การสอบสวนการระบาดของวัณโรคปอด ณ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กแห่งหนึ่ง อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ปี พ.ศ. 2561
คำสำคัญ:
วัณโรค, วัณโรคปอด, ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก, เด็ก, Mycobacterium tuberculosisบทคัดย่อ
ความเป็นมา: วันที่ 13 มิถุนายน 2561 สำนักระบาดวิทยาได้รับแจ้งจากสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 8 อุดรธานีว่า พบผู้ป่วยยืนยันวัณโรคปอดเป็นกลุ่มก้อน เป็นครูพี่เลี้ยงในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กแห่งหนึ่ง ตำบลโคกขมิ้น อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ทีมสอบสวนโรค ดำเนินการสอบสวนโรคตั้งแต่วันที่ 14–20 มิถุนายน 2561 เพื่อยืนยันการระบาด ระบุขนาดปัญหา และควบคุมการระบาดในศูนย์ พัฒนาเด็กเล็กและชุมชน
วิธีการศึกษา: ทบทวนเวชระเบียนและสัมภาษณ์ผู้ป่วยวัณโรคที่ได้รับรายงานค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ครอบครัว และคัดกรองครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทุกแห่งในตำบลโคกขมิ้น สัมภาษณ์อาการและปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อวัณโรค ถ่ายภาพรังสีทรวงอก (Chest X–ray: CXR) ในผู้สัมผัสทุกราย ตรวจปฏิกิริยา ทู เบอร์คูลิน (Tuberculin skin test: TST) ในเด็กทุกคน ผู้ป่วยสงสัยวัณโรคหมายถึงผู้ที่มีอาการไอมากกว่า 2 สัปดาห์ หรือไอน้อย กว่า 2 สัปดาห์ ร่วมกับมีอาการทางเดินหายใจผิดปกติ เช่น หอบ เหนื่อย เจ็บหน้าอก ไอเป็นเลือด หรือร่วมกับมีอาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลด เลี้ยงไม่โต ไข้ เหงื่อออกกลางคืน เหนื่อยเพลีย หรือเป็น ผู้ ที่มี CXR ผิดปกติ ผู้ป่วยยืนยันวัณโรค หมายถึง ผู้ป่วยสงสัยวัณโรคที่มีผลตรวจยืนยันทางเชื้อแบคทีเรียหรือผลตรวจเลือด Interferon-gamma release assays (IGRAs) ให้ผลบวก หรือได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์เป็นวัณโรค ผู้ป่วยวัณโรคระยะแฝง (LTBI) หมายถึง ผู้ป่วยที่มี CXR ปกติและ/หรือได้รับการวินิจฉัย จากแพทย์เป็น LTBI ผู้ป่วยเด็กที่สงสัยวัณโรคได้รับการตรวจหาเชื้อวัณโรคจากน้ำล้างกระเพาะ โดยวิธี GeneXpert ผู้ใหญ่ที่ CXR ผิดปกติจะได้รับการตรวจเลือด IGRAs การศึกษาสิ่งแวดล้อมในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเพื่อหาลักษณะของสถานที่และพฤติกรรมที่อาจ ก่อให้เกิดการแพร่กระจายของเชื้อ รวมถึงศึกษาเชิงวิเคราะห์ เปรียบเทียบปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นวัณโรคในเด็กทีละปัจจัยด้วย สถิติเชิงอนุมาน คำนวณค่า odds ratio (OR) และ 95% CI
ผลการศึกษา: พบผู้ป่วยสงสัยวัณโรค 28 ราย ผู้ป่วยยืนยันวัณโรค 11 ราย เป็นผู้ใหญ่ 3 ราย และเด็ก 8 ราย (ไม่มีผลยืนยันทาง แบคทีเรีย) ผู้ป่วยเด็กเป็น LTBI 67 ราย อัตราป่วยของผู้ป่วยยืนยันวัณโรค ร้อยละ 9.8 (11/112) ตัวอย่างเสมหะทั้งหมด 49 ตัวอย่างตรวจหาเชื้อโดยวิธี GeneXpert ให้ผลลบ ตัวอย่างเลือดตรวจ IGRAs ให้ผลบวกร้อยละ 20 (3/15) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กมีความ แออัด อากาศถ่ายเทไม่สะดวก เด็กที่มีผลการตรวจ TST ให้ผลบวก หรือมี CXR ผิดปกติเข้าได้กับวัณโรคมีแนวโน้มได้รับการวินิจฉัยวัณโรคมากกว่าอย่างมีนัยสำคัญ (p–value < 0.001)
สรุปผลการศึกษา: การระบาดของวัณโรคปอดในศูนย์พัฒนาเด็ก เล็กมีผู้ป่วยยืนยันวัณโรค 11 ราย เป็นผู้ใหญ่ 3 รายและเด็ก 8 ราย ถึงแม้ทีมสอบสวนไม่สามารถหาผู้ป่วยรายแรกที่ทำให้เกิดการ แพร่กระจายเชื้อในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กแห่งนี้ได้ ทีมสอบสวนได้ทำ การค้นหาผู้ป่วยวัณโรคโดยการ CXR กลุ่มครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อในกลุ่มเปราะบาง และค้นหาผู้ป่วย วัณโรคระยะแฝงเพื่อให้การรักษาอย่างเหมาะสม
References
สำนักวัณโรค กรมควบคุมโรค. แนวทางการควบคุมวัณโรค ประเทศไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: สำนักวัณโรค กรมควบคุม โรค; 2561.
