การสอบสวนโรคติดเชื้อสเตรปโตคอคคัสซูอิส จังหวัดลำพูน เดือนสิงหาคม 2563

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม 2563 กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ได้รับรายงานผู้ป่วยสงสัยเป็นโรคติดเชื้อสเตร็ปโตคอคคัสซูอิส (Streptococcus suis) รวม 6 ราย ในอำเภอป่าซาง และเวียงหนองล่อง จังหวัดลำพูน กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 1 เชียงใหม่ สำนักงานปศุสัตว์ จังหวัดลำพูน และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำพูน ได้ร่วมดำเนินการสอบสวนโรค ตั้งแต่วันที่ 1–5 กันยายน 2563 เพื่อยืนยัน การวินิจฉัย และการระบาด ลักษณะการกระจายของโรค ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค และให้ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมป้องกันโรคที่เหมาะสม
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยการทบทวนเวช ระเบียน และสัมภาษณ์ผู้ป่วยโรคติดเชื้อสเตร็ปโตคอคคัสซูอิส ที่มา โรงพยาบาลป่าซาง โรงพยาบาลเวียงหนองล่อง และโรงพยาบาลลำพูน ระหว่างวันที่ 1 มกราคม–31 สิงหาคม 2563 และค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในพื้นที่ที่พบผู้ป่วย การศึกษาสภาพแวดล้อม โดยการสัมภาษณ์ผู้ป่วยและครอบครัวเรื่องการรับประทานเนื้อหมู สำรวจร้านขายอาหารที่สงสัย ร้านค้าเนื้อหมู สถานที่ชำแหละ และฟาร์มหมู รวมทั้งการสอบสวนข้อมูลย้อนหลังของเนื้อหมูที่สงสัย และการศึกษาทางห้องปฏิบัติ โดยการตรวจน้ำไขสันหลังและเลือดของผู้ป่วย ตัวอย่างอาหารเนื้อ และเลือดหมู รวมทั้ง Swab อุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการชำแหละเพื่อตรวจหาเชื้อ S. suis
ผลการศึกษา: พบผู้ป่วยยืนยันการติดเชื้อ S. suis ในเลือดรวม 6 ราย ซึ่งมีการส่งตรวจหา Serotype ของเชื้อ 1 ราย พบเป็น Serotype 2 ไม่มีผู้เสียชีวิต ผลการค้นหาผู้ป่วยในชุมชนไม่พบ ผู้ป่วยเพิ่มเติม ผู้ป่วยเป็นชาย 5 ราย และหญิง 1 ราย มีอายุ ระหว่าง 36–76 ปี (ค่ามัธยฐาน 57 ปี) ผู้ป่วยกระจายอยู่ใน 2 อำเภอ ของจังหวัดลำพูน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ประกาศการระบาดของโรค Porcine reproductive and respiratory syndrome ( PRRS) ในหมูในช่วงเวลาเดียวกัน โดยผู้ป่วยอยู่ในอำเภอป่าซาง 1 ราย และเวียงหนองล่อง 5 ราย ผู้ป่วยทุกรายมีประวัติเสี่ยงรับประทาน ลาบ/หลู้ หมูดิบ โดยมีประวัติดื่มสุราเป็นประจำร้อยละ 66.67 และ มีโรคประจำตัวเป็นเบาหวานร้อยละ 50.00 ส่วนผลการตรวจอาหารพบเชื้อ S. suis ในลาบหมูดิบ 1 ตัวอย่าง ซึ่งเก็บภายหลัง พบผู้ป่วยจากร้านอาหารที่สงสัยเป็นแหล่งแพร่เชื้อ
สรุปและวิจารณ์ผล: การระบาดของเชื้อ S. suis ครั้งนี้ พบผู้ป่วย ยืนยันรวม 6 ราย ใน 2 อำเภอของจังหวัดลำพูน ซึ่งเป็นพื้นที่ที่พบ การระบาดของโรค PRRS ในหมูในช่วงเวลาเดียวกัน ซึ่งโรคดังกล่าว ส่งผลให้เชื้อ S. suis ในหมูเจริญเติบโตได้ดีขึ้น และเพิ่มโอกาสป่วยในคน ส่วนปัจจัยเสี่ยงของการระบาดครั้งนี้ คาดว่าเกิดจากการ รับประทานลาบ/หลู้หมูดิบ ผู้ป่วยได้รับการส่งตรวจเลือดเพาะเชื้อ ทุกรายตั้งแต่เริ่มมีอาการ ทำให้ได้รับการรักษาอย่างรวดเร็วและเหมาะสม จึงอาจมีส่วนทำให้ไม่พบการเสียชีวิต