การสอบสวนการระบาดของโรคคอบในเด็กต่างด้าวในที่พักอาศัยคนงานก่อสร้าง ก. ตำบลไทรน้อย อำเภอไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี วันที่ 22 กรกฎาคม-9 สิงหาคม 2558

บทคัดย่อ

บทนำ: เมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2558 สำนักระบาดวิทยาได้รับรายงาน พบผู้ป่วยยืนยันโรคคอตีบเด็กชายชาวลาว อายุ 1 ปี 9 เดือน ซึ่งอาศัยอยู่ที่พักคนงานก่อสร้าง ทำให้มีโอกาสพบโรคคอตีบในกลุ่มคนงานได้ ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็วดำเนินการสอบสวนโรค เพื่อหาสาเหตุของการเกิดโรค อธิบายขนาดปัญหาค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม และกำหนดแนวทางในการป้องกันควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ทบทวนเวชระเบียน และสัมภาษณ์ผู้ปกครองของผู้ป่วย ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในผู้ที่อาศัยอยู่ในที่พักคนงานก่อสร้าง ก. และผู้ที่อาศัยในหมู่บ้านใกล้เคียงกับที่พักคนงานก่อสร้าง ก. ระหว่างวันที่ 12 มิถุนายน-1 กรกฎาคม 2558 เก็บตัวอย่างจากลำคอเพาะหาเชื้อ Corynebacterium diphtheriae ตรวจหาสารพิษจากเชื้อ และหาสายพันธุ์ รวมถึงสำรวจสิ่งแวดล้อม และความครอบคลุมของการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบของผู้ที่อาศัยอยู่ในที่พักคนงานก่อสร้าง ก. และผู้ที่อาศัยในหมู่บ้านใกล้เคียงกับที่พักคนงานก่อสร้าง
ผลการศึกษา: พบผู้ป่วย 2 ราย ผู้ป่วยรายแรก (Index case) ยืนยันโดยการเพาะเชื้อพบ C. diphtheriae ชนิดสร้างสารพิษเป็นเด็กชาย ชาวลาว อายุ 1 ปี 9 เดือน อาศัยอยู่ในห้องแถวของบ้านพักคนงาน กับพ่อ แม่ พี่ชาย และน้าสาว ผู้ป่วยรายที่ 2 พบหลังจากค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมยืนยันโดยการเพาะเชื้อพบ C. diphtheriae ชนิดไม่สร้างสารพิษ เป็นเด็กชายชาวกัมพูชาอายุ 2 ปี อาศัยอยู่ในที่พักคนงานกับพ่อและแม่ ทั้ง 2 รายไม่มีประวัติการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบ และไม่มีประวัติการสัมผัสซึ่งกันและกัน ทั้ง 2 ครอบครัวอยู่อย่างแออัด และมีสุขลักษณะที่ไม่เหมาะสม ค้นหาผู้สัมผัสและผู้เข้าข่ายสงสัยรวม 122 คน ทั้งหมดให้ผลลบต่อการเพาะเชื้อ C. diphtheriae และได้รับยาปฏิชีวนะทั้งหมด และผลการสำรวจความครอบคลุมการฉีดวัคซีน ป้องกันโรคคอตีบของผู้ที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านรอบ ๆ ที่พักคนงาน พบว่าการฉีดวัคชีน DTP ของเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี ร้อยละ 100 และการฉีดวัคซีน dT ของผู้ที่มีอายุมากกว่า 12 ปี ร้อยละ 38.89 หลังจาก ที่ได้ทำการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตีบแก่ผู้ที่อาศัยอยู่ในที่พักคนงาน ก่อสร้าง ก. ในช่วงระบาดทั้งหมด 3 ครั้ง พบความครอบคลุมของการฉีดวัคซีนป้องกันโรคคอตบ ร้อยละ 84.74
สรุปและอภิปรายผล: การเกิดการระบาดของโรคคอตีบในที่พักคนงานก่อสร้าง ก. อาจมาจากการนำเข้าเชื้อมาจากประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยผ่านมากับพี่ชายของผู้ป่วย ซึ่งรูปแบบการเคลื่อนย้ายของประชากร ประกอบกับการอยู่ร่วมกันของประชากรในเชื้อชาติต่าง ๆ อาจเป็นปัจจัยของการระบาดของโรค ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาในพื้นที่อื่น ๆ ของประเทศไทย และยังต้องการ การแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อการป้องกันควบคุมโรคอย่างมี ประสิทธิภาพ ซึ่งรัฐบาลอาจต้องมีการเพิ่มนโยบายการเพิ่มกำลังคน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีผู้อพยพเป็นจำนวนมาก เพื่อการป้องกัน ควบคุมโรคในกลุ่มประชากรเหล่านี้ต่อไป