รายงานการสอบสวนโรค AFP ตำบลบ้านกลาง อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 24 - 26 มิถุนายน 2542 และ 2-4 สิงหาคม 2542

บทคัดย่อ

เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2542 งานระบาดวิทยา สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิษณุโลก ได้รับแจ้งจากฝ่ายเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลพุทธชินราช ว่า มีผู้ป่วย AFP จำนวน 1 ราย มีอาการกล้ามเนื้อขาทั้ง 2 ข้างอ่อนแรง ร่วมกับอาการไข้ และวันที่ 2 สิงหาคม 2542 ได้รับแจ้งผลการตรวจอุจจาระของผู้ป่วยรายนี้ พบเชื้อ polio virus type 1 จึงได้ดำเนินการสอบสวนและควบคุมโรค จำนวน 2 ครั้ง ระหว่างวันที่ 24 - 26 มิถุนายน 2542 และ วันที่ 2-4 สิงหาคม 2542
ผลการสอบสวนโรค พบว่า ผู้ป่วยเป็นเด็กชายชาวไทย อายุ 6 ปี 11 เดือน อาศัยอยู่ ตำบลบ้านกลาง อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก มีประวัติได้รับวัคซีนโปลิโอครบตามเกณฑ์ รวมทั้งรับวัคซีนช่วงรณรงค์กวาดล้างโปลิโอ รวมทั้งหมด 9 ครั้ง ผู้ป่วยมีประวัติ มีไข้ คัดจมูก เจ็บคอ ปวดเมื่อยร่างกาย และมีแผลที่ขา 2 ข้าง เข้ารับการรักษาที่คลินิกเอกชน โดยได้รับการฉีดยา 1 เข็ม ที่สะโพกซ้าย หลังจากนั้นเช้าวันรุ่งขึ้นผู้ป่วยมีอาการกล้ามเนื้อขาทั้ง 2 ข้าง อ่อนแรงอย่างเฉียบพลัน ลุกนั่งและเดินไม่ได้ ผู้ปกครองจึงได้นำตัวส่งโรงพยาบาลวังทอง (โรงพยาบาลชุมชน) และ Refer ต่อไปยังโรงพยาบาลพุทธชินราช(โรงพยาบาล
ศูนย์) ถึงแม้ว่าลักษณะอาการของผู้ป่วยและผลชันสูตรทางห้องปฏิบัติการจะตรวจพบเชื้อโปลิโอ แต่เชื้อที่ตรวจพบในอุจจาระเป็นการพบหลังผู้ป่วยสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ที่มีประวัติได้รับวัคซีนโปลิโอ และผู้ป่วยมีประวัติเป็นไข้หวัด คัดจมูก เจ็บคอ ซึ่งขัดแย้งกับลักษณะทางคลินิกของโปลิโอ มักจะไม่มีอาการหวัด คัดจมูก และผลการตรวจร่างกายผู้ป่วยพบ ผื่นแดง มีจุดเล็ก ๆ ที่ผิวหนัง Hct 40% เข้าได้กับการติดเชื้อ Dengue virus ประกอบกับปัจจัยสนับสนุนการเกิดอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนแรง คือ การฉีดยาเข้ากล้ามและการออกกำลังหักโหม สำหรับสาเหตุของ AFP ในครั้งนี้ สรุปได้ยากว่าน่าจะเกิดจากการฉีดยาเข้าสะโพกโดยตรง หรือการติดเชื้อ polio virus typh 1 สายพันธุ์วัคซีน โดยมีการฉีดยาและการออกกำลังกายหักโหมเป็นปัจจัยเสริม เนื่องจาก ข้อมูลใน polio virus typh 1 สายพันธุ์วัคซีน โดยมีการฉีดยาและการออกกำลังกายหักโหมเป็นปัจจัยเสริม เนื่องจาก ข้อมูลในเรื่องของอาการทางคลินิกไม่เป็นไปในทางหนึ่งทางใดโดยตรง การดำเนินการควบคุมป้องกันโรค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิษณุโลกได้ให้วัคซีนแก่เด็กอายุ 0 - 7 ปี ทั้งตำบลบ้านกลาง ทำลายเชื้อในห้องน้ำผู้ป่วย ผู้สัมผัสทุกราย ปรับปรุงสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม ให้สุขศึกษาแก่ประชาชนในชุมชน ค้นหาผู้ป่วยและเฝ้าระวังโรคในพื้นที่ โดยให้สถานีอนามัยและชุมชนสังเกตผู้ป่วยเด็กอายุไม่เกิน 15 ปี ที่มีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงหรืออัมพาตของแขนหรือขา โดยอาการเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ไม่เกี่ยวข้องกับอุบัติเหตุ ถ้าพบผู้
ป่วยมีอาการดังกล่าวให้แจ้งเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยทันที