การใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อทำนายภาวะน้ำไขสันหลังรั่วระหว่างการผ่าตัดเนื้องอกต่อมใต้สมองผ่าน ทางโพรงจมูก
คำสำคัญ:
น้ำไขสันหลังรั่วระหว่างการผ่าตัด, เนื้องอกต่อมใต้สมอง, ผ่าตัดผ่านทางโพรงจมูก, ปัญญาประดิษฐ์บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อทำนายโอกาสน้ำไขสันหลังรั่ว ระหว่างการผ่าตัดเนื้องอกต่อมใต้สมองผ่านทางโพรงจมูก ด้วยปัญญาประดิษฐ์
วิธีดำเนินงานวิจัย: งานวิจัยนี้รวบรวมข้อมูลผู้ป่วยเนื้องอกต่อมใต้สมองที่ได้รับการผ่าตัดผ่านทางโพรงจมูก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2558- 31 ธันวาคม 2563 โดยรวบรวมข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วย ลักษณะของเนื้องอก และวิธีการผ่าตัด รวมถึงการแก้ไขเมื่อเกิดภาวะน้ำไขสันหลังรั่ว ทั้งหมด 289 คน และนำข้อมูลชุดดังกล่าวมาสร้างปัญญาประดิษฐ์โดยเลือกใช้ 2 model คือ random forest และ logistic regression เพื่อหา model ที่เหมาะสมกับชุดข้อมูลดังกล่าวและมีความน่าเชื่อถือที่มากที่สุด
ผลลัพท์: จากชุดข้อมูลที่นำมาใช้พบว่ามีสัดส่วนผู้ที่มีสภาวะน้ำไขสันหลังรั่วหลังจากการผ่าตัดอยู่ที่ 24.6% ปัจจัย ที่ส่งผลต่อน้ำไขสันหลังรั่วนั้นได้แก่ ความสูงของเนื้องอกน้ำไขสันหลังโตก่อนการผ่าตัด เคยได้รับการผ่าตัดมาก่อน ผลชิ้นเนื้อชนิดหลั่งฮอร์โมน อายุ ฉายแสง เพศ ดัชนีมวลกาย การผ่าตัดเนื้องอกหมดตามลำดับ เมื่อนำความเกี่ยวข้องมากน้อยทั้งหมดมาอยู่ในคำสั่งลำดับวิธีตามการเรียนรู้ของปัญญาประดิษฐ์ จะได้การทำนายผลลัพธ์ว่ามีโอกาสน้ำไขสันหลังรั่วหรือไม่ โดย logistic regression model มีค่า F1 score มากกว่า จึงนำมาใช้ในการทำนาย ผลลัพธ์ (0.43 VS 0.40)
สรุป: เมื่อนำปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ มาวิเคราะห์ด้วยปัญญาประดิษฐ์ พบว่าสามารถใช้ logistic regression model มี ค่า F1 score ที่มากกว่า เพื่อทำนายภาวะน้ำไขสันหลังรั่วจากการผ่าตัดผ่านโพรงจมูกในกลุ่มผู้ป่วยเนื้องอกต่อมใต้สมอง
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Mehta GU, Oldfield EH. Prevention of intraoperative cerebrospinal fluid leaks by lumbar cerebrospinal fluid drainage during surgery for pituitary macroadenomas. J Neurosurg. 2012;116(6):1299-303.
Fraser S, Gardner PA, Koutourousiou M, Kubik M, Fernandez-Miranda JC, Snyderman CH, et al. Risk factors associated with postoperative cerebrospinal fluid leak after endoscopic endonasal skull base surgery. J Neurosurg. 2018. 128(4):1066-71.
Patel PN, Stafford AM, Patrinely JR, Smith DK, Turner JH, Russell PT, et al. Risk Factors for Intraoperative and Postoperative Cerebrospinal Fluid Leaks in Endoscopic Transsphenoidal Sellar Surgery. Otolaryngol Head Neck Surg. 2018;158(5):952-60.
Sullivan CB, Schwalje AT, Jensen M, Li L, Dlouhy BJ, Greenlee JD, et al. Elevated body mass index and risk of postoperative CSF leak following transsphenoidal surgery. J Neurosurg. 2012;116(6):1311-7.
Ivan ME, Iorgulescu JB, El-Sayed I, McDermott MW, Parsa AT, Pletcher SD, et al. Risk factors for postoperative cerebrospinal fluid leak and meningitis after expanded endoscopic endonasal surgery. J Clin Neurosci. 2015; 22(1):48-54.
Nishioka H, Haraoka J, Ikeda Y. Risk factors of cerebrospinal fluid rhinorrhea following transsphenoidal surgery. Acta Neurochir (Wien). 2005;147(11): 1163-6; discussion 1166.
Jakimovski D, Bonci G, Attia M, Shao H, Hofstetter C, Tsiouris AJ, et al. Incidence and significance of intraoperative cerebrospinal fluid leak in endoscopic pituitary surgery using intrathecal fluorescein. World Neurosurg. 2014;82(3-4):e513-23.
Hannan CJ, Almhanedi H, Al-Mahfoudh R, Bhojak M, Looby S, Javadpour M. Predicting post-operative cerebrospinal fluid (CSF) leak following endoscopic transnasal pituitary and anterior skull base surgery: a multivariate analysis. Acta Neurochir (Wien). 2020. 162(6):1309-15.
Shikary T, Andaluz N, Meinzen-Derr J, Edwards C, Theodosopoulos P, Zimmer LA. Operative Learning Curve After Transition to Endoscopic Transsphenoidal Pituitary Surgery. World Neurosurg. 2017;102:608-12.
Mofatteh M. Neurosurgery and artificial intelligence. AIMS Neurosci. 2021;8(4):477-95.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
##default.contextSettings.thaijo.licenseTerms##
