การสอบสวนการระบาดของโรคอุจจาระร่วงในโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่ง จังหวัดนนทบุรี วันที่ 13 กุมภาพันธ์–7 มีนาคม 2561

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2561 สำนักงานสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี ได้รับแจ้งว่าพบผู้ป่วยอุจจาระร่วงเฉียบพลันใน นักเรียนและบุคลากรของโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่งในจังหวัดนนทบุรี จึงได้สอบสวนและควบคุมโรคตั้งแต่วันที่ 13 กุมภาพันธ์–7 มีนาคม 2561 เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาด ทราบปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุการเกิดโรค และเสนอแนะมาตรการควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยสัมภาษณ์ผู้ป่วย และค้นหาผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มเติมตามนิยามผู้ป่วยที่กำหนด ศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์แบบ Case–control study (1:1) และวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงด้วยวิธีการถดถอยพหุโลจิสติก ศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมโดยสำรวจสภาพแวดล้อมภายในโรงเรียน ศึกษาทางห้องปฏิบัติการโดยเก็บตัวอย่างอุจจาระผู้ป่วย swab มือแม่ครัว และน้ำ/น้ำแข็ง เพื่อส่งตรวจหาเชื้อก่อโรคทั้งแบคทีเรียและไวรัส
ผลการศึกษา: พบการระบาดของโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันจากเชื้อไวรัสโรตาในกลุ่มนักเรียนและบุคลากรของโรงเรียนแห่งหนึ่งในอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ตั้งแต่วันที่ 5–19 กุมภาพันธ์ 2561 โดยพบผู้ป่วยทั้งสิ้น 192 ราย (อัตราป่วยร้อยละ 18.6) แบ่งเป็นนักเรียน 188 ราย และบุคลากร 4 ราย ค่ามัธยฐานอายุ 9 ปี (4– 59 ปี) ปัจจัยเสี่ยงที่พบ คือ ‘ดื่มน้ำแดงใส่น้ำแข็งในวันกีฬาสี’ (Adj.OR = 2.31, 95% CI 1.47–3.64, p = 0.003) และ ‘ดื่ม น้ำหวานใส่น้ำแข็งที่โรงอาหาร’ (Adj.OR = 1.63, 95% CI 1.04– 2.58, p = 0.034) การศึกษาทางห้องปฏิบัติการพบสารพันธุกรรมของเชื้อไวรัสโรตาในอุจจาระนักเรียน เชื้อไวรัสอะดีโนในตัวอย่างจากมือแม่ครัว และเชื้อไวรัสโนโรในน้ำใช้และน้ำแข็งที่โรงอาหาร การศึกษาสิ่งแวดล้อมพบค่าคลอรีนอิสระคงเหลือในน้ำใช้ปลายท่อ ก่อนผ่านเครื่องทำน้ำเย็นเท่ากับ 0.05 ppm (เกณฑ์มาตรฐาน 0.2– 0.5 ppm)
ข้อเสนอแนะ: โรงเรียนควรมีระบบกำกับกลุ่มผู้ขายอาหารในโรงเรียนมีระบบตรวจสอบน้ำประปาและน้ำดื่ม/น้ำใช้ในโรงเรียน ให้สุขศึกษาแก่แม่ครัวโรงเรียน ให้ความรู้ในการป้องกันโรคอุจจาระร่วงแก่นักเรียน บุคลากร และผู้ปกครอง และมีระบบเฝ้าระวังการเจ็บป่วยในนักเรียนและบุคลากร