จาก...กรณีการระบาดของโรคไข้มาลาเรียในกลุ่มแรงงานไทยจากสาธารณรัฐแอฟริกากลางสู่...มาตรการ ณ ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ และคลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว

บทคัดย่อ

บทนำ: วันที่ 13 สิงหาคม 2562 กรมควบคุมโรคได้รับแจ้งจาก โรงพยาบาลศิริราชว่าพบผู้เสียชีวิตสงสัยโรคติดเชื้อไวรัสอีโบลา ต่อมาพบว่าเกิดจากการติดเชื้อมาลาเรีย และวันที่ 16 สิงหาคม 2562 ได้รับแจ้งจากสถาบันบำราศนราดูรว่า พบผู้ป่วยโรคไข้มาลาเรีย 1 รายซึ่งมีประวัติทำงานร่วมกับผู้เสียชีวิตรายดังกล่าว ทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรคจึงดำเนินการสอบสวนโรค เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาด ทราบการกระจายตัวของโรค และให้ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยทบทวนเวชระเบียนและสัมภาษณ์ผู้ป่วย ค้นหาผู้ป่วยรายใหม่ เพิ่มเติม ศึกษาการดำเนินงานของด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่าง ประเทศ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ และคลินิกเวชศาสตร์การ เดินทางและท่องเที่ยวที่ผู้ป่วยเคยไปรับบริการ
ผลการศึกษา: พบการระบาดของโรคไข้มาลาเรียในกลุ่มบุคลากร บริษัทแห่งหนึ่งรวม 9 ราย ซึ่งกลับจากการปฏิบัติงานที่สาธารณรัฐแอฟริกากลางช่วงวันที่ 23 กรกฎาคม–22 สิงหาคม 2562 โดยเริ่มป่วยช่วงวันที่ 7–16 สิงหาคม 2562 ทุกรายมีประวัติ พักอยู่ในเมือง Bangui หรือเมือง Sibut ซึ่งเป็นพื้นที่เสี่ยงโรคไข้มาลาเรีย ทุกรายพบว่าติดเชื้อมาลาเรีย Plasmodium falciparum ปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ การไม่รับประทานยาป้องกันโรคไข้มาลาเรีย ไม่ทายากันยุง และไม่นอนในมุ้งชุบสารเคมี เป็นต้น การคัดกรองผู้เดินทาง ณ ด่าน ควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศยังไม่ครอบคลุมผู้ที่มาจากพื้นที่เสี่ยงโรคไข้มาลาเรีย งานบริการ ณ คลินิกเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว ครอบคลุมการฉีดวัคซีนป้องกันโรค ให้คำแนะนำ และประเมินความเสี่ยงในการเดินทาง
ข้อเสนอแนะ: 1) คณะกรรมการด้านวิชาการตาม พ.ร.บ. โรคติดต่อ พ.ศ. 2558 ให้คำแนะนำแก่รัฐมนตรีในการประกาศเขตติดโรค เมื่อพบวิกฤตการระบาดของโรคไข้มาลาเรีย 2) ด่านควบคุมโรคติดต่อ ระหว่างประเทศจัดให้มีเอกสารหรือแผ่นพับให้ความรู้เรื่องโรคไข้มาลาเรียสำหรับผู้เดินทาง เพื่อให้สามารถสังเกตอาการตนเอง และไปรับการรักษาอย่างทันท่วงทีเมื่อเจ็บป่วย 3) กรมควบคุมโรคกำหนดเกณฑ์รายงานโรคไข้มาลาเรียในผู้เดินทางระหว่างประเทศ 4) กรมควบคุมโรคประสานกระทรวงที่เกี่ยวข้องเฝ้าระวังและคัดกรองโรคไข้มาลาเรียในกลุ่มแรงงานไทยที่เดินทางมาจาก ประเทศเสี่ยง และ 5) คลินิกเวชศาสตร์การเดินทางฯจัดทำแนวทาง มาตรฐานสำหรับผู้ให้บริการที่คลินิก/โรงพยาบาล