การสอบสวนการระบาดโรคไข้หวัดใหญ่ในกลุ่มนักศึกษาของมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง จังหวัดนครราชสีมา วันที่ 8–17 สิงหาคม 2561

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2561 กองระบาดวิทยาได้รับแจ้งว่า พบนักศึกษาของมหาวิทยาลัยเอในจังหวัดนครราชสีมา ป่วยเป็นโรคไข้หวัดใหญ่หลายราย ซึ่งร่วมกิจกรรมรับน้องของ มหาวิทยาลัย ทีมสอบสวนโรคได้ลงพื้นที่เพื่อสอบสวนและควบคุมโรค เพื่อยืนยันการระบาดและการวินิจฉัยโรค พรรณนาลักษณะ การระบาดของโรค ค้นหาปัจจัยเสี่ยงของการระบาด และเสนอแนะแนวทางในการป้องกันและควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ทบทวนเวชระเบียน สัมภาษณ์ผู้ป่วยและผู้ดูแลหอพัก ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม โดยกำหนดนิยามดังนี้ ผู้ป่วยสงสัย หมายถึง นักศึกษาหรือบุคลากรของมหาวิทยาลัยเอ ที่มีอาการไข้และปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ร่วมกับมีอาการอีกอย่างน้อย 1 อย่าง ได้แก่ ปวด ศีรษะ ไอ เจ็บคอ อ่อนเพลีย คัดจมูก หรือเยื่อบุตาอักเสบ ระหว่าง วันที่ 15 กรกฎาคม–17 สิงหาคม 2561 ผู้ป่วยเข้าข่าย หมายถึง ผู้ป่วยสงสัยที่มีผลการตรวจ Nasopharyngeal swab ให้ผลบวกจากชุดทดสอบ Rapid influenza diagnostic test ผู้ป่วยยืนยัน หมายถึง ผู้ป่วยสงสัยหรือผู้ป่วยเข้าข่ายที่มีผลการตรวจยืนยันทาง ห้องปฏิบัติการ โดยทำการเก็บตัวอย่างด้วยวิธี Nasopharyngeal swab เพื่อตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ด้วย เทคนิค Reverse transcription polymerase chain reaction ศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ โดยมีรูปแบบการศึกษาแบบ Case–control study (1:2) โดยกลุ่มผู้ป่วย คือ ผู้ป่วยเข้าข่ายและผู้ป่วยยืนยันที่เป็นนักศึกษาชั้นปีที่ 1 จากการศึกษาระบาดวิทยา เชิงพรรณนา และกลุ่มควบคุม คือ นักศึกษาชั้นปีที่ 1 ที่ไม่มีอาการ ใด ๆ ตามนิยามผู้ป่วยจากการศึกษาเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ด้วยวิธี Multiple logistic regression รวมทั้งทำการสำรวจ สิ่งแวดล้อมในหอพักและสุขอนามัยส่วนบุคคล
ผลการศึกษ: พบผู้ที่มีอาการเข้าได้กับนิยามทั้งหมด 169 ราย โดยเป็นผู้ป่วยยืนยันร้อยละ 6.51 ผู้ป่วยเข้าข่ายร้อยละ 28.99 และ ผู้ป่วยสงสัยร้อยละ 64.50 ส่วนใหญ่เป็นนักศึกษาชั้นปีที่ 1 อัตรา ป่วยจำเพาะของชั้นปีที่ 1 เท่ากับร้อยละ 4.68 ไม่มีรายใดมีอาการรุนแรงหรือเสียชีวิต ได้เก็บตัวอย่างส่งตรวจยืนยันทางห้องปฏิบัติการ 15 ตัวอย่าง พบว่าให้ผลบวกต่อเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิดเอ 13 ตัวอย่าง แบ่งเป็นสายพันธุ์ H1N1/2009 8 ตัวอย่าง สายพันธุ์ H3N2 4 ตัวอย่าง และพบทั้งสองสายพันธุ์ 1 ตัวอย่าง ในการศึกษาทางระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ มีกลุ่มผู้ป่วย 71 ราย และกลุ่มควบคุม 155 ราย พบว่าการมีเพื่อนร่วมห้องในหอพักป่วยเป็นไข้หวัดใหญ่ สัมพันธ์กับการเป็นโรคไข้หวัดใหญ่อย่างมีนัยสำคัญ (Adjusted OR = 2.93, 95% CI = 1.08–7.94)
สรุปและข้อเสนอแนะ: พบการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิดเอ (H1N1/2009 และ H3N2) ซึ่งเป็นช่วงเปิดภาคเรียนใหม่และมีกิจกรรมรับน้อง โดยพบนักศึกษาที่มีอาการป่วยเข้าได้กับนิยาม จำนวน 169 ราย คิดเป็นอัตราป่วยอย่างหยาบร้อยละ 1.69 และ พบว่าปัจจัยเสี่ยงของการเป็นไข้หวัดใหญ่ คือ การมีเพื่อนร่วมห้องในหอพักเป็นไข้หวัดใหญ่ การคัดกรองโรคตั้งแต่แรกเริ่มการปรับปรุงสุขอนามัยส่วนบุคคล เป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติเพื่อป้องกันการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่