การสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษจากการรับประทานเห็ดพิษ บ้านแม่ขะปู ตำบลบ่อแก้ว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ วันที่ 20–23 ธันวาคม 2565

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 21 ธันวาคม 2565 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ ได้รับแจ้งจากโรงพยาบาลนครพิงค์ พบผู้ป่วยเพศหญิงเผ่ากะเหรี่ยง อายุ 59 ปี สงสัยรับประทานเห็ดพิษ ส่งตัวมาจากโรงพยาบาลสะเมิง ด้วยอาการคลื่นไส้ อาเจียน และอ่อนเพลีย จากการสอบสวนเบื้องต้นพบว่า รับประทานเห็ดที่เก็บจากซากขอนไม้ในหมู่บ้าน จึงดำเนินการลงพื้นที่สอบสวนโรค เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2565 เพื่อยืนยันการวินิจฉัย ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา และหาแนวทางที่เหมาะสมในการควบคุมและป้องกันโรค
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยทำการสัมภาษณ์บุตรสาว สามี ญาติ และเพื่อนบ้าน และค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม ตามนิยาม ดังนี้ ผู้ป่วยสงสัย หมายถึง ผู้ที่พักอาศัยในบ้านแม่ขะปู ที่รับประทานเห็ดที่ขึ้นบนซากต้นไม้ต่าง ๆ ในหมู่บ้าน ในวันที่ 1–22 ธันวาคม 2565 แล้วมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ร่วมกับอาการต่อไปนี้อย่างน้อย 1 อาการ ได้แก่ ถ่ายเหลว อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ ผู้ป่วยยืนยัน หมายถึง ผู้ป่วยสงสัยที่มีผลตรวจเลือดพบค่าการทำงานของอวัยวะในร่างกายที่เกี่ยวข้องกับอาการที่สงสัยจากการรับประทานเห็ดพิษเกินค่ามาตรฐาน นอกจากนี้ทำการทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วย และศึกษาด้านสิ่งแวดล้อม
ผลการศึกษา : พบการเกิดโรคอาหารเป็นพิษจากการรับประทานเห็ดพิษจริง ไม่พบผู้ป่วยสงสัยเพิ่ม พบผู้ป่วยยืนยัน 1 ราย เพศหญิง อายุ 59 ปี มีอาการผื่นคัน คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว ปวดท้อง อ่อนเพลีย ไม่อยากอาหาร และใจสั่น เริ่มมีอาการป่วยหลังจากรับประทานเห็ด 4 ชั่วโมง ผลตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการพบ ค่าความผิดปกติของการทำงานของตับและไตสูงเกินค่ามาตรฐาน ซึ่งสอดคล้องกับการเกิดพิษจากเห็ดพิษตระกูล Amanita และอาการดีขึ้นหลังจากรักษาในโรงพยาบาล 15 วัน
อภิปรายผลการศึกษา: สันนิษฐานว่าสาเหตุการเกิดโรค เกิดจากการเก็บเห็ดพิษไม่ทราบชื่อปะปนมากับเห็ดแครงที่รับประทานได้เนื่องจากเห็ดทั้ง 2 แบบ มีลักษณะคล้ายกันและขึ้นบริเวณเดียวกัน ด้านการควบคุมโรค ทำการแจ้งให้ประชาชนงดเก็บเห็ดทุกชนิดที่ขึ้นบริเวณนี้มารับประทาน และให้ความรู้เรื่องการสังเกตลักษณะ-เฉพาะของเห็ด การสังเกตอาการหลังรับประทานเห็ด การปฐม-พยาบาล และการส่งตัวเข้ารับการรักษาโดยเร็ว