การเฝ้าระวัง สอบสวน ควบคุมโรคไข้ดำแดง (ฉบับวันที่ 8 มีนาคม 2568)
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i9.5254คำสำคัญ:
โรคไข้ดำแดง, การเฝ้าระวัง, การสอบสวนโรค, ควบคุมโรคบทคัดย่อ
โรคไข้ดำแดง (Scarlet Fever) เกิดจากแบคทีเรีย Group A Streptococcus แพร่กระจายผ่านละอองฝอยและการสัมผัสโดยตรง มักพบการระบาดในโรงเรียนและศูนย์รับเลี้ยงเด็ก แม้อาการป่วยจะไม่รุนแรง แต่หากไม่ได้รับการรักษา อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ เช่น ไข้รูมาติกและไตอักเสบเฉียบพลัน ระหว่างปี พ.ศ. 2565–2567 มีรายงานการระบาดในยุโรปและญี่ปุ่น สำหรับประเทศไทย พบผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเด็กอายุ 5–15 ปี โดยในระหว่างเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ 2568 มีการระบาดในโรงเรียนหลายพื้นที่ บทความนี้ได้ทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับความรู้พื้นฐานของโรคไข้ดำแดง แนวทางการเฝ้าระวัง สอบสวน และควบคุมโรค โดยโรคไข้ดำแดงเป็นโรคที่ต้องเฝ้าระวังตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2558 ของประเทศไทย มีแนวปฏิบัติ ขั้นตอนการรายงานผู้ป่วย รวมถึงการตรวจยืนยันเชื้อทางห้องปฏิบัติการที่ชัดเจน การสอบสวนโรคมีวัตถุประสงค์เพื่อยืนยันการระบาด ศึกษาลักษณะทางระบาดวิทยา ค้นหาปัจจัยเสี่ยง และดำเนินการควบคุมการแพร่กระจายของโรค ข้อมูลที่ใช้ในการสอบสวน ได้แก่ ข้อมูลผู้ป่วย ประวัติสัมผัส ประวัติการรักษา และผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ การวิเคราะห์ข้อมูลพรรณนาตามลักษณะบุคคล เวลา และสถานที่ การยืนยันการวินิจฉัยสามารถดำเนินการโดยการเพาะเชื้อ การตรวจ PCR หรือการตรวจระดับภูมิคุ้มกัน การควบคุมโรคแนะนำให้ผู้ป่วยมีอาการกินยาปฏิชีวนะให้ครบ 10 วัน แต่ไม่แนะนำให้ใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการป่วย ยกเว้นกลุ่มผู้ที่ต้องอยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่เสี่ยงต่อการป่วยรุนแรง เช่นบุคลากรทางการแพทย์ ผู้ดูแลผู้สูงอายุ การควบคุมโรคเน้นให้ผู้ป่วยกินยาให้ครบ หากไม่กินยาให้หยุดกิจกรรมใกล้ชิดผู้อื่นจนครบ 21 วันหลังวันเริ่มป่วยหรือจนกว่าจะหายเป็นปกติ การกินยาให้ครบและการติดตามภาวะแทรกซ้อนจะเป็นการลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน
เอกสารอ้างอิง
Centers for Disease Control and Prevention (US). About scarlet fever [Internet]. [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://www.cdc.gov/group-a-strep/about/scarlet-fever.html
UK Health Security Agency (UK). Group A streptococcal infections: report on seasonal activity in England, 2022 to 2023 [Internet]. [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://www.gov.uk/government/publications/group-a-streptococcal-infections-activity-during-the-2022-to-2023-season/group-a-streptococcal-infections-report-on-seasonal-activity-in-england-2022-to-2023
Pediatric Infectious Disease Society of Thailand (TH). Scarlet fever [Internet]. [cited 2025 July 1]. Available from: https://pidst.or.th/A765.html (in Thai)
Plotkin SA. Scarlet fever. In: Heymann DL, editor. Control of communicable diseases manual. 21st ed. Washington, DC: APHA Press; 2022. p. 537–9.
