ปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ซี ในผู้ใหญ่ จังหวัดเพชรบูรณ์ ปี พ.ศ. 2549
คำสำคัญ:
ไวรัสตับอักเสบชี, เพชรบูรณ์, ปัจจัยเสี่ยง, ประเทศไทย, การระบาดบทคัดย่อ
ปลายปี พ.ศ. 2549 จังหวัดเพชรบูรณ์ได้รับรายงานผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ซี เพิ่มขึ้นสามเท่าเมื่อเทียบกับข้อมูลย้อนหลังสามปี นอกจากนั้นรายงานผู้ป่วยจากจังหวัดเพชรบูรณ์คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 26.7 ของจำนวนรายงานผู้ป่วยทั้งประเทศ ทีมสำนักระบาดวิทยา สำนักงานควบคุมและป้องกันโรคที่ 9 พิษณุโลก และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบูรณ์รวมทั้งทีมจากโรงพยาบาลเพชรบูรณ์ โรงพยาบาลยุพราชหล่มเก่า และโรงพยาบาลหล่มสัก ร่วมกันสอบสวนโรคเพื่อยืนยันการระบาดและระบุปัจจัยเสี่ยงเพื่อ ค้นหามาตรการป้องกันควบคุมโรค ทำการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยการสัมภาษณ์ผู้ป่วยที่บ้านและทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วยในสามโรงพยาบาล (ร้อยละ 98 ของทั้งจังหวัด) โดยมีนิยามผู้ป่วย คือ ผู้ที่มีอายุระหว่าง 20 - 60 ปี ที่มีภูมิลำเนาอยู่ในสาม อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง หล่มสัก และหล่มเก่า และมีผลปฎิบัติการยืนยันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ 1) ให้ผลบวกต่อภูมิคุ้มกันไวรัสตับอักเสบชี 2) พบจีโนมของไวรัสตับอักเสบชีโดยวิธี PCR ศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ เพื่อหาปัจจัยเสี่ยงด้วยวิธี case-contro โดยมีนิยามผู้ไม่ป่วย คือ ผู้ที่มีอายุระหว่าง 20 - 60 ปี ที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านเดียวกับผู้ป่วยและให้ผลตรวจทาง ห้องปฏิบัติการต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบชีทั้งสองอย่างต่อไปนี้ 1 ให้ผลลบต่อภูมิคุ้มกันไวรัสตับอักเสบชี (HCV antibody) และ 2) ไม่พบจีโนมของไวรัสตับอักเสบซีโดยวิธี PCR วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาความสัมพันธ์ของขนาดปัจจัยเสี่ยงโดยใช้ dose-response relationship และควบคุมตัวแปรกวนโดยวิธี multiple logistic regression ด้วยโปรแกรม Epi Info version 3.3.2 (CDC, Atlanta, USA). ผลการศึกษา พบผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบชีในรายงาน 506 ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบูรณ์จำนวน 126 ราย อัตราป่วย 12.3 ต่อประชากรแสนคน โดยพบในอำเภอเมือง (ร้อยละ 49.2) หล่มสัก (ร้อยละ 35.7) และหล่มเก่า (ร้อยละ 13.6) ในจำนวนนี้พบผู้ป่วยที่เข้ากับนิยามผู้ป่วยจากการสัมภาษณ์ในชุมชนจำนวน 43 ราย อายุเฉลี่ยของผู้ป่วยเท่ากับ 35 ปี (20-56) ผู้ป่วยเพศชายต่อเพศหญิงเท่ากับ 6.5:1 ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีการศึกษาระดับชั้นประถศึกษา (ร้อยละ 70) อาชีพเกษตรกรรม (ร้อยละ 47 อัตราส่วนปัจจัยเสี่ยงที่พบในกลุ่มผู้ป่วย ได้แก่ เคยใช้เข็มฉีดยาเข้าเส้นเลือดร้อยละ 58 เคยสักผิวหนังตั้งแต่อายุน้อยกว่า 20 ปี ร้อยละ 31 เคยมีเพศสัมพันธุ์กับผู้ให้บริการทางเพศ ร้อยละ 51 เคยโกนหนวดหรือเคราหลังจากร้านตัดผม ร้อยละ 89 และในจำนวนนี้ เคยได้รับเลือดก่อนปี พ.ศ. 2535 ร้อยละ 47 การวิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบ (case-contro( ปัจจัยเสี่ยงที่พบมากที่สุด คือ การใช้ เข็มฉีดยาร่วมกัน รองลงมาเป็นการสักผิวหนัง การโกนหนวด หน้าและ/หรือเคราจากร้านตัดผม และการมีเพศสัมพันธุ์กับผู้ให้บริการ ทางเพศ ภายหลังจากการวิเคราะห์เพื่อกำจัดตัวกวนโดยวิธี multiple logistic regression พบการใช้เข็มฉีดยาเท่านั้นที่เป็นปัจจัย เสี่ยงอิสระ (adjusted OR=12.9; 95% CL = 2.2-75.2) ส่วนการใช้บริการทางเพศ การโกนหน้าหรือหนวดในร้านตัดผม รวมทั้งการ สักพบความสัมพันธ์แบบ dose response relationship (Chi-square for trend <0.05) สรุปและวิจารณ์ การเพิ่มขึ้นของรายงาน ผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ชี มีลักษณะผิดปกติ โดยมีสาเหตุจากการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน การใช้บริการทางเพศ รวมทั้งการโกนหนวด โกนหน้า สามารถคาดการณ์ว่าในอนาคตจะมีผู้ป่วยโรคมะเร็งตับในจังหวัดเพชรบูรณ์เพิ่มขึ้น การรักษาผู้ป่วยด้วยการรักษามาตรฐาน อาจจะลดความเสี่ยงของการพัฒนาของโรคไปเป็นมะเร็งตับ อัตราการใช้เข็มฉีดยาเสพติดในปัจจุบันลดลงมาก แต่การค้นหาผู้ป่วยและ การรายงานยังต่ำกว่าความเป็นจริง ทำให้มีความเสี่ยงจากการติดเชื้อโดยการได้รับเลือด จึงควรมีการศึกษาในจังหวัดเพชรบูรณ์ เพื่อพิจารณาเพิ่มศักยภาพการคัดกรองเลือดโดยใช้วิธีที่มีความไวสูง
เอกสารอ้างอิง
Kasper LD, Bruanwald E, Fauci SA, et al. Harrison’s principles of internal medicine: chronic hepatitis. 16th ed Mc-Graw Hill: USA, 2005.
