การสอบสวนการระบาดของโรคไข้ปวดข้อยงลายในอำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี เดือนสิงหาคม–ตุลาคม 2562
คำสำคัญ:
ชิคุนกุนยา, โรคไข้ปวดข้อยุงลาย, เพชรบุรี, บ้านแหลมบทคัดย่อ
บทนำ: วันที่ 2 สิงหาคม 2562 กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ได้รับรายงานกลุ่มก้อนผู้ป่วยสงสัยโรคไข้ปวดข้อยุงลายในอำเภอ บ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี ทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรค ร่วมกับทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรคในพื้นที่ จึงดำเนินการ สอบสวนโรคระหว่างวันที่ 6 สิงหาคม–15 ตุลาคม 2562 เพื่อยืนยัน การระบาด อธิบายลักษณะการระบาด ค้นหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ การระบาด แนะนำมาตรการป้องกันควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ศึกษาเชิงพรรณนาโดยใช้นิยามผู้ป่วย คือ ประชากร อำเภอบ้านแหลมที่อายุมากกว่า 5 ปี มีอาการไข้ และปวดข้อ หรือ ข้อบวม หรือข้ออักเสบ ร่วมกับอย่างน้อยหนึ่งอาการ ได้แก่ มีผื่น ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ หรือปวดกระบอกตา ระหว่างวันที่ 15 พฤษภาคม–15 ตุลาคม 2562 ทบทวนเวชระเบียนในโรงพยาบาล ค้นหาผู้ป่วยเชิงรุกในชุมชน คลินิก และร้านขายยา เก็บเลือดผู้ป่วยส่งตรวจยืนยันด้วยวิธี Reverse transcription-polymerase chain reaction (RT-PCR) ตรวจหา genotype หาการกลาย พันธุ์ของเชื้อไวรัส สำรวจดัชนีลูกน้ำยุงลาย ดักจับยุงลายเพื่อศึกษาชนิดของยุง ประเมินการรอดชีวิตจากการพ่นสารเคมี และศึกษาเชิงวิเคราะห์หาปัจจัยความสัมพันธ์ของการไม่ปฏิบัติตามมาตรการ กำจัดลูกน้ำยุงลายด้วยการใช้ทรายทีมีฟอส โดยใช้รูปแบบการ ศึกษา cross-sectional study
ผลการศึกษา: พบผู้ป่วย 582 ราย เป็นผู้ป่วยยืนยัน 7 ราย (ร้อยละ 1.2) รับการรักษาแบบผู้ป่วยใน 42 ราย (ร้อยละ 7.2) ไม่มีผู้เสียชีวิต ค่าเฉลี่ยอายุ 32 ปี ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน 17 กระจายตัวมากที่สุด ในตำบลบ้านแหลม รองลงมา คือ ตำบลบางขุนไทร พบค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายในบ้าน (HI) ร้อยละ 50–52 ค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายในภาชนะ (CI) ร้อยละ 10–12 สายพันธุ์เชื้อไวรัสชิคุนกุนยาอยู่ในกลุ่ม The East/Central/South African (ECSA) ไม่พบการกลายพันธุ์ ของเชื้อบนตำแหน่งยีน E1-A226V ผลการศึกษาเชิงวิเคราะห์พบ ผู้ที่มีทัศนคติว่าน้ำที่มีทรายทีมีฟอสไม่สามารถใช้อุปโภคได้มีความสัมพันธ์กับการไม่ปฏิบัติตามมาตรการทำลายลูกน้ำยุงลายด้วยการใช้ทรายทีมีฟอส (OR 3.63, 95% CI 1.15–11.48)
สรุปผลการศึกษา : มีการระบาดของโรคไข้ปวดข้อยุงลายในพื้นที่อำเภอบ้านแหลม จากการพบเชื้อไวรัสชิคุนกุนยาในผู้ป่วยยืนยัน และในยุงพบผู้ป่วยทั้งหมด 582 ราย ไม่มีผู้เสียชีวิต กระจายตัวมาก ที่สุดในตำบลบ้านแหลม รองลงมา คือ ตำบลบางขุนไทร การรายงานผู้ป่วยล่าช้า ค่า HI/CI ที่สูง และการเชื่อว่าน้ำที่มีทรายทีมีฟอส ไม่สามารถใช้อุปโภคได้ เป็นปัจจัยส่งเสริมให้เกิดการระบาด ควรจัดตั้งระบบการเฝ้าระวังผู้ป่วยให้ครอบคลุมสถานพยาบาลทั้ง เอกชนและรัฐสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับทรายทีมีฟอสเพื่อ ยุติการระบาดต่อไป
References
นัฏฐเนศวร์ ลับเลิศลบ. โรคชิคุนกุนยา [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: คณะเวชศาสตร์เขตร้อนมหาวิทยาลัยมหิดล; 2552 [เข้าถึงเมื่อ 18 ต.ค. 2562]. เข้าถึงได้จาก https://www.tm.mahidol.ac.th/eng/tropical-medicine-knowledge/chikungunya.htm
Thavara U, Tawat A, Pengsakul T, Bhakdeenuan P, Chanama S, Anantapreecha S, et al. Outbreak of chikungunya fever in Thailand and virus detection in field population of vector mosquitoes, Aedes aegypti and Aedes albopictus skuse (Diptera: Culicidae). The Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health. 2009; 40:951–62.
Tsetsarkin KA, Vanlandingham DL, McGee CE, Higgs S. A single mutation in chikungunya virus affects vector specificity and epidemic potential. PLoS Pathog. 2007;3(12):e201. doi:10.1371/journal.ppat.0030201
กลุ่มพัฒนาระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาโรคติดต่อ กรม ควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์โรคไข้ปวดข้อ ยุงลายของประเทศไทยและจังหวัดเพชรบุรี ปี 2557–2562 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 ต.ค. 2562]. เข้าถึงได้จาก http://www.boe.moph.go.th/boedb/d506_1/ds.php
Tsuda Y, Wada Y, Takagi M. Parous Rate as a Function of Basic Population Parameters of Mosquitoes. Tropical medicine. 1991; 33:47–54.
สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. สถิติจำนวนประชากรและบ้านแยกตามหมู่บ้าน อำเภอบ้าน แหลม 2561 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 20 ต.ค. 2562]. เข้าถึง ได้จาก https://sites.google.com/a/petburi.go.th/big-data/population/population11
Swaddiwudhipong W, Lerdlukanavonge P, Khumklam P, Koonchote S, Nguntra P, Chaovakiratipong C. A survey of knowledge, attitude and practice of the prevention of dengue hemorrhagic fever in an urban community of Thailand. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 1992;23(2):207–11.
Vairo F, Di Pietrantonj C, Pasqualini C, Mammone A, Lanini S, Nicastri E, et al. The Surveillance of Chikungunya Virus in a Temperate Climate: Challenges and Possible Solutions from the Experience of Lazio Region, Italy. Viruses. 2018; 10:501.
Pontes RJ, Freeman J, Oliveira–Lima JW, Hodgson JC, Spielman A. Vector densities that potentiate dengue outbreaks in a Brazilian city. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 2000;62:378–83.
Renganathan E, Parks W, LIoyd L, Nathan MB, Hosein E, et al. Towards Sustaining Behavioural Impact in Dengue Prevention and Control. Dengue Bulletin. 2003 Dec;27:6–12.
. WHO. Space spray application of insecticides for vector and public health pest control [Internet]. 2003 ;41:45 . Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/68057/WHO_CDS_WHOPES_GCDPP_2003.5.pdf?sequence=1
Esu E, Lenhart A, Smith L, Horstick O. Effectiveness of peridomestic space spraying with insecticide on dengue transmission; systematic review. Trop Med Int Health. 2010 May;15(5):619–31. doi: 10.1111/j.1365–3156.2010.02489. x. Epub 2010 Mar 8. PMID: 20214764.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2021 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
