การพัฒนานวัตกรรมเพื่อวิเคราะห์สถานการณ์โรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังในประเทศไทย ด้วยกระบวนการคิดเชิงออกแบบ

บทคัดย่อ

ความเป็นมา : ระบบเฝ้าระวังโรคในประเทศไทยได้มีการเปลี่ยนระบบการส่งข้อมูลจากระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 มาเป็น Digital Diseases Surveillance (DDS) เนื่องจากมีข้อจํากัดด้านความทันเวลา ในการรวบรวมและส่งข้อมูลต่อไปยังแต่ละระดับอย่างไรก็ตาม DDS ยังอยู่ในช่วงการพัฒนากองระบาดวิทยาจึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ประโยชน์ ระบุปัญหา และระดมความคิดเพื่อตอบความต้องการของผู้ใช้ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 และ พัฒนาเครื่องมือเพื่อตอบความต้องการของผู้ใช้ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506

วิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาเชิงพัฒนาระบบ โดยใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบ 5 ขั้นตอน คือ 1) การทำความเข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้ง 2) การระบุปัญหาและกรอบของปัญหา 3) การระดมความคิด 4) การสร้างต้นแบบ และ 5) การทดสอบ สถานที่ศึกษาและกลุ่มตัวอย่างใช้การเลือกแบบสุ่ม สำนักงานป้องกันควบคุมโรคเขต สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชน สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และพิจารณาเลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ เจ้าหน้าที่รับผิดชอบงานเกี่ยวกับระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง ได้แก่ หน้าที่เกี่ยวกับการทำงาน การใช้ประโยชน์ ปัญหา ความต้องการเกี่ยวกับระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 ความพึงพอใจ และข้อเสนอแนะหลังการทดสอบการใช้งาน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์แก่นสาระ

ผลการศึกษา : จากการทำความเข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้งของกลุ่มตัวอย่าง ได้มีการนำไปใช้ปประโยชน์ในการส่งเสริม ป้องกัน ควบคุมโรค โดยสามารถระบุปัญหาที่พบ คือ การไม่มีรายงานสถานการณ์โรคอย่างสม่ำเสมอ การระดมความคิด ได้นำรูปแบบความต้องการของกลุ่มตัวอย่างไปออกแบบเครื่องมือแสดงรายงาน และได้จัดทำ Dashboard รายงานสถานการณ์โรค เมื่อนำไปทดสอบพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจ ระดับ 10 ร้อยละ 81 หลังจากนั้นได้นำข้อเสนอแนะเพิ่มเติมไปแก้ไขก่อนนำไปใช้งานจริง

สรุปและวิจารณ์ : จากผลการศึกษาการพัฒนานวัตกรรมเพื่อวิเคราะห์สถานการณ์โรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังในประเทศไทย การนำข้อมูลสู่หลักฐานเชิงประจักษ์เพื่อการตัดสินใจ โดยการวิเคราะห์ข้อมูลให้ได้ซึ่งการนำไปสู่การป้องกัน ควบคุมโรค หรือจัดทำมาตรการต่าง ๆ ไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดของโรค อีกทั้งยังส่งผลทางอ้อมในการลดภาระงานของเจ้าหน้าที่ได้ โดยการใช้กระบวนคิดเชิงออกแบบสามารถทำให้มีการพัฒนาระบบให้มีความเหมาะสมแก่ผู้ใช้งานได้จริง