การสอบสวนการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ณ ศาสนสถานแห่งหนึ่ง ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เดือนเมษายน–พฤษภาคม 2563

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 9 เมษายน 2563 กองควบคุมโรคติดต่อ สำนักอนามัย ได้รับแจ้งจากโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งว่ามีผู้เสียชีวิต ด้วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด 19) 1 ราย เมื่อวันที่ 7 เมษายน 2563 และให้ประวัติว่าก่อนป่วยได้เดินทางไปศาสนสถานแห่งหนึ่งในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร กองควบคุมโรคติดต่อ สำนักอนามัย ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 สะพานมอญ และสำนักงานเขต ลงพื้นที่สอบสวน โรคระหว่างวันที่ 10 เมษายน–15 พฤษภาคม 2563 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาด ประเมินขอบเขตการระบาด ค้นหาผู้สัมผัสและสาเหตุของการระบาด และ เพื่อกำหนดมาตรการในการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนาโดยรวบรวมข้อมูล จากแบบสอบสวนผู้ป่วยโรคโควิด 19 ทบทวนรายงานสอบสวนโรค ฐานข้อมูล สัมภาษณ์ข้อมูลจากผู้เกี่ยวข้อง ค้นหาผู้ป่วยและผู้สัมผัส เพิ่มเติมโดยอิงนิยามของกองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค (ณ 23 มีนาคม 2563) การศึกษาทางห้องปฏิบัติการ เก็บสิ่งส่งตรวจจากผู้ป่วย ผู้สัมผัส และจากจุดสัมผัสเสี่ยงในบริเวณศาสนสถานส่งตรวจ ยืนยันทางห้องปฏิบัติการเพื่อตรวจหาเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ด้วยวิธี Real time RT-PCR
ผลการสอบสวน: พบผู้ป่วยรวม 21 ราย เป็นผู้ป่วยยืนยัน 17 ราย ผู้ติดเชื้อไม่มีอาการ 4 ราย ผู้สัมผัส 94 ราย ค่ามัธยฐานอายุเท่ากับ 44 ปี อาการและอาการแสดงที่พบมากที่สุด คือ ไข้ ร้อยละ 61.9 รองลงมา คือ ไอ ร้อยละ 52.4 รายแรกเริ่มป่วยวันที่ 13 มีนาคม 2563 หลังกลับจากอินเดียก่อนจะได้ไปพบผู้เสียชีวิตและผู้ป่วยรายอื่น พบผู้ป่วยกลุ่มสุดท้ายเป็นผู้ติดเชื้อไม่แสดงอาการซึ่งได้เก็บตัวอย่างส่งตรวจในวันที่ 14 เมษายน 2563 การระบาดนี้มีการ กระจายโรคไปยัง 5 พื้นที่ใน กทม. และ อ.บางละมุง จังหวัดชลบุรี มีรูปแบบการระบาดแบบแหล่งโรคแพร่กระจาย (Propagated source) พบอัตราป่วยของการอยู่ร่วมบ้านกับผู้ป่วยร้อยละ 51.6 อัตราป่วยจากการกินอาหารร่วมกันร้อยละ 75.0 อัตราป่วยในกลุ่ม พระศาสนาจารย์และเจ้าหน้าที่ในศาสนสถานร้อยละ 14.3 ผล ตรวจหาเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ในสิ่งแวดล้อมไม่พบเชื้อที่จุด สัมผัสเสี่ยงภายในศาสนสถานทั้ง 14 จุด
สรุปและวิจารณ์ผล: การสอบสวนการระบาดของโรคโควิด 19 เป็นกลุ่มก้อนครั้งแรกของศาสนสถานในกรุงเทพมหานคร โดยสาเหตุหลักในการระบาดมาจากการร่วมกิจกรรมที่มีการสัมผัสกับ ผู้ ป่วยทั้งทางตรงและทางอ้อม แหล่งโรคของการระบาดในครั้งนี้มา จากประเทศอินเดียที่ผู้ป่วยรายแรกเดินทางไปก่อนจะมาที่ศาสนสถานนี้ โดยในพื้นที่ศาสนสถานแม้จะตรวจไม่พบเชื้อ แต่มีหลาย จุดที่มีความเสี่ยงในการสัมผัสเชื้อ เช่น จุดแจกขนม พรมที่นั่งทำศาสนพิธี และปุ่มกดลิฟท์ ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 สะพานมอญ ได้ดำเนินการมาตรการปิดศาสนสถาน ตรวจหาเชื้อ กักตัวผู้สัมผัส เสี่ยงสูง และส่งผู้ป่วยเข้ารับการรักษา ด้วยความร่วมมือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงสามารถเฝ้าระวัง ควบคุม ป้องกันโรคทำให้การระบาดของโรคสงบลงได้