Centers for Disease Control and Prevention. Tuberculosis (TB) Basic TB Facts. 2016 March 20. [cited on 2018 August 7]. Available from: https://www.cdc.gov/tb/topic/basics/default.htm
American Academy of Pediatrics. Summaries of Infectious Diseases. In: Kimberlin DW, Brady MT, Jackson MA, Long SS, eds. Red Book: 2018 Report of the Committee on Infectious Diseases. 31st ed. Itasca, IL: American Academy of Pediatrics; 2018: 829–30.
Centers for Disease Control and Prevention. How TB Spreads. 2016 July, 26. [cited on 2018 August, 7]. Available from: https://www.cdc.gov/tb/topic/basics/howtbspreads.htm
สำนักวัณโรค, กรมควบคุมโรค. แนวทางการควบคุมวัณโรค ประเทศไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: สำนักวัณโรค กรมควบคุม โรค; 2561.
World Health Organization. Tuberculosis (TB). [cited on 2018 August 15]. Available from: http://www.searo.who.int/thailand/areas/tuberculosis/en/
Bureau of Epidemiology. Outbreak verification Program 2013-2018 [Internet]. [cited on 2018 July, 20]. Available from: https://e-reports.doe.moph.go.th/eventbase/user/login/
Department of Disease Control. National Tuberculosis Information Program [Internet]. [cited on 2018 July, 20]. Available from: https://tbcmthailand.net
Lolekha R, Anuwatnonthakate A, Nateniyom S, et al. Childhood TB epidemiology and treatment outcomes in Thailand: a TB active surveillance network, 2004 to 2006. BMC Infect Dis. 2008; 8: 94.
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข, สำนักวัณโรค กรม ควบคุมโรค, สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติการรักษาวัณโรคในเด็ก พ.ศ. 2561. [เข้าถึง เมื่อ 20 ก.ค. 2561]. เข้าถึงได้จาก: https://www.pidst.or.th/A696.html?action=download&file=822_CPGChildTB.Pdf
Leung CC, Lam TH, Chan WM, Yew WW, Ho KS, Leung GM, Law WS, Tam CM, Chan CK, Chang KC. Diabetic control and risk of tuberculosis: a cohort study. Am J Epidemiol. 2008;12(12):1486–94.
Alisjahbana B, Sahiratmadja E, Nelwan EJ, Purwa AM, Ahmad Y, Ottenhoff TH, Nelwan RH, Parwati I, van der Meer JW, Van Crevel R. The effect of type 2 diabetes mellitus on the presentation and treatment response of pulmonary tuberculosis. Clin Infect Dis. 2007;12(4):428–35.
Salakij B. Tuberculosis Outbreak in School, Bangkok, 2017–2018. [pre-print]
Tipayamongkholgul M, Podhipak A, Chearskul S, Sunakorn P. Factors associated with the development of tuberculosis in BCG immunized children. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2005;36(1): 145–50.
Beyers N, Gie RP, Schaaf HS, Van Zyl S, Talent JM, Nel ED, Donald PR. A prospective evaluation of children under the age of 5 years living in the same household as adults with recently diagnosed pulmonary tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis. 1997 Feb; 1(1):38–43.
Lienhardt C, Sillah J, Fielding K, Donkor S, Manneh K, Warndorff D, Bennett S, McAdam K. Risk factors for tuberculosis infection in children in contact with infectious tuberculosis cases in the Gambia, West Africa. Pediatrics. 2003 May; 111(5 Pt 1):e608–14.
Bates I, Fenton C, Gruber J, Lalloo D, Medina Lara A, Squire SB, Theobald S, Thomson R, Tolhurst R. Vulnerability to malaria, tuberculosis, and HIV/AIDS infection and disease. Part 1: determinants operating at individual and household level. Lancet Infect Dis. 2004 May; 4(5):267–77.
Kompala T, Shenoi SV, Friedland G. Transmission of Tuberculosis in Resource–Limited Settings. Current HIV/AIDS reports. 2013;10(3):10.1007/s11904–013–0164–x. doi:10.1007/s11904–013–0164–x.
Wood R, Racow K, Bekker LG, et al. Indoor social networks in a South African township: potential contribution of location to tuberculosis transmission. PLoS One. 2012;7(6):e39246.
Gillman A, Berggren I, Bergstrom SE, Wahlgren H, Bennet R. Primary tuberculosis infection in 3 5 children at a Swedish day care center. Pediatr Infect Dis J. 2008;27(12):1078–82.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2021 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