Lauer MG, Walker DB. Hepatitis C Viral Infection. N Eng J Med 2001;345(1): 41-52.
Sy T, Jamal MM. Epidemiology of Hepatitis C virus (HCV) infection. Int J Med Sci 2006;3(2):41-6.
Ohto H, Terazawa S, Sasaki N, et al. Transmission of Hepatitis C Virus from Mothers to Infants. N Engl J Med 1994;330(11):744-50.
World Health Organization Regional Office for South-East Asia. Overview of hepatitis C problem in countries of the South-East Asia Region. [cited 2007 April 7]. Available from: http://www.searo.who.int/en/Section10/Section17/Section58/Section220_217.htm.
Sunanchaikarn S, Theamboonlers A, Chongsrisawat V, et al. Seroepidemiology and genotypes of hepatitis C virus in Thailand. Asian Pac J Allergy Immunol 2007; 25(2-3):175-82.
Suwannakarn K, Tangkijvanich P, Thawornsuk N, et al. Molecular epidemiological study of hepatitis B virus in Thailand based on the analysis of pre-S and S genes. Hepatol Res 2008;38(3):244-51.
Songsivilai S, Jinathongthai S, Wongchanan W, Tiangpitayakorn C, Dharakul T. High prevalence of hepatitis C infection among blood donors in Northeastern Thailand. Am J Trop Hyg 1997;57(1):66-9.
Yousukh A, Toriyama K, Jutavijittum, et al. A high prevalence of hepatitis C virus infection among the human immunodeficiency virus seropositive blood donors in Chiang Mai, Thailand. Trop Med 1996; 38(1):21-5.
Mellor J, Walsh EA, Prescott LE, et al. Survey of type 6 group variants of hepatitis C virus in Southeast Asia by using a core-based genotyping assay. J Clin Microbiol 1996;34(2):417-23.
Apichartpiyakul C, Apichartpiyakul N, Urwijitaroon Y, Gray J, Natpratan C, Katayama Y, Fuji M, Hotta H. Seroprevalence and subtype distribution of hepatitis C virus among blood donors and intravenous drug users in northern/northeastern Thailand. Am J Trop Med Hyg 1997;57:66-9.
Huy TT, Abe K. Molecular epidemiology of hepatitis B and C virus infections in Asia. Pediatrics international 2004;46:223-30.
Roy E, Haley N, Leclerc P, et al. Risk factor for hepatitis C virus infection among street youths. JAMC 2001;165(5):557-60.
Murphy EL, Bryzman SM, Glynn SA, et al. Risk factors for hepatitis C virus infection in United State blood donors. Hepatology 2000;31:756-62.
Jittiwutikarn J, Thongsawat S, Suriyanon V, et al. Hepatitis C infection among drug users in Northern Thailand. Am J Med Hyg 2006;74(6):1111-6.
Center for Disease Control and Prevention, USA. Hepatitis C Fact Sheet. [cited 2007 April 7]. Available from: http://www.cdc.gov/hepatitis.
Neumayr G, Propst A, Schwaighofer H, Judmaier G, Vogel W. Lack of evidence for the heterosexual transmission of hepatitis C. QJM 1999;92(9):505-8.
Buffington J, Murray PJ, Schlanger K, et al. Low prevalence of hepatitis c virus antibody in men who have sex with men who do not inject drugs. Public Health Reports 2007;122:63-7.
Vandelli C, Renzo F, Romano L, et al. Lack of evidence of sexual transmission of hepatitis C among monogamous couples: results of a 10-year prospective follow-up study. Am J Gastroenterol 2004;99(5):855-9.
Weisbord JS, Trepka MJ, Zhang G, Smith IP, Brewer T. Prevalence of and risk factors for hepatitis C virus infection among STD clinic clientele in Miami, Florida. Sex Transm Inf 2003;79:1-5.
Alter MJ, Kruszon-Moran D, Nainan O, et al. Prevalence of hepatitis C virus infection in the United States, 1988 through 1994. N Eng J Med 1999;341:556-62.
Bari A, Akhtar S, Rahbar HM, Luby PS. Risk factors for hepatitis C virus infection in male adults in Rawalpindi-Islamabad, Pakistan. Trop Med Int Health 2001;6(9):732-8.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2013 Weekly Epidemiological Surveillance Report
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