Queensland Health (AU). Acute post-streptococcal glomerulonephritis (APSGN) [Internet]. [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://www.health.qld.gov.au/cdcg/index/acute-post-streptococcal-glomerulonephritis-apsgn
Centers for Disease Control and Prevention (US). Post-streptococcal glomerulonephritis [Internet]. [cited 2025 Mar 6]. Available from: https://www.cdc.gov/group-a-strep/about/post-streptococcal-glomerulonephritis.html
Northern Territory Centre for Disease Control, Department of Health and Families. Public health management of acute post-streptococcal glomerulonephritis (APSGN) [Internet]. [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://digitallibrary.health.nt.gov.au/entities/publication/16a3b91e-02e4-4480-ae6c-29fe16b7a496/details
Department of Disease Control (TH), Division of Disease and Health Hazard Control in Emergency Situations. Event-based Surveillance: EBS [Internet]. [cited 2025 May 26]. Available from: https://ebs-ddce.ddc.moph.go.th/eventbase/report/compound/ (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Case definition for communicable diseases surveillance. Thailand, 2020. Nonthaburi: Division of Epidemiology, Department of Control (TH); 2020. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Disease investigation operations team's conditions for investigation of diseases, revised on 21 October 2024 [Internet]. [cited 2025 Apr 1]. Available from: https://shorturl-ddc.moph.go.th/1XAlJ (in Thai)
Steer AC, Vidmar S, Ritika R, Kado J, Batzloff M, Jenney AWJ, et al. Normal ranges of streptococcal antibody titers are similar whether streptococci are endemic to the setting or not. Clin Vaccine Immunol. 2009; 16(2): 172–5.
Gallo G, Berzero R, Cattai N, Recchia S, Orefici G. An outbreak of group A food-borne streptococcal pharyngitis. Eur J Epidemiol [Internet]. 1992 [cited 2025 Mar 6]; 8(2): 292–7. Available from: https://link.springer.com/article/10.1007/BF00144817
Falkenhorst G, Bagdonait J, Lisby M, Madsen SB, Lambertsen L, Olsen KEP, et al. Outbreak of group A streptococcal throat infection: don’t forget to ask about food. Epidemiol Infect [Internet]. 2008 [cited 2025 Mar 6]; 136(9): 1165–71. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2870919/
UK Health Security Agency. Guidelines for public health management of scarlet fever outbreaks in schools, nurseries and other childcare settings [Internet]. 2023 [cited 2025 Mar 14]. Available from: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1148200/guidelines-for-public-health-management-scarlet-fever-outbreaks-january-2023_.pdf
Kim JH, Cheong HJ, Song JY, Noh JY, Heo JY, Park DW, et al. Outbreak investigation of scarlet fever in a kindergarten. Infect Chemother. 2018; 50(1): 38–41. Available from: https://icjournal.org/DOIx.php?id=10.3947/ic.2018.50.1.38
Mahantussanapong C, Buddee J, Rachavong S. Investigation of scarlet fever outbreak in a primary school, Surin Province, Thailand, January 4–March 31, 2017. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2018; 49: 321–8. (in Thai)
Suwanchairob O, Taweewigyakarn P, Buathong R, Jiradit W. An outbreak Group A streptococcus infection (scarlet fever), Phetchabun Province and Loei Province, Thailand, February–March 2018. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2020; 51: 781–91. (in Thai)
Tantiworrawit P, Vetchavithan S, Wongwatcharapaiboon P, Pannawadee M, Praekhunnatham H, Samitsuwan P, et al. Investigation of scarlet fever, Muaeng Subdistrict, Nan Province, January 12–15, 2012. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2015; 46(41): 641–7. (in Thai)
Suphanam A, Swangphun K, Angchuan S, Puttharak O, Panchanyalphum W, Sakulphat K, et al. Scarlet fever outbreak investigation in an international school at Wichit Sub-district, Meuang District, Phuket Province, September 11–19, 2011. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2011; 42(46): 721–6. (in Thai)
Milano A. Scarlet fever-like outcomes of hand, foot, and mouth disease. Eur J Pediat Dermatol [Internet]. 2018 [cited 2025 Mar 14]; 28(2): 119. Available from: https://ejpd.com/index.php/journal/article/view/1853
Cohen JF, Cohen R, Bidet P, Levy C, Deberdt P, d'Humières C, et al. Rapid-antigen detection tests for group a streptococcal pharyngitis: revisiting false-positive results using polymerase chain reaction testing. J Pediatr. 2013; 162(6): 1282–4.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
