การระบาดของโรคทริคิโนซิสในจังหวัดอุทัยธานี พ.ศ. 2549

บทคัดย่อ

เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2549 พบผู้ป่วยมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อบวมทั่วตัว และผลเลือดมีเม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซิโนฟิลสูงผิดปกติ เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลอุทัยธานีพร้อม ๆ กัน 3 ราย และยังพบผู้มีอาการคล้ายกันอีกมากกว่า 16 ราย ในหมู่บ้านเดียวกัน จากอาการ อาการแสดง และการพบผู้ป่วยหลายรายในหมู่บ้านเดียวกัน สำนักระบาดวิทยาสันนิษฐานว่า ผู้ป่วยน่าจะป่วยด้วยโรคทริคิโนซิสจึงได้ดำเนินการสอบสวนโรค ระหว่างวันที่ 19 - 21 กรกฎาคม 2549 ศึกษาโดยกำหนดนิยามผู้ป่วย ซักประวัติอาการ อาการแสดง ทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย เก็บตัวอย่างเลือด ตรวจหาภูมิต้านทานโรคทริคิโนซิส ทำ muscle biopsy ในผู้ป่วยที่ยินยอม ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเดิม และเก็บตัวอย่างเลือคตรวจหาความผิดปกติ รวมทั้งภูมิคุ้มกันต่อโรคทริคิโนชิส ศึกษาสิ่งแวดล้อมในหมู่บ้าน เก็บตัวอย่างเลือดหมูป่าที่พัฒนาสายพันธุ์เป็นหมูเลี้ยงส่งตรวจภูมิคุ้มกันจากการติดเชื้อทริดิโนชิส และเนื้อเก้งหมัก ส่งตรวจหาพยาธิตัวอ่อน ศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบ case - control study ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วย 3 ราย ที่รักษาตัวในโรงพยาบาล และผู้ป่วย 25 ราย ในหมู่บ้าน รวม 28 ราย มีอาการเข้าได้กับนิยามของโรค เป็นชาย 18 คน หญิง 10 คน อายุ 14 - 55 ปี (มัธยฐาน 34 ปี) อัตราป่วยในหมู่บ้าน ร้อยละ 10.26 การระบาดเกิดขึ้นระหว่างวันที่ 22 พฤษภาคม - 26 มิถุนายน 2549 ซึ่งมี ลักษณะการกระจายแบบแหล่งโรคร่วม ทุกรายมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ไม่พบอาการในระบบประสาท ตัวอย่างเลือด 65 ใน 82 ตัวอย่าง พบเม็ดขาวชนิดอีโอซิโนฟีลสูงกว่าปกติ 32 ตัวอย่าง ให้ผลบวกต่อภูมิคุ้มกันโรคทริอิโนซิส พบตัวพยาธิทริคิโนซิสชนิดไม่มีแคปซูลจากการทำ muscle biopsy ในผู้ป่วย 1 ราชตัวอย่างเลือดหมูป่าที่ลี้ยงไว้ในหมู่บ้านให้ผลลบต่อภูมิคุ้มกันโรคทริคิโนชิส ตรวจไม่พบตัวพยาธิในเนื้อเก้งหมัก การรับประทานหมูป่าดิบที่ลำได้จากเชิงเขามีความสัมพันธ์กับผู้ป่วยเป็น 9.55 เท่า ซึ่งแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ความเชื่อมั่นที่ 95 เปอร์เซ็นต์ เท่ากับ 3.04 - 30.12) เมื่อเปรียบเทียบกับผู้ที่ไม่ได้รับประทานหมูป่าดิบ
การระบาดของโรคเกิดจากการติดเชื้อพยาธิทริคิเนลลา สาเหตุของโรคน่าจะมาจากการรับประทานหมูป่าที่ล่าได้จากเชิงเขา ซึ่งปรุงแบบสุก ๆ ดิบ ๆ ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (SRRI) ได้แนะนำให้ชาวบ้านรับประทานอาหารที่ปรุงสุก และเฝ้าระวังการเกิดโรคนี้ในพื้นที่ต่อไปอีก 1 เดือน ปรากฏว่าไม่พบผู้ป่วยรายใหม่ และผู้ป่วยทั้งหมดมีอาการดีขึ้น