การระบาดของอหิวาตกโรคที่มีการดื้อต่อยาหลายชนิด จังหวัดระนอง ปี พ.ศ. 2554

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: เมื่อกลางเดือนกรกฏาคม 2554 สำนักระบาดวิทยาได้รับแจ้งจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดระนองว่า พบผู้ป่วยอหิวาตกโรคในจังหวัดระนอง 1 ราย หลังจากนั้นทางสำนักระบาดวิทยาได้ติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิดทุกสัปดาห์ และยังพบการระบาดเกิดขึ้นอยู่ตลอด โดยตั้งแต่กลางเดือนกรกฎาคมจนถึงกลางเดือนตุลาคม (รวม 13 สัปดาห์ มีจำนวนผู้ป่วยอหิวาตกโรค รวมทั้งสิ้น 96 ราย และยังคงพบผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สำนักระบาดวิทยาจึงได้จัดแพทย์และนักวิชาการออกดำเนินการสอบสวนโรคร่วมกับเจ้าหน้าที่จากสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 11 นครศรีธรรมราช
วิธีการศึกษา: ศึกษาข้อมูลผู้ป่วยอหิวาตกโรคจากรายงานเฝ้าระวังโรค 506 ในจังหวัดระนอง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 - 2554 และข้อมูลผู้ป่วยจากแบบรายงานการสอบสวนโรคเฉพาะราย สำหรับนิยามผู้ป่วยอหิวาตกโรคในการศึกษาครั้งนี้ คือ ผู้ที่อาศัยอยู่ในจังหวัดระนอง และมีอาการอุจจาระร่วงตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม - 31 ธันวาคม 2554 และผลการตรวจเพาะเชื้อจากอุจจาระพบเชื้อ Vibrio cholerae 01 หรือ 0139 การตรวจทางห้องปฏิบัติการจะส่งตรวจอุจจาระเพื่อระบุเชื้อและหาความไวต่อยา ทำการสุ่มเวชระเบียนของผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นอหิวาตกโรคหรือโรคอุจจาระร่วงในโรงพยาบาลระนอง ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม - พฤศจิกายน 2554 เพื่อเปรียบเทียบสัดส่วนการส่งตรวจ RSC และการใช้ยาปฏิชีวนะ ทำการคำนวนหาค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการรักษาและการบริหารจัดการการระบาดในครั้งนี้
ผลการศึกษา: ระหว่างปี พ.ศ. 2546 - 2553 มีการรายงานผู้ป่วยอหิวาตกโรคในจังหวัดระนอง 5 ครั้ง และมีการระบาดครั้งใหญ่ เมื่อปี พ.ศ.2550 การระบาดครั้งนี้มีลักษณะเป็น epidemic on top of endemic เชื้อที่พบในการศึกษาครั้งนี้ คือ Vibrio cholerae 01 El Tor Ogawa ซึ่งดื้อต่อยา1 Ampicilin, Doxycycline, Cotrimoxazole, Tetracycline และ Erythromycin การสุ่มเวชระเบียนจากโรงพยาบาลระนองจำนวน 343 ราย พบว่าเป็นผู้ป่วยอหิวาตกโรค 32 ราย ผู้ป่วยโรคอุจจาระร่วง 311 ราย พบว่า ทั้งผู้ป่วยอหิวาตกโรค และโรคอุจจาระร่วงมีสัดส่วนของการใช้ยาปฏิชีวนะมากกว่าร้อยละ 80 สัดส่วนของการส่งตรวจตัวอย่างอุจจาระเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 10 เป็น 75 ค่าใช้จ่ายประมาณการที่ใช้ในการรักษาและควบคุมการระบาดครั้งนี้ประมาณ 5,429,377 บาท
ข้อสรุป: อหิวาตกโรคเป็นโรคประจำถิ่นของจังหวัดระนอง และการระบาดครั้งนี้เป็นการระบาดครั้งใหญ่ที่มีการดื้อต่อยาปฏิชีวนะหลายชนิด เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดการดื้อต่อยามากขึ้นและช่วยลดค่าใช้จ่าย ควรมีการจำกัดการใช้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยที่มีอาการขาดน้ำอย่างรุนแรง