การศึกษาระบบรายงานผู้ป่วยโรคหัดจากจากระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา เปรียบเทียบระบบเฝ้าระวังตามโครงการกำจัดโรคหัดตามพันธะสัญญานานาชาติ ปี พ.ศ. 2561
คำสำคัญ:
โรคหัด, ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506, ระบบเฝ้าระวังโครงการกำจัดโรคหัดตามพันธะสัญญานานาชาติบทคัดย่อ
บทนำ: โรคหัดเป็นโรคที่ติดต่อระหว่างคนสู่คนได้ง่าย แม้จะมีอัตราป่วยตายต่ำในประชากรทั่วไปแต่ยังคงเป็นโรคอันตรายสำหรับเด็ก ทารกทั่วไปหรือเด็กที่มีภาวะทุพโภชนาการ โรคหัดที่มีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงหากได้รับการรักษาล่าช้าอาจทำให้เสียชีวิตได้ ปัจจุบันมีการรายงานผู้ป่วยโรคหัดเข้าสู่ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 (รง.506) และระบบเฝ้าระวังตามโครงการกำจัดโรคหัดตามพันธะสัญญานานาชาติ (ฐานข้อมูลกำจัดโรคหัดออนไลน์ หรือ ME) จึงควรมีการศึกษาเพื่อศึกษาลักษณะทางระบาดวิทยา คุณภาพของข้อมูล และการทับซ้อนกันของข้อมูลผู้ป่วยโรคหัดที่รายงานในปี พ.ศ. 2561 จากระบบรายงาน รง.506 เปรียบเทียบกับระบบ ฐานข้อมูล ME เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการปรับปรุงแนวทางการ เฝ้าระวังให้เหมาะสม ลดความซ้ำซ้อน และลดภาระงานให้แก่ ผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา จากข้อมูลทุติยภูมิ โดยศึกษาลักษณะทางระบาดวิทยาของผู้ป่วยโรคหัดที่ได้รับรายงานจากระบบ รง.506 และรายงานจากระบบฐานข้อมูล ME ปี พ.ศ. 2561 จากทุกจังหวัดทั่วประเทศ ยกเว้นกรุงเทพมหานคร
ผลการศึกษา: ลักษณะการกระจายทางระบาดวิทยาของผู้ป่วยโรคหัด ปี พ.ศ. 2561 จากฐานข้อมูลระบบ รง.506 และฐานข้อมูล ME มีความสอดคล้องเป็นไปตามทิศทางเดียวกัน กล่าวคือ เพศชายต่อ เพศหญิง เท่ากับ 1 : 1 กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยสูงสุด คือ 1-4 ปี พบมากในอาชีพในปกครอง/นักเรียน พบผู้ป่วยสูงสุดเดือนตุลาคม อัตราป่วยด้วยโรคหัดต่อประชากรแสนคนของจังหวัดยะลาและปัตตานี สูงเป็นอันดับ 1 และ 2 เหมือนกันทั้ง 2 ฐาน ในส่วนระบบ การรายงานผู้ป่วยโรคหัด ปี พ.ศ. 2561 รายงานจากฐานข้อมูล รง. 506 จำนวน 5,833 ราย รายงานจากฐานข้อมูล ME จำนวน 7,036 ราย อัตราส่วนผู้ป่วยโรคหัดที่รายงาน ในฐานข้อมูล รง.506 ต่อ ฐานข้อมูล ME เท่ากับ 1 : 1.2 จากการตรวจสอบความซ้ำซ้อน ของข้อมูลทั้ง 2 ฐาน พบผู้ป่วยรายเดียวกันที่รายงานทั้ง 2 ฐาน มี 3 ,928 ราย ร้อยละ 43.93 สถานพยาบาลที่มีการรายงานในฐานข้อมูล รง.506 มีจำนวนมากกว่าที่รายงานในฐานข้อมูล ME
สรุปและอภิปรายผล: การรายงานผู้ป่วยโรคหัด ปี พ.ศ. 2561 พบว่า การรายงานทั้งสองฐานไม่ได้รายงานตามนิยามเฝ้าระวังที่กำหนดไว้ สถานพยาบาลมีรายงานผู้ป่วยโรคหัดทั้ง 2 ระบบ ไม่ครอบคลุมทุกแห่ง ดังนั้นกรมควบคุมโรคควรปรับปรุงระบบเฝ้าระวังโรคหัดโดยปรับลดให้เหลือระบบเดียว เพื่อลดภาระแก่ผู้ปฏิบัติงาน ซึ่งจากการศึกษาครั้งนี้พบว่าการรายงานเข้าระบบ โครงการกำจัดหัดมีข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการควบคุมโรค จำนวนที่รายงานมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นมากกว่า รง.506 จึงควร สนับสนุนให้มีการรายงานต่อไป
References
ปิยนิตย์ ธรรมาภรณ์พิลาศ, เลิศฤทธิ์ ลีลาธร, บรรณาธิการ. แนวทางการเฝ้าระวังควบคุมโรค การตรวจรักษาและส่งตัวอย่างตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อการกำจัดโรคหัดตามโครงการกำจัดโรคหัด ตามพันธะสัญญานานชาติ (ฉบับปรับปรุง 16 สิงหาคม 2559). พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: กองโรคป้องกันด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค; 2559.
