. doi:10.1037/0033-295X.84.2.191
Bantel D, Chmielewski WX, Brähler E, Stöbel-Richter Y, Zenger M et al. Variables associated with oral health-related self-efficacy: results of a cross-sectional study. BMC Oral Health 2023; 23(1): 939. doi: 10.1186/s12903-023-03656-x.
Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educ Psychol Meas 1970; 30(3): 607–610. doi: 10.1177/00131644700300030
วัชลาวลี เกตุดี, วุฒิชัย จริยา. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการป้องกันโรคฟันผุ ความคาดหวังในผลลัพธ์ของการป้องกันโรคฟันผุ และพฤติกรรมการป้องกันโรคฟันผุในนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี [วารสารออนไลน์] 2563 [อ้างเมื่อ 26 ตุลาคม 2568] จาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/EAUHJSci/article/view/240070
Buchanan H, Niven N. Validation of a Facial Image Scale to assess child dental anxiety. Int J Paediatr Dent. 2002; 12(1): 47–52. PMID: 11853248.
ณัฎฐธิดา จันทศิลา. ประสิทธิผลของโปรแกรมดนตรีบำบัดร่วมกับสุคนธบำบัดต่อความวิตกกังวลและความกลัวของเด็กวัยเรียนในการรับบริการทางทันตกรรม [อินเทอร์เน็ต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; Available from: http://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/5182.
American Academy of Pediatric Dentistry. Behavior guidance for the pediatric dental patient. In: The Reference Manual of Pediatric Dentistry. p. 358–78. [internet] 2024. [cited 2025 Oct 26]. Available from: https://www.aapd.org/research/oral-health-policies--recommendations/behavior-guidance-for-the-pediatric-dental-patient/
พนิต พงศ์พิพัฒนพันธุ์. ผลของการประยุกต์ใช้แนวทางการจัดการความกลัวต่อความกลัวการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำในเด็กวัยก่อนเรียน. วารสารวิชาการเขต 12 [วารสารออนไลน์] 2020; 31(1): 32–40.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เผยแพร่ ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ท่านสามารถอ่านและใช้งานบทความเหล่านี้เพื่อวัตถุประสงค์ทางวิชาการ เช่น การสอน การวิจัย หรือการอ้างอิง โดยต้องให้เกียรติแก่ผู้เขียนและวารสารอย่างเหมาะสม ห้ามนำบทความไปใช้หรือดัดแปลงโดยไม่ได้รับอนุญาต ข้อความที่แสดงในบทความเป็นความคิดเห็นของผู้เขียนแต่เพียงผู้เดียว ผู้เขียนมีความรับผิดชอบอย่างเต็มที่ต่อเนื้อหาและความถูกต้องของบทความ การนำไปใช้ซ้ำหรือตีพิมพ์ซ้ำอื่นๆ ต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
