An evaluation of hepatitis B viral surveillance, Yasothon Province, Thailand, 2014–2016
Keywords:
surveillance evaluation, hepatitis B virus, Yasothon ProvinceAbstract
บทนำ: โรคไวรัสตับอักเสบบี (HBV ) เป็นสาเหตุสำคัญของ โรคมะเร็งตับ คิดเป็นร้อยละ 53 สถานการณ์การติดเชื้อ HBV ประเทศไทยในประชากรที่เกิดก่อนปี พ.ศ. 2535 พบความชุกของ HBV ชนิดเรื้อรัง ร้อยละ 4.5 คาดว่าจะมีประชากรที่ติดเชื้อ HBV ชนิดเรื้อรังอยู่ 2.2-3 ล้านคน ร้อยละ 10 ของผู้ป่วย HBV จะไม่ หายขาด และมีโอกาสเป็นโรคตับแข็งหรือมะเร็งตับ สถานการณ์ HBV จังหวัดยโสธร ปี พ.ศ. 2555-2559 ในระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา (รง.506) ได้รับรายงาน HBV เฉลี่ยปีละ 40 ราย แต่ใน ปี พ.ศ. 2558 ได้รับรายงานข้อมูลเพียง 15 ราย ประมาณการณ์ ว่าจังหวัดยโสธรจะมีผู้ป่วย HBV ชนิดเรื้อรังราว 18,000 คน ในภาพรวมการรายงานต่ำกว่าความเป็นจริงอยู่มาก ดังนั้นจึงทำการประเมินระบบเฝ้าระวัง HBV มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบถึง ประสิทธิผลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ และเพื่อนำผลการประเมินไปปรับปรุงพัฒนาระบบเฝ้าระวังโรค HBV
วิธีการศึกษา: ทำการศึกษาภาคตัดขวางจากข้อมูลของโรงพยาบาลของรัฐ 9 แห่ง ในจังหวัดยโสธร ทบทวนเวชระเบียนและประวัติผู้ป่วยทุกรายที่ได้รับการวินิจฉัยโรคตาม ICD-10 รหัส B16-B19 ตั้งแต่เดือนมกราคม 2557 ถึงธันวาคม 2559 สัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง ถึงขั้นตอนการรายงาน และความคิดเห็นต่อระบบเฝ้าระวังโรค
ผลการศึกษา: พบผู้ป่วยเข้านิยามทั้งหมด 132 ราย มีค่าความไวร้อยละ 50.08 (67/132) และค่าพยากรณ์บวกร้อยละ 62.62 (67/107) สามารถรายงานได้ทันเวลา ร้อยละ 86.9 ด้านความครบถ้วนของข้อมูลในตัวแปร อายุ เพศ และวันที่เริ่มป่วย เท่ากับร้อยละ 100 ส่วนความถูกต้องในตัวแปรเพศ อายุ และวันที่เริ่มป่วย เท่ากับร้อยละ 100 , 74.63 และ 22.39 ตามลำดับ ความเป็นตัวแทนพบสัดส่วนของเพศชายและหญิงในกลุ่มค้นหาเปรียบเทียบกับกลุ่มที่รายงาน พบว่าไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) ด้านอายุพบว่าค่ามัธยฐาน ของอายุกลุ่มที่รายงานกับกลุ่มที่ค้นหา พบว่าไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) เช่นเดียวกัน การศึกษาคุณลักษณะเชิงคุณภาพ พบการยอมรับของผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งหมดเห็นความสำคัญและให้ความร่วมมือ
สรุปและฉภิปราย: ระบบเฝ้าระวัง HBV เป็นระบบเฝ้าระวังโรคที่ได้รับการยอมรับว่ามีความสำคัญ มีขั้นตอนการรายงานที่ไม่ซับซ้อน มีความยืดหยุ่น แต่การรายงานมีความยากเพราะในระบบเฝ้าระวังให้รายงานได้เฉพาะ Acute HBV ซึ่งอาจเข้าใจสับสนกับ Chronic HBV และมีการใช้ประโยชน์จากข้อมูลน้อย ด้านความคิดเห็นเจ้าหน้าที่ต่อระบบเฝ้าระวัง พบว่าเห็นด้วยอยู่ในระดับสูง ทั้งนี้ควรมีการปรับปรุง นิยามในการรายงานโรคในระบบ รง.506 ให้สามารถรายงานได้ทั้ง Acute HBV และ Chronic HBV และควรส่งเสริมให้ผู้ที่เกี่ยวข้องใช้ประโยชน์จากข้อมูลในระบบเฝ้าระวังให้มากขึ้น
References
Perz JF, Armstrong GL, Farrington LA, Hutin YJ and Bell BP. The contributions of hepatitis B virus and hepatitis C virus infections to cirrhosis and primary liver cancer worldwide. Journal-of-hepatology 2006.
Vatanasapt V, Martin N, Sriplung H, Chindavijak K, Sontipong S, Sriamporn H, et al. Cancer Incidence in Thailand 1988-1991. Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention 1995; 4: 475-83.
Tao LY, He XD, Xiu DR. Hepatitis B virus is associated with the clinical features and survival rate of patients with intrahepatic cholangiocarcinoma. Clin Res Hepatol Gastroenterol. 2016 Dec;40(6):682-7.
อาคมชัย วีระวัฒนะ, ศุลีพร แสงกระจ่าง, ปิยวัฒน์ เลาวหุตานนท์, ปาริชาด สุวรรณเกษร. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาลรายงานประจำปี 2557. สถาบันมะเร็งแห่งชาติกรุงเทพฯ: พรทรัพย์การพิมพ์; 2559.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยโสธร. เอกสารประกอบการตรวจราชการรอบที่ 1 ปี 2559. ยโสธร. (อัดสำเนา)
กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยโสธร. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ [อินเทอร์เน็ต]. ยโสธร; 2559 [สืบค้นเมื่อ 5 มกราคม 2560]. เข้าถึงได้จาก http://203.157.181.13/cdcyaso/weekly60.htm
ธนรักษ์ ผลิพัฒน์. แนวทางการประเมินระบบเฝ้าระวังทางสาธารณสุข. พิมพ์ครั้งที่ 3. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2551.
สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. นิยามโรคติดเชื้อประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์; 2544.
Best JW. Research in Education. New York: Prentice-Hall, Englewood Cliffs; 1977.
ศิริรัตน์ เตชะธวัช, โยธิน ถนอมวัมน์, อัญญรัตน์ ธรรมเจริญ, ปรียพันธ์ มีทรัพย และทัศนีย์ รัตนภาค. หลักสูตรเชิงปฏิบัติการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ปี 2558. กรุงเทพา: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์; 2558.
ศตวรรษ ทองสวัสดิ์, ทวีศักดิ์ แทนวันดี, ชินวัตร์ สุทธิวนา, ที่ปวิทย์ วิถี รุ่งโรจน, ศิวะพร ไชยนุวัต, ธีระ พี่รัชวิสุทธิ์ และคณะ. แนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบบีและซีเรื้อรังในประเทศไทย ปี 2558. นนทบุรี: ภาพพิมพ์; 2558.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2017 Weekly Epidemiological Surveillance Report
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Responsibility and Copyright
1. Author Responsibility and Editorial Disagreement
The content and data in all articles published in WESR are the direct opinions and responsibility of the article authors, and the Journal's Editorial Board is not necessarily in agreement with, or jointly responsible for, them.
2. Copyright and Referencing
All articles, data, content, figures, etc., published in WESR are considered the copyright of the academic journal. If any individual or entity wishes to disseminate all or any part of the published material, appropriate citation of the article is required.
