การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคเลปโตสไปโรสิสในโรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี ปีงบประมาณ 2567

บทคัดย่อ

ความเป็นมา : ในปี พ.ศ. 2567 จังหวัดสุราษฎร์ธานีมีอัตราป่วยของโรคเลปโตสไปโรสิสเป็นลำดับที่ 10 ของประเทศ แต่มีการรายงานในระบบเฝ้าระวังโรค (รายงาน 506) ไม่มากนัก ผู้ศึกษาจึงทำการประเมินระบบเฝ้าระวังเพื่อพรรณนาโครงสร้างและขั้นตอนรายงานโรค ศึกษาคุณลักษณะเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ และให้ข้อเสนอแนะในการพัฒนา

วิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง โดยสัมภาษณ์โครงสร้างและขั้นตอนของระบบรายงานโรค รวมถึงลักษณะเชิงคุณภาพจากผู้ที่เกี่ยวข้องในระบบเฝ้าระวังด้วยแบบสอบถามปลายเปิดที่พัฒนาขึ้นเอง แล้วนำมาวิเคราะห์แบบแก่นสาระ (Thematic analysis) วัดคุณลักษณะเชิงปริมาณ โดยทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยที่มารักษาที่โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2566 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2567 ซึ่งได้รับการวินิจฉัยด้วยรหัส ICD-10-TM ทั้งรหัสตรงและใกล้เคียงรวม 462 ราย ใช้นิยามผู้ป่วยซึ่งประยุกต์จากนิยามโรคและแนวทางการรายงานโรคติดต่ออันตรายและโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2563 และการวินิจฉัยของแพทย์

ผลการศึกษา : พบว่าระบบเฝ้าระวังมีขั้นตอนไม่ซับซ้อน มีความมั่นคง มีการนำไปใช้ประโยชน์ แต่ขาดความยืดหยุ่น ระบบมีความไวร้อยละ 57.1 (95% Confidence Interval; 95% CI = 20.5-93.8) เมื่อพิจารณาตามนิยามการเฝ้าระวัง และร้อยละ 56.9 (95% CI = 44.2-69.6) เมื่อพิจารณาตามนิยามการวินิจฉัยของแพทย์ ทั้งนี้ผู้ที่เข้าได้ตามนิยามแต่ไม่ได้รับการรายงานเป็นผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยด้วยโรคอื่นมาก่อน ระบบมีค่าพยากรณ์บวกร้อยละ 12.1 (95% CI = 0.9-23.3)  เมื่อพิจารณาตามนิยามการเฝ้าระวัง และร้อยละ 100.0 (95% CI = 100.0-100.0) เมื่อพิจารณาตามนิยามการวินิจฉัยของแพทย์ ทั้งนี้ผู้ที่ไม่เข้าตามนิยามแต่ได้รับการรายงานเป็นผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ แต่มีการบันทึกอาการและประวัติเสี่ยงต่อการรับเชื้อไม่ครบถ้วน ระบบเฝ้าระวังมีข้อจำกัดอยู่บ้างในด้านความเป็นตัวแทน มีการรายงานทันเวลาภายใน 7 วัน ร้อยละ 69.7 ทุกตัวแปรที่ศึกษามีความครบถ้วนร้อยละ 100.0 ส่วนความถูกต้องพบว่า ตัวแปรเพศ อายุ และวันวินิจฉัยโรค ถูกต้องร้อยละ 100.0 สำหรับที่อยู่ระดับอำเภอถูกต้องร้อยละ 57.1

สรุปผลการศึกษา : ระบบเฝ้าระวังโรคเลปโตสไปโรสิสในโรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี มีขั้นตอนไม่ซับซ้อน มีความมั่นคง และมีการใช้ประโยชน์ แต่ขาดความยืดหยุ่น เมื่อพิจารณาตามนิยามการเฝ้าระวัง ระบบมีค่าความไวปานกลาง แต่มีค่าพยากรณ์บวกต่ำ ระบบเฝ้าระวังมีข้อจำกัดในด้านความเป็นตัวแทน มีความทันเวลาพอใช้ ข้อมูลมีความครบถ้วนและถูกต้อง ยกเว้นตัวแปรที่อยู่ ควรเน้นย้ำให้แพทย์บันทึกอาการและประวัติเสี่ยงที่สำคัญให้ครบถ้วน หากมีการเปลี่ยนแปลงการวินิจฉัยโรคมาเป็นโรคที่ต้องเฝ้าระวังควรแจ้งเจ้าหน้าที่ระบาดวิทยา