รายงานผลการเฝ้าระวังหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อไวรัสซิกาและผลการคลอด ประเทศไทย พ.ศ. 2559–2563

บทคัดย่อ

บทนำ: ปี พ.ศ. 2558 เริ่มพบการระบาดโรคติดเชื้อไวรัสซิกาใน กลุ่มประเทศลาตินอเมริกาและแคริบเบียน และพบหญิงตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อไวรัสซิกา (Zika virus: ZIKV) และคลอดทารกที่มีภาวะ ศีรษะเล็กแต่กำเนิดจำนวนมากในประเทศบราซิล องค์การอนามัยโลกจึงได้ประกาศการเกิดกลุ่มทารกศีรษะเล็กแต่กำเนิดที่เกี่ยวข้องกับ การติดเชื้อ ZIKV เป็นภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขระหว่างประเทศ สำหรับประเทศไทย มีการระบาดของโรคติดเชื้อ ZIKV ในทุกภูมิภาค ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 และมีรายงานผู้ป่วยต่อเนื่องมาถึงปัจจุบัน
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา โดยทบทวนข้อมูลย้อนหลงั จากระบบเฝ้าระวังโรคติดเชื้อไวรัสซิกา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559–2563 ได้แก่ การเฝ้าระวังหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อ ZIKV การเฝ้าระวังทารกที่ คลอดจากมารดาติดเชื้อ ZIKV และทารกศีรษะเล็ก
ผลการศึกษา: ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559–2563 พบหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อ ZIKV 213 ราย กระจายทั่วประเทศไทย รวม 51 จังหวัด มีแนวโน้ม ผู้ ติดเชื้อเพิ่มสูงขึ้นในช่วงฤดูฝน ส่วนใหญ่มีอาการป่วย (ร้อยละ 65) ผลการคลอดของหญิงตั้งครรภ์ติดเชื้อ ZIKV 186 ราย ส่วนใหญ่ คลอดครบกำหนด (ร้อยละ 77) ติดเชื้อในช่วงไตรมาสที่ 2 ของการ ตั้งครรภ์สูงสุด (83 ราย) พบทารกศีรษะเล็ก 11 ราย โดยทารก 4 ราย คลอดจากมารดาที่มีประวัติว่ามีอาการป่วยในช่วงระหว่างตั้งครรภ์ และอีก 7 ราย คลอดจากมารดาที่ไม่มีอาการป่วย ข้อมูลการเฝ้าระวังและติดตามทารกที่คลอดจากมารดาติดเชื้อ ZIKV ที่ได้รับการ รายงานทารกอายุครบ 2 ปีแล้วทั้งหมด 70 ราย เป็นทารกที่คลอจากมารดาติดเชื้อ ZIKV 67 ราย ทารกศีรษะเล็กติดเชื้อ ZIKV 3 ราย ในช่วงแรกเกิดถึงอายุ 1 เดือนพบทารกที่มีภาวะศีรษะเล็กแต่กำเนิด 11 ราย และเมื่อทารกอายุครบ 2 ปี ทารกที่คลอดจาก มารดาติดเชื้อ ZIKV 4 ราย พบความผิดปกติเกี่ยวกับพัฒนาการ นอกจากนี้ พบทารกที่แรกเกิดปกติ แต่มีภาวะศีรษะเล็กในภายหลัง 8 ราย ส่วนทารกศีรษะเล็กติดเชื้อ ZIKV 2 ใน 3 ราย มีความผิดปกติด้านการใช้กล้ามเนื้อและมีอาการชัก
สรุปและข้อเสนอแนะ: ดำเนินงานเชิงรุกในพื้นที่ทันทีที่พบผู้ป่วยสงสัยโรคติดเชื้อไวรัสซิกา และเมื่อพบการเกิดโรคติดเชื้อไวรัสซิกาในชุมชนแม้เพียง 1 ราย ต้องเฝ้าระวังหญิงตั้งครรภ์เชิงรุกทุกราย พร้อมให้สุขศึกษาในการป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด รวมถึงหญิงตั้งครรภ์ที่มารับบริการฝากครรภ์ให้เฝ้าระวังอาการสงสัยโรคติดเชื้อไวรัสซิกา และเน้นย้ำการคัดกรอง ตรวจวินิจฉัย และดูแล รักษาทารกศีรษะเล็กและทารกที่คลอดจากมารดาที่มีประวัติตดเชติดเชื้อ ZIKV ระหว่างตั้งครรภ์ ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 2 ปี ให้ครอบคลุมผู้ป่วยทุกรายและทุกหน่วยบริการสุขภาพที่เกี่ยวข้อง