การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในตำรวจที่ปฏิบัติหน้าที่ในทำเนียบรัฐบาล กรุงเทพมหานคร เดือนมีนาคม 2554

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 16 มีนาคม 2554 สำนักระบาดวิทยาได้รับ รายงานมีกลุ่มผู้ป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษ เป็นตำรวจสังกัด ก ที่ปฏิบัติหน้าที่ในสถานที่ราชการแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ทีมสอบสวนโรคจึงได้ดำเนินการสอบสวนโรคในวันเดียวกัน โดยมีวัตถุประสงค์ในการสอบสวนโรคคือ เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรค อธิบายขนาดความรุนแรงของการระบาดของโรคค้นหาแหล่งโรค และวิเคราะห์หาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรค และเพื่อเสนอแนะแนวทางในการป้องกันและควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ใช้วิธีการศึกษาแบบ retrospective cohort study ในกลุ่มตำรวจสังกัด ก ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในสถานที่ราชการแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร โดยกำหนดนิยามผู้ป่วยสงสัย คือ ตำรวจสังกัด ก ที่ปฏิบัติหน้าที่ในสถานที่ราชการแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 16 - 18 มีนาคม 2554 ที่มีอาการท้องเสีย ร่วมกับอาการใดอาการหนึ่งต่อไปนี้ ได้แก่ ปวดท้องคลื่นส้ อาเจียน หรือมี และดำเนินการสอบสวนโรค คือ เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรค อธิบายขนาดความรุนแรงของการระบาดของโรค ค้นหาแหล่งโรคและวิเคราะห์หาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรค และเพื่อเสนอแนะแนวทางในการป้องกันและควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ใช้วิธีการศึกษาแบบ retrospective cohort study ในกลุ่มตำรวจสังกัด ก ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในสถานที่ราชการแห่งหนึ่ง ในกรุงเทพมหานคร โดยกำหนดนิยามผู้ป่วยสงสัย คือ ตำรวจสังกัด ก ที่ปฏิบัติหน้าที่ในสถานที่ราชการแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 16 - 18 มีนาคม 2554 ที่มีอาการท้องเสีย ร่วมกับอาการใดอาการหนึ่งต่อไปนี้ ได้แก่ ปวดท้องคลื่นไส้ อาเจียน หรือมี ไข้ และดำเนินการสำรวจสภาพแวดล้อมบริเวณประกอบอาหาร รวมทั้งเก็บตัวอย่างอุจจาระผู้ป่วยและผู้ประกอบอาหาร และตัวอย่างอาหารเพื่อส่งตรวจเพาะเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุ
ผลการศึกษา: ตำรวจที่สามารถให้สัมภาษณ์ได้มีทั้งสิ้นร้อยละ 52.87 (92/174) โดยเป็นผู้ป่วยสงสัยตามนิยามจำนวน 51 ราย (อัตราป่วย ร้อยละ 55.43) ค่ามัธยฐานอายุ คือ 28 ปี (พิสัย 24 - 44 ปี) จากแผนภูมิการระบาดของโรคแสดงให้เห็นรูปแบบการระบาดว่าเป็นชนิดมีแหล่งโรคร่วม และมีค่ามัธยฐานของระยะฟักตัวของโรค คือ 13.15 ชั่วโมง (พิสัย 3 - 24 ชั่วโมง) อาการและอาการแสดงที่พบได้มากที่สุด คือ ท้องเสียและปวดท้อง (ร้อยละ 100) รองลงมา คือ คลื่นไส้ (ร้อยละ 35.30) และมีไข้ (ร้อยละ 17.60) ตามลำดับ ข้าวผัดปูเป็นอาหารสงสัยเพียงชนิดเดียวในการระบาดครั้งนี้ (RR=infinity, p-value <0.001) การตรวจตัวอย่างอุจจาระในผู้ป่วยสามรายจากทั้งหมดห้ารายและผู้ประกอบอาหารหนึ่งรายพบ ให้ผลบวกต่อ Vibrio parahaemolyticus ตัวอย่างเนื้อปูนึ่งที่ใช้ ในการทำข้าวผัดปูพบให้ผลบวกต่อ Aeromonas caviae และ E. coli พบการเก็บวัตถุดิบในการประกอบอาหารทุกชนิดไว้ในถังน้ำแข็งใบเดียวกัน เนื้อปูนึ่งมีการผ่านความร้อนอีกหนึ่งครั้งก่อนนำไปวางลงบนข้าวผัด และเตรียมเสร็จก่อนเวลารับประทาน อาหารประมาณ 2.5 ชั่วโมง นอกจากนี้ยังพบผู้ประกอบอาหารมี พฤติกรรมการใช้มือเปล่าในขณะประกอบอาหารอีกด้วย
สรุป: การระบาดของโรคในครั้งนี้น่าจะมีสาเหตุจากการติดเชื้อ Vibrio parahaemolyticus มากที่สุด โดยมีข้าวผัดปูและการประกอบอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะเป็นแหล่งโรคที่สงสัยในการ ระบาด จึงได้มีการแนะนำเกี่ยวกับสุขอนามัยส่วนบุคคลและสุขาภิบาลอาหารที่ถูกต้องให้แก่ผู้ประกอบอาหารทุกคน