ผลลัพธ์ระยะยาวในการผ่าตัดก้อนไขมันเส้นประสาทไขสันหลัง ของผู้ป่วยเด็กในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ จากประสบการณ์ 20 ปี

เปรม กมลอำนวยกิจ; กุสาวดี จึงศิรกุลวิทย์; จิระพร อมรฟ้า

ผู้แต่ง

เปรม กมลอำนวยกิจ หน่วยประสาทศัลยศาสตร์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
กุสาวดี จึงศิรกุลวิทย์ หน่วยประสาทศัลยศาสตร์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
จิระพร อมรฟ้า หน่วยประสาทศัลยศาสตร์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

Spinal lipoma, Tethered cord syndrome, Long tern outcome, Progression-free survival, Cord-sac ratio

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: ปัจจุบันแนวคิดและวิธีการผ่าตัด spinal lipoma ยังเป็นที่ถกเถียงกันโดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วย spinal lipoma ที่ไม่มีอาการมีปัจจัยใดบ้างที่ทำให้เพิ่มโอกาสการเกิดไขสันหลังถูกดึงรั้ง (tethered cord syndrome) ได้
วัตถุประสงค์: เป็นการศึกษา long term outcome ในผู้ป่วย spinal lipoma ที่ได้รับการผ่าตัดในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยมีจุดประสงค์เพื่อหาปัจจัยที่เพิ่มโอกาสการเกิด tethered cord syndrome
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษา survival analysis โดยเก็บข้อมูลผู้ป่วยเด็กโรคก้อนไขมันเส้นประสาทไขสันหลัง ที่ได้รับการผ่าตัดในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ รวบรวมข้อมูลในเด็กที่ผ่าตัดตั้งแต่เดือน กันยายน 2546 - กันยายน 2566 (20 ปี) ซึ่งเป็นการเก็บข้อมูลจากการทบทวนเวชระเบียนย้อนหลัง
ผลการศึกษา: จากประชากรทั้งหมด 69 คน ใน mean follow up time 9.6 ปี พบว่า มีค่าเฉลี่ยสำหรับเวลาก่อนที่จะเกิดเหตุการณ์อยู่ที่ 15.7 ปี และมี progression-free survival (PFS) ที่ 19 ปีอยู่ที่ 84.1% โดยมีช่วงเวลาการเกิด retethering ตั้งแต่ 2 ปี ไปจนถึง 17 ปีหลังการผ่าตัดครั้งแรก เมื่อแบ่งกลุ่มย่อยเพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่ออัตราการเกิด tethered cord syndrome พบว่า กลุ่มที่ไม่มีอาการก่อนผ่าตัดมี PFS อยู่ที่ 86.7% และในกลุ่มที่มี อาการมี PFS อยู่ที่ 79.2% ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในทางสถิติ (p value = 0.519) ประเภทของ spinal lipoma กลุ่ม dorsal มี PFS อยู่ที่ 50% กลุ่ม transitional มี PFS อยู่ที่ 78.6% กลุ่ม chaotic มี PFS อยู่ที่ 94.4% กลุ่ม terminal มี PFS อยู่ที่ 89.5% ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p value = 0.157) extent of resection ในกลุ่ม complete หรือ near total resection มี PFS อยู่ที่ 94.7% และในกลุ่ม partial resection มี PFS อยู่ที่ 77.3% ซึ่งไม่พบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p value = 0.071) แบ่งกลุ่ม cord-sac ratio < 0.3, 0.3-0.5 และ > 0.5 ซึ่งมี PFS อยู่ที่ 100%, 92.7%, และ 50% ตามลำดับ ซึ่งเป็นปัจจัยเดียวในการศึกษานี้ที่พบว่ามีนัยสำคัญทางสถิติ (P value = 0.002)
สรุป: จากการศึกษา long term outcome ในผู้ป่วย spinal lipoma ที่ได้รับการผ่าตัดในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ พบว่าผู้ป่วยมี progression free survival อยู่ที่ 84.1% โดยปัจจัยที่ส่งผลต่ออัตราการเกิด tethered cord syndrome คือ cord-sac ratio

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

Morioka T, Murakami N, Shimogawa T, Mukae N, Hashiguchi K, Suzuki SO, et al. Neurosurgical management and pathology of lumbosacral lipomas with tethered cord. Neuropathology. 2017;37(5):385-92.

