การประเมินระบบเฝ้าระวังอาการอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน โรงพยาบาลวชิระภูเก็ต ปี พ.ศ. 2566–2567
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i11.5551คำสำคัญ:
โรคอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน, ประเมินระบบเฝ้าระวัง, ภูเก็ตบทคัดย่อ
บทนำ : อาการอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน (AFP) เป็นภาวะที่กล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉียบพลัน สาเหตุหลักมาจากเชื้อไวรัสโปลิโอ องค์การอนามัยโลกกำหนดให้ระบบเฝ้าระวังต้องตรวจพบไม่น้อยกว่า 2 รายต่อแสนประชากรอายุต่ำกว่า 15 ปี โรงพยาบาลวชิระภูเก็ตพบผู้ป่วย 2 ราย (2.64 ต่อประชากรแสนคน) ในปี พ.ศ. 2566 และรายงานข้อมูลผ่านระบบเฝ้าระวังโรค 506 (รง.506) และในปีพ.ศ. 2567 ผ่านระบบเฝ้าระวังโรคดิจิทัล (DDS) ทั้งนี้โรงพยาบาลวชิระภูเก็ตไม่เคยประเมินระบบเฝ้าระวังโรคอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลัน วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการรายงานโรค คุณลักษณะเชิงปริมาณและคุณภาพของระบบเฝ้าระวังโรคอัมพาตกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกเฉียบพลันของโรงพยาบาลวชิระภูเก็ต พ.ศ. 2566 ตามระบบเฝ้าระวังโรค 506 (รง.506) และ พ.ศ. 2567 ตามระบบเฝ้าระวังโรคดิจิทัล (DDS)
วิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบผสมผสาน โดยประเมินระบบเฝ้าระวังโรคทั้งรูปแบบการศึกษาเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ จากข้อมูลในเวชระเบียนย้อนหลัง วันที่ 1 มกราคม–31 ธันวาคม 2566 จากระบบเฝ้าระวัง รง.506 และวันที่ 1 มกราคม–31 ธันวาคม 2567 จากระบบเฝ้าระวังโรค DDS โดยสืบค้นจากด้วย ICD-10 หลัก, ICD-10 ข้างเคียงและการตรวจสอบจากการให้ประวัติตามอาการสำคัญ (Chief complaint : CC) ที่เข้ามารับบริการ
ผลการศึกษา : การศึกษาคุณลักษณะเชิงปริมาณพบว่า ค่าความไวในการรายงานในปี พ.ศ. 2566 อยู่ที่ร้อยละ 22.22 และลดลงเป็นร้อยละ 16.66 ในปี พ.ศ. 2567 ขณะที่ค่าพยากรณ์บวกในทั้งสองปีอยู่ที่ร้อยละ 100 สำหรับความเป็นตัวแทนของข้อมูล ในปี พ.ศ. 2566 พบว่าข้อมูลไม่สอดคล้องกันในด้านเพศ อายุ ตำบลขณะป่วย และช่วงเวลาที่เข้ารับการรักษา ส่วนในปี พ.ศ. 2567 ไม่สามารถเปรียบเทียบได้ เนื่องจากใช้การรายงานแบบ Syndromic Surveillance ด้านความทันเวลา พบว่าในปี พ.ศ. 2566 การรายงานมีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 0 วัน ขณะที่ในปี พ.ศ. 2567 เพิ่มขึ้นเป็นเฉลี่ย 1.5 วัน ส่วนคุณภาพข้อมูล ในปี พ.ศ. 2566 พบว่าข้อมูลเกี่ยวกับเพศและอายุมีความครบถ้วนถูกต้องร้อยละ 100 แต่ในปี พ.ศ. 2567 ไม่สามารถเปรียบเทียบได้ เนื่องจากใช้ระบบ Syndromic Surveillance เช่นเดียวกัน ในการศึกษาเชิงคุณภาพ พบว่าระบบเฝ้าระวังขาดแนวทางการรายงานที่ชัดเจน อีกทั้งเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องยังมีความรู้จำกัดเกี่ยวกับโรคและกระบวนการรายงาน ส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังโรคโดยรวม
ข้อเสนอแนะ : การรายงานโรค AFP ใน DDS ควรเป็นการรายงานแบบรายบุคคลเพื่อการค้นหาข้อมูลที่สะดวกและง่ายต่อการนำข้อมูลมาวิเคราะห์ ควรมีแนวทางการรายงานของโรค AFP ที่ชัดเจนในโรงพยาบาลเพื่อให้ทันเวลา จัดอบรมความรู้เรื่องโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังและระบบรายงาน โดยเฉพาะโรคที่สามารถรายงานได้ตั้งแต่พบอาการเข้าได้ ระบบเฝ้าระวังควรตรวจสอบข้อมูลจากอาการสำคัญมากกว่าการตรวจสอบจาก ICD-10
เอกสารอ้างอิง
The National Institute for Communicable Diseases (NICD). Acute flaccid paralysis (AFP) [Internet]. Johannesburg: The National Institute for Communicable Diseases (NICD); 2023 [cited 2025 Jan 10]. Available from: https://www.nicd.ac.za/diseases-a-z-index/acute-flaccid-paralysis-afp/
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Situation Report of acute flaccid paralysis cases from January 1 to December 31, 2024 [Internet]. Nonthaburi: Bureau of Epidemiology, Ministry of Public Health; 2022 [cited 2025 Jan 10]. Available from: https://ddc.moph.go.th/doe/pagecontent.php?page=1484&dept=doe
Ministry of Public Health (TH), Department of Disease Control. Strategic plan for polio eradication in Thailand, 2020–2023 [Internet]. Nonthaburi: Department of Disease Control, Ministry of Public Health; 2021 [cited 2025 Jan 10]. Available from: https://ddc.moph.go.th/dcd/journal_detail.php?publish=11577 (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Case definition for communicable diseases surveillance. Thailand, 2020. Nonthaburi: Division of Epidemiology, Department of Control (TH); 2020. (in Thai)
Tungcharoensilp S. Acute Flaccid Paralysis (AFP) surveillance system in Thailand, 2008–2012. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2015;46: 289–94. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Guidelines for surveillance of acute flaccid paralysis cases [Internet]. Nonthaburi: Division of Epidemiology; 2022 [cited 2025 Jan 10]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor2/files/แนวทางการเฝ้าระวัง AFP+แบบฟอร์ม.pdf (in Thai)
Kishore N. Surveillance to track progress toward polio eradication — worldwide, 2022–2023 [Internet]. Atlanta: Centers for Disease Control and Prevention; 2024 [cited 2025 Jan 10]. Available from: https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/73/wr/mm7313a1.htm
Stefanelli P, Bellino S, Fiore S, Fontana S, Amato C, et al. Hospital discharges-based search of acute flaccid paralysis cases 2007–2016 in Italy and comparison with the national surveillance system for monitoring the risk of polio reintroduction. BMC Public Health [Internet]. 2019 [cited 2025 Jan 10];19:7617. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/s12889-019-7617-0
Odoom JK, Ntim NAA, Sarkodie B, Addo J, Minta-Asare K, Obodai E, et al. Evaluation of AFP surveillance indicators in polio-free Ghana, 2009–2013. BMC Public Health [Internet]. 2014 [cited 2025 Jan 10];14:687. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/1471-2458-14-687
D’Errico MM, Barbadoro P, Bacelli S, Esposto E, Moroni V, et al. Surveillance of acute flaccid paralysis in the Marches region (Italy): 1997–2007. BMC Infect Dis [Internet]. 2008 [cited 2025 Jan 10];8:135. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/1471-2334-8-135
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