ปิยนิตย์ ธรรมาภรณ์พิลาศ, พรทิพย์ จอมพุก, เลิศฤทธิ์ ลีลาธร, บรรณาธิการ. แนวทางการเฝ้าระวัง ควบคุมโรคการตรวจรักษา และส่งตัวอย่างตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อการกำจัดโรคหัด ตามโครงการกำจัดโรคหัด ตามพันธะสัญญานานาชาติ (ฉบับ ปรับปรุง วันที่ 2 พฤษภาคม 2555). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2555.
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สรุป รายงานการเฝ้าระวังโรค ประจำปี 2561 [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 30 กันยายน 2562]. เข้าถึงได้จาก: https://apps.doe.moph.go.th/boeeng/download/AW_Annual_Mix%206212_14_r1.pdf
สมเจตน์ ตั้งเจริญศิลป์, ดารินทร์ อารีย์โชคชัย. รายงานการเฝ้าระวังโรคหัดตามโครงการกําจัดโรคหัด ประเทศไทย เดือน มกราคม–กันยายน 2555. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ประจำสัปดาห์ 2555; 43: 721-5.
ดารินทร์ อารีย์โชคชัย, สมเจตน์ ตั้งเจริญศิลป์. การเฝ้าระวังโรค หัดภายใต้โครงการกําจัดโรคหัดตาม พันธะสัญญานานาชาติ ประเทศไทย ปีพ.ศ. 2556. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาด วิทยาประจำสัปดาห์ 2557; 45: 161-5.
ณัฐกานต์ อุ่นไพร, วรรณา วิจิตร, อัจฉราวรรณ ช้างพินิจ และ ภู ดิศศักดิ์ ท่อศิริโภควัฒน์. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคหัดของ โรงพยาบาล 46 แห่ง ในเครือข่ายบริการที่ 2 ในปี พ.ศ. 2555. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ 2556; 44: 593-9. 7. นลินี ช่วยดำรง, ลัดดาวัลย์ สุขุม, ศุภราภรณ์ พันธ์เถระ. การ ประเมินระบบเฝ้าระวังโรคหัด 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ประเทศไทย พ.ศ. 2556. วารสารควบคุมโรค [อินเทอร์เน็ต]. 2557. [เข้าถึงเมื่อ 16 ธันวาคม 2562]; 40:302-9. เข้าถึงได้จาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/DCJ/article/view/154251/112242
ธนพล หวังธีระประเสริฐ, สุคนธา ศิริ. การประเมินระบบเฝ้า ระวังและตัวชี้วัดของโครงการกําจัดโรคหัด จังหวัดสมุทรสาคร. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ 2556; 44:177–83.
วนิดา สายรัตน์. การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคหัดใน โรงพยาบาลชุมชนและโรงพยาบาลทั่วไปในพื้นที่เขตสุภาพที่ 7 จังหวัดขอนแก่น [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 25 เมษายน 2563] ; เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/files/1247420200420013713.pdf
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2021 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