Blount JP, Elton S. Spinal lipomas. Neurosurg Focus. 2001;10(1):e3.

Finn MA, Walker ML. Spinal lipomas: clinical spectrum, embryology, and treatment. Neurosurg Focus. 2007;23(2):E10.

Pierre-Kahn A, Zerah M, Renier D, Cinalli G, SainteRose C, Lellouch-Tubiana A, et al. Congenital lumbosacral lipomas. Childs Nerv Syst. 1997;13(6):298- 334.

La Marca F, Grant JA, Tomita T, McLone DG. Spinal lipomas in children: outcome of 270 procedures. Pediatr Neurosurg. 1997;26(1):8-16. doi:10.1159/000121155.

Chapman P, Stieg PE, Magge S, Barnes P, Feany M. Spinal lipoma controversy. Neurosurgery. 1999;44(1):186-92. doi:10.1097/00006123-199901000-00113.

Pang D, Zovickian J, Oviedo A. Long-term outcome of total and near-total resection of spinal cord lipomas and radical reconstruction of the neural placode: Part I—surgical technique. Neurosurgery. 2009;65(3):511-29.

Pang D, Zovickian J, Oviedo A. Long-term outcome of total and near-total resection of spinal cord lipomas and radical reconstruction of the neural placode: Part II—outcome analysis and preoperative profiling. Neurosurgery. 2010;66(2):253-73.

Pang D, Zovickian J, Wong ST, Hou YJ, Moes GS. Surgical treatment of complex spinal cord lipomas. Childs Nerv Syst. 2013;29(9):1485-513.

Kulkarni HV, Pierre-Kahn A, Zerah M. Conservative management of asymptomatic spinal lipomas of the conus. Neurosurgery. 2004;54(4):868-75.

Hoffman HJ, Taecholarn C, Hendrick EB, Humphreys RP. Management of lip myelomeningoceles: experience at the Hospital for Sick Children, Toronto. J Neurosurg. 1985;62(1):1-8. doi:10.3171/jns.1985.62.1.0001.

La Marca F, Grant JA, Tomita T, McLone DG. Spinal lipomas in children: outcome of 270 procedures. Pediatr Neurosurg. 1997;26(1):8-16. doi:10.1159/000121155.

McLone DG, Mutluer S, Naidich TP. Lipomeningoceles of the conus medullaris. In: Raimondi AJ, editor. Concepts in Pediatric Neurosurgery. Vol. 3. Basel: Karger; 1983. p.170-7.

Herman JM, McLone DG, Storrs BB, Dauser RC. Analysis of 153 patients with myelomeningocele or spinal lipoma reoperated upon for a tethered cord: presentation, management and outcome. Pediatr Neurosurg. 1993;19(5):243-9. doi:10.1159/000120739.

Wykes V, Desai D, Thompson DN. Asymptomatic lumbosacral lipomas: a natural history study. Childs Nerv Syst. 2012;28(10):1731-9. doi:10.1007/s00381-012-1775-z.

Warder DE. Tethered cord syndrome and occult spinal dysraphism in children: consensus on a complex diagnosis. J Neurosurg. 2001;94(2 Suppl):1-8.

Jones V, Thompson D. Placode rotation in transitional lumbosacral lipomas: are there implications for origin and mechanism of deterioration? Childs Nerv Syst. 2018;34(8):1557-62. doi:10.1007/s00381-018-3782-1.

Nejat F, El Khashab M, Gohar M, Shafie M, ElKhashab M, Ziyal I. Predictors of retethering after primary spinal lipoma surgery: a prospective study. J Neurosurg Pediatr. 2014;13(4):451-6.

Fletcher NA, Oakes WJ. The relationship of spinal cord sac ratio to outcome after untethering operations. Pediatr Neurosurg. 1999;30(5):247-52.

Maher CO, Muraszko KM, Garton HJ, Buchman SR, Naheedy MH, Ecklund K. Surgical outcomes in tethered cord syndrome associated with spinal lipoma. Neurosurgery. 2010;66(5):980-5.

Kang JK, Lee IW, Jeun SS. Surgical treatment and outcome of spinal lipoma: experience with 68 cases. J Neurosurg Pediatr. 2000;92(1):24-30.