การประเมินระบบเฝ้าระวังอาการกล้ามเนื้ออัมพาตอ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน (Acute flaccid paralysis: AFP) โรงพยาบาลศรีสังวรสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย ปี พ.ศ. 2562, 2564 และ 2565
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i10.5589คำสำคัญ:
การประเมิน, ระบบเฝ้าระวัง, อาการกล้ามเนื้ออัมพาตอ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน, จังหวัดสุโขทัยบทคัดย่อ
บทนำ : ระบบเฝ้าระวังอาการกล้ามเนื้ออัมพาตอ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน (Acute flaccid paralysis: AFP) เป็นยุทธศาสตร์หนึ่งในการกวาดล้างโรคโปลิโอที่ต้องรายงานผู้ป่วย AFP ให้มีความครบถ้วนเพื่อให้ระบบเฝ้าระวังมีความไวมากเพียงพอและนำไปสู่การสอบสวนและควบคุมโรคอย่างรวดเร็ว จึงมีความจำเป็นที่ต้องประเมินระบบเฝ้าระวัง เพื่อให้ทราบคุณลักษณะเชิงปริมาณ เชิงคุณภาพ และให้ข้อเสนอแนะเพื่อปรับปรุงพัฒนาระบบให้ดียิ่งขึ้น
วิธีการศึกษา : ศึกษารูปแบบภาคตัดขวางของระบบเฝ้าระวัง AFP โดยศึกษาคุณลักษณะเชิงปริมาณจากแหล่งข้อมูล 2 ประเภท ได้แก่ รายงานในระบบเฝ้าระวัง 506 และเวชระเบียนผู้ป่วยทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน ที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปีที่มีอาการกล้ามเนื้ออัมพาตอ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน หรือผู้ป่วยตามรหัส ICD-10 TM จำนวน 37 กลุ่มโรค และคุณลักษณะเชิงคุณภาพ ได้แก่ การสัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับระบบเฝ้าระวังโรคทุกระดับ
ผลการศึกษา : จากการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยตามรหัส ICD-10 TM จำนวน 37 กลุ่มโรค ปี พ.ศ. 2562, 2564 และ 2565 จำนวน 259 ราย พบผู้ป่วยที่เข้านิยามการรายงาน AFP 10 ราย รายงานเข้าระบบรายงาน 5 ราย คิดเป็นค่าความไวเท่ากับร้อยละ 50 ค่าพยากรณ์บวกเท่ากับร้อยละ 50 โดยคุณลักษณะของปี พ.ศ. 2562 คิดเป็นร้อยละ 50 ปี พ.ศ. 2564 และ 2565 ไม่พบการรายงานเข้าสู่ระบบเฝ้าระวัง คุณภาพของข้อมูลที่รายงาน พบว่าตัวแปรส่วนใหญ่สามารถบันทึกได้อย่างถูกต้อง ยกเว้นตัวแปรชื่อ-สกุล และ วันเริ่มป่วย ที่รายงานถูกต้อง ร้อยละ 80 และในด้านความเป็นตัวแทน ตัวแปรด้านเพศ อายุ จากข้อมูลในรายงาน 506 เปรียบเทียบกับเวชระเบียน พบว่าสอดคล้องเป็นไปในทางเดียวกัน ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในระบบเฝ้าระวังให้การยอมรับและเห็นความสำคัญของระบบเฝ้าระวัง เนื่องจากมีประโยชน์ในการติดตามสถานการณ์ของโรคและการฉีดวัคซีนในพื้นที่ รวมถึงให้ความเห็นว่าระบบเฝ้าระวังมีขั้นตอนการดำเนินงานที่ไม่ซับซ้อน ง่ายต่อการทำความเข้าใจและการปฏิบัติ ระบบมีความยืดหยุ่นค่อนข้างมาก แต่พบปัญหาเรื่องความมั่นคงของระบบเฝ้าระวัง
สรุปและวิจารณ์ : ระบบเฝ้าระวัง AFP ในโรงพยาบาลศรีสังวรสุโขทัย มีค่าความไวและค่าพยากรณ์บวกต่ำ และมีปัญหาเรื่องความมั่นคงของระบบเฝ้าระวัง เนื่องจากสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด 19 บุคลากรมีอัตราการหมุนเวียนมากขึ้น การระดมทรัพยากรไปตอบโต้การระบาด ส่งผลให้การตรวจจับและการรายงานข้อมูลเข้ามาในระบบเฝ้าระวังค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับช่วงก่อนการระบาด ดังนั้น ผู้ที่เกี่ยวข้องกับระบบเฝ้าระวังควรพัฒนาและเตรียมพร้อมในกรณีที่เกิดวิกฤติครั้งถัดไป เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ในการกวาดล้างโรคโปลิโอ และควรมีมาตรการในการทำความเข้าใจกับผู้รับผิดชอบงานที่ต่อเนื่องและยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
Tungcharoensin S. Acute flaccid paralysis (AFP). In: Plipat T, editor. Annual epidemiological surveillance report 2013. Nonthaburi: Division of Epidemiology, Department of Disease Control; 2014. p.62–4. (in Thai)
World Health Organization. Acute flaccid paralysis (AFP) surveillance: the surveillance strategy for poliomyelitis eradication. Wkly Epidemiol Rec [Internet]. 1998 [cited 2023 Oct 26];73(16):113–4. Available from: https://iris.who.int/handle/10665/230437
Sukhothai Provincial Health Office. Report 506: acute flaccid paralysis, 2018–2022. Sukhothai: Sukhothai Provincial Health Office; 2023. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Case definition for Communicable Diseases Surveillance, Thailand, 2020. Nonthaburi: Division of Epidemiology; 2020. p.119–21 (in Thai)
Abu Failat S, Qasem N, Asad M, Iblan I, Aqel A. Evaluation of the acute flaccid paralysis surveillance system from 2016 to 2020: a retrospective study. iProceeding [Internet]. 2022 [cited 2023 May 12];8(1):e36484. Available from: https://www.iproc.org/2022/1/e36484
Wassilak SGF, Williams CL, Murrill CS, Dahl BA, Ohuabunwo C, Tangermann RH. Using acute flaccid paralysis surveillance as a platform for vaccine-preventable disease surveillance. J Infect Dis [Internet]. 2017 [cited 2022 May 12];216(Suppl 1):S293–8. Available from: https://doi.org/10.1093/infdis/jiw593
Ministry of Public Health (TH), Department of Disease Control. Summary of results of a review of the system for reporting cases of acute flaccid paralysis (AFP) in measles, rubella, and congenital rubella patients in 2022. (in Thai)
Haq IU, Maneengam A, Chupradit S, Huo C. Modeling the turnover intentions of Thai health-care personnel in pandemic times: moderating role of COVID-19 burnout. Leadersh Health Serv (Bradf Engl). 2022;35(3):409–27.
Global Polio Eradication Initiative. Global guidance for conducting acute flaccid paralysis (AFP) surveillance in the context of poliovirus eradication [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2024 [cited 2025 Jan 20]. Available from: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/376603/9789240089662-eng.pdf
Ministry of Public Health (TH), Department of Disease Control. Communicable diseases act B.E. 2558 (2015) [Internet]. 2015 [cited 2024 Jan 20]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor/c74d97b01eae257e44aa9d5bade97baf/files/001_2gcd.pdf (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
