ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิสของประชาชน อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่

บทคัดย่อ

บทนำ : โรคเลปโตสไปโรสิสเป็นโรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน เกิดจากเชื้อแบคทีเรียเลปโตสไปราที่ติดต่อมาจากสัตว์หลายชนิด การติดเชื้อมีได้ตั้งแต่ไม่ปรากฏอาการ อาการเล็กน้อย รุนแรง หรือเสียชีวิต โรคนี้พบได้บ่อยที่สุดในประเทศเขตร้อนหรือกึ่งเขตร้อน และพบได้ทั่วไปทั้งในเขตเมือง และชนบท สถานการณ์โรคเลปโตสไปโรสิสในจังหวัดกระบี่ตั้งแต่ปี 2562–2566 มีรายงานจำนวนผู้ป่วยเท่ากับ 40, 33, 11, 46, 17 ราย คิดเป็นอัตราป่วย เท่ากับ 8.48, 7.00, 2.33, 9.59, 3.54 ต่อประชากรแสนคน ตามลำดับ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพโรคเลปโตสไปโรสิสของประชาชนในอำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ 2) ประเมินพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิสของประชาชนในอำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ 3) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิส

วิธีการศึกษา : การวิจัยนี้เป็นการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ จำนวนทั้งหมด 294 คน คือ ประชาชนอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป ทั้งเพศหญิงและเพศชาย ที่พำนักอาศัยในอำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่ สถิติที่ใช้คือสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน หรือ สถิติสเปียร์แมน กรณีข้อมูลมีการกระจายแบบไม่ปกติ

ผลการศึกษา : กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาครั้งนี้ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อัตราส่วนเพศชาย:หญิง เท่ากับ 1 : 2.3 กลุ่มอายุวัยทำงาน ร้อยละ 88.4 การศึกษาสูงสุดส่วนใหญ่จบปริญญาตรีขึ้นไปและประถมศึกษา ร้อยละ 56.5 สถานะทางสังคมเป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน/อาสาสมัครประจำครอบครัว ร้อยละ 47.6 อาชีพรับจ้าง ร้อยละ 32.3 รายได้ต่อเดือน 10,000–29,999 บาท ร้อยละ 38.4 ผลการประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพในด้านการรับรู้ ความรู้สึก ความเชื่อมั่น ความสามารถหรือทักษะด้านสุขภาพของตนเอง พบว่า ประเด็นคำถามความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับมากทุกประเด็น ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพในทุกประเด็น (X1–X6) มีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิส (X7) ดังนี้ การเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ (X1) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.218 (P < 0.01) ความเข้าใจข้อมูลและบริการสุขภาพที่เพียงพอต่อการปฏิบัติ (X2) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.252 (P < 0.01) การโต้ตอบซักถามเพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจ (X3) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.208 (P < 0.01) การตัดสินใจด้านสุขภาพ (X4) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.289 (P < 0.01) การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตนเอง (X5) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.234 (P < 0.01) การบอกต่อข้อมูลด้านสุขภาพ (X6) ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ 0.327 (P < 0.01)

สรุปผลการศึกษาและข้อเสนอแนะ : ความรอบรู้ด้านสุขภาพในทุกประเด็นมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิส องค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัยสามารถใช้ในการพัฒนาแนวทาง คู่มือ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเกี่ยวกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันตนเองจากโรคเลปโตสไปโรสิส สำหรับผู้บริหาร บุคลากรสาธารณสุข และผู้ที่เกี่ยวข้อง