การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคไข้เลือดออก โรงพยาบาลเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา ปี พ.ศ. 2560

บทคัดย่อ

บทนำ: ช่วงปี พ.ศ. 2556–2559 อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา มีอัตราป่วยโรคไข้เลือดออกสูงอย่างต่อเนื่อง ขณะที่การรายงานโรค ตามระบบเฝ้าระวังโรคใน รง.506 มีสัดส่วนการรายงานต่ำมาตลอด แสดงให้เห็นถึงปัญหาของระบบเฝ้าระวังโรคในพื้นที่ อาจเป็นสาเหตุหนึ่งของการควบคุมโรคไข้เลือดออกที่ไม่ประสบผลสำเร็จ คณะผู้ศึกษาจึงทำการประเมินระบบการเฝ้าระวังโรคไข้เลือดออกของโรงพยาบาลเสิงสาง วัตถุประสงค์เพื่อทราบถึงคุณลักษณะเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ และให้ข้อเสนอแนะสำหรับระบบเฝ้าระวัง โรคไข้เลือดออกของโรงพยาบาลเสิงสางต่อไป
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม–31 ตุลาคม 2560 ในกลุ่มผู้ป่วยที่มาเข้ารับรักษาที่โรงพยาบาลเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา และได้รับการวินิจฉัยด้วยรหัส ICD–10–TM ตามที่กำหนด โดยการทบทวนข้อมูลจาก รง.506 และเวชระเบียนผู้ป่วย เพื่อวิเคราะห์คุณลักษณะเชิงปริมาณของระบบเฝ้าระวังฯ ส่วนการสังเคราะห์คุณลักษณะเชิงคุณภาพนั้นได้จากการสัมภาษณ์บุคลากรสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องกับระบบเฝ้าระวังโรค
ผลการศึกษา: จากการทบทวนเวชระเบียนพบผู้ป่วยเข้าได้ตามนิยามเฝ้าระวังโรคไข้เลือดออก 39 ราย รายงานในระบบ รง.506 จำนวน 14 ราย ค่าความไว ร้อยละ 35.90 ขณะที่ผู้ป่วยไข้เลือดออกในระบบ รง.506 มี 15 ราย พบผู้ป่วยที่เข้าได้ตามนิยามฯ 14 ราย ค่าพยากรณ์บวก ร้อยละ 93.33 ความทันเวลาในการรายงาน ร้อยละ 35.90 พบทุกตัวแปรมีความครบถ้วนร้อยละ 100 พบตัวแปร ‘ชื่อ–สกุล’ มีความถูกต้อง ร้อยละ 85.71 ส่วนตัวแปรที่เหลือ ร้อยละ 100 โดยทุกตัวแปรสามารถเป็นตัวแทนประชากรได้ สำหรับคุณลักษณะเชิงคุณภาพพบ ดังนี้ 1) การใช้ประโยชน์จากข้อมูลเฝ้าระวังโรคพบใน ระดับผู้บริหาร แต่ในระดับผู้ปฏิบัติยังมีข้อจำกัด 2) บุคลากรให้การยอมรับในระบบเฝ้าระวังโรคแม้ว่าบางส่วนนั้นยังไม่แน่ใจเกี่ยวกับนโยบายการรายงานโรค 3) กระบวนการรายงานโรคมีความง่ายไม่ ซับซ้อน เนื่องจากมีโปรแกรมและเทคโนโลยีต่าง ๆ ช่วยให้เกิดความสะดวกรวดเร็วในแต่ละขั้นตอนการทำงาน 4) ระบบเฝ้าระวังมีความมั่นคงจากการกำหนดผังงานและแนวทางการดําเนินงานที่ชัดเจน และ 5) ระบบมีความยืดหยุ่นต่ำเนื่องจากมีบุคลากรจำนวนจำกัด ที่สามารถรับผิดชอบกระบวนการรายงานโรคได้
ข้อเสนอแนะ: มีการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการรายงานโรคเพิ่มเติม เพื่อให้มีบุคลากรสำรองที่สามารถปฏิบัติงานแทนกันได้ เมื่อบุคลากรผู้รับผิดชอบหลักไม่อยู่