การระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด A (H3NX) ตามหลังการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในเรือนจำแห่งหนึ่งของจังหวัดพิษณุโลก ประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทนำ: วันที่ 21 ตุลาคม 2565 ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก ได้รับแจ้งว่าพบกลุ่มก้อนผู้ป่วยสงสัยโรคไข้หวัดใหญ่ จำนวน 200 ราย ในเรือนจำแห่งหนึ่งของจังหวัดพิษณุโลก ซึ่งเรือนจำแห่งนี้เคยเกิดการระบาดครั้งใหญ่ของโรคไข้หวัดใหญ่ในปี พ.ศ. 2561 และโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโรคโควิด 19 (COVID-19) ประมาณ 1 เดือนก่อน ทีมสอบสวนโรคร่วมจึงดำเนินการสอบสวนโรคเพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ อธิบายลักษณะทางระบาดวิทยาของผู้ป่วย ศึกษากิจกรรมและพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดการระบาด เปรียบเทียบมาตรการที่เปลี่ยนแปลงไปจากการระบาดครั้งก่อน และดำเนินการป้องกันควบคุมการระบาด
วิธีการศึกษา: ทีมสอบสวนโรคทำการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยทบทวนสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด 19 ก่อนหน้าการระบาด และค้นหาผู้ป่วยสงสัยไข้หวัดใหญ่เพิ่มเติมในเรือนจำ ทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงหรือเสียชีวิต และเก็บตัวอย่าง Nasopharyngeal swab และ Throat swab จากผู้ป่วยที่เข้านิยามและยังมีอาการอยู่ ส่งตรวจ Real-time RT-PCR for respiratory virus รวมถึงสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่และอาสาเรือนจำเกี่ยวกับกิจกรรมเสี่ยง สังเกตพฤติกรรมเสี่ยงต่อการระบาด และสัมภาษณ์เกี่ยวกับมาตรการที่เกิดขึ้นหลังจากการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ในปี พ.ศ. 2561 และโรคโควิด 19 ในปี พ.ศ. 2565
ผลการศึกษา: จำนวนผู้ติดเชื้อโรคโควิด 19 และอัตราผลบวก (Positive rate) ของ COVID-19 Antigen test kit ลดลงก่อนจะพบผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ที่เข้านิยามจำนวน 280 ราย คิดเป็นอัตราป่วย 11.3% เป็นผู้ต้องขังชายทั้งหมด ผลสุ่มตรวจทางห้องปฏิบัติการ 13 ตัวอย่าง พบเชื้อ Influenza A (H3NX) ทั้งหมด แต่ไม่พบเชื้อ SARS-CoV-2 ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงจำนวน 6 ราย และเสียชีวิต 1 ราย มีมัธยฐานของอายุ 31 ปี (ค่าพิสัยระหว่างควอไทล์ 13 ปี) ผู้ป่วยกระจายในทุกแดน การระบาดเริ่มต้นเมื่อวันที่ 16 ตุลาคม 2565 และวันที่พบผู้ป่วยสูงสุดระหว่างการระบาดครั้งนี้ คือ 20 ตุลาคม 2565 ซึ่งห่างจากวันที่พบผู้ป่วยสูงสุดของโรคโควิด 19 ประมาณ 1 เดือน ก่อนหน้าการระบาด เรือนจำจัดกิจกรรมรวมกลุ่มโดยไม่ได้คัดกรองซึ่งคาดว่าเป็นสาเหตุของการแพร่กระจาย ภายหลังการระบาดใหญ่หลายครั้ง พบว่ามีมาตรการใช้แก้วประจำตัว เคร่งครัดในการสวมหน้ากากอนามัย พัฒนาเทคโนโลยีการเยี่ยมญาติผ่าน Application พัฒนาระบบข้อมูล และมีการนำระบบการแพทย์ทางไกล (Telemedicine) มาใช้
สรุปผลและข้อเสนอแนะ: พบการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ชนิด A (H3NX) จำนวน 280 ราย ในเรือนจำแห่งหนึ่ง จังหวัดพิษณุโลกหลังจากการระบาดของโรคโควิด 19 ผู้ป่วยกระจายในทุกแดน สันนิษฐานสาเหตุของการระบาด คือ การจัดกิจกรรมรวมกันโดยไม่ได้คัดกรอง โดยหลังเกิดการระบาดในอดีต แม้มีการพัฒนามาตรการเป็นที่ประจักษ์แล้ว แต่ควรพัฒนาต่อยอดเรื่องการคัดกรองและการแยกกักผู้ป่วยตามสถานการณ์ต่าง ๆ และทดสอบปฏิบัติจริง