ปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือนในทารกแรกเกิด: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

ผู้แต่ง

  • กุสุมาลี โพธิปัสสา มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี
  • วิยะดา ทิพม่อม มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี
  • กิติยาพร สังฆศรีสมบัติ โรงพยาบาลอุดรธานี

คำสำคัญ:

การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว, ทารกแรกเกิด, การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

บทคัดย่อ

            การทบทวนงานวิจัยอย่างเป็นระบบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสรุปองค์ความรู้เกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วย นมมารดาอย่างเดียว 6 เดือน โดยการสืบค้นข้อมูลอย่างเป็นระบบเพื่อค้นหางานวิจัยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2555 ถึง พ.ศ. 2565 ประเมินคุณภาพงานวิจัยและสกัดข้อมูลโดยใช้แบบประเมินและแบบสกัดข้อมูลที่พัฒนาโดยสถาบันโจแอนนา บริกส์ ผลการสืบค้นพบงานวิจัยที่ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียวในทารกแรกเกิดทั้งหมด 52 เรื่อง มีงานวิจัย 12 เรื่องที่เป็นไปตามเกณฑ์การคัดเลือก ซึ่งทั้งหมดเป็นการศึกษาเชิงพรรณนาหาปัจจัยที่มีผลต่อ การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือนในทารกแรกเกิด งานวิจัยที่คัดเลือกมาไม่สามารถเปรียบเทียบกันได้ใน ด้านความเหมือนของตัวแปรต้นและตัวแปรตาม ดังนั้นจึงใช้วิธีการสรุปเชิงเนื้อหาเพื่อบรรยายลักษณะของผลการ ทบทวนงานวิจัยอย่างเป็นระบบ

             ผลการทบทวนพบว่า ปัจจัยที่ทำให้การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอบ่างเดียว 6 เดือนในทารกแรกเกิดคือ 1) ปัจจัย ด้านมารดา ประกอบด้วย อายุ การศึกษา อาชีพ ลักษณะหัวนมของมารดา ความรู้ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ทัศนคติ ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การรับรู้สมรรถนะแห่งตนการในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การหยุดงานเพื่อเลี้ยงดูบุตรำงาน การมีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และการเข้าถึงบริการ 2) ปัจจัยแรงสนับสนุนจากสังคมและครอบครัว และ 3) ปัจจัยแรงสนับสนุนจากพยาบาล ข้อเสนอแนะจากผลการ ทบทวนงานวิจัยนี้คือควรนำปัจจัยที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ไปพัฒนาเป็นโปรแกรมการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ต่อไป

ประวัติผู้แต่ง

กุสุมาลี โพธิปัสสา, มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี

อาจารย์ ประจำสาขาการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี

วิยะดา ทิพม่อม, มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี

อาจารย์ ประจำสาขาการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี

กิติยาพร สังฆศรีสมบัติ, โรงพยาบาลอุดรธานี

พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ กลุ่มงานกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลอุดรธานี

เอกสารอ้างอิง

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. การปกป้องส่งเสริม และสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่[อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://hp.anamai.moph.go.th/web–upload/4xceb3b571ddb70741ad132d75876bc41d/tinymce/OPDC/OPDC2565–F/IDC1_7/opdc_2565_

IDC1–17_18.pdf

Walters D, Horton S, Siregar AYM, Pitriyan P, Hajeebhoy N, Mathisen R, et al. The cost of not breastfeeding in Southeast Asia. Health Pol Plann 2016;31(8):1107–16.

World Health Organization (WHO)/United Nations Children’s Fund(UNICEF). Baby–friendly hospital initiative revised updated and expanded for integrated care [Internet].2009[Cited 2022 Nov 05]. Available from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/43593

UNICEF. Babies and mothers worldwide failed by lack of investment in breastfeeding [Internet].2017[Cited2022 Nov05]. Available from: https://www.unicef.org/media/media_98546.html

ปัณณทัต บนขุนทด, วิภาดา กาญจนสิทธิ์, ชนาธิป สันติวงศ์, สุพรรษา จิตรสม, พิมพ์รดา ธรรมีภักดี, ศุกลรัตน์ชาญวิรัตน์, และคนอื่นๆ. ความรู้และทัศนคติของมารดาหลังคลอดปกติที่ต้องการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาอย่างเดียวนาน 6 เดือน. ว. การแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี2563;28(3):275–283.

สำนักงานสถิติแห่งชาติประเทศไทย. โครงการสำรวจสถานการณ์เด็กและสตรีในประเทศไทย พ.ศ. 2562 รายงานผลฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติประเทศไทย; 2563.

Aromataris E, Munn Z. JBI Manual for Evidence Synthesis [Internet]. 2020 [Cited 2022 Nov 05] Available from: https://synthesismanual.jbi.global

Stetler CB, Morsi D, RuckiS, Broughton S, Corrigan B, FitzgeraldJ,etal. Utilization focused integrative reviews in a nursing service. Appl Nurs Res 1998;11(4):195–206.

ณัฏพรรณ โภคบุตร. การศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และพฤติกรรมการให้อาหารเสริมทดแทนนมแม่ [วิทยานิพนธ์]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559.

ทัศนีย์รวีภควัต. ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน ของมารดาที่มารับบริการในคลินิกนมแม่ ศูนย์อนามัยที่13 กรุงเทพฯ. ว. กรมการแพทย์ 2560;42(5):42–48.

ภัทรพร ชูประพันธ์, วีณา เที่ยงธรรม และปาหนัน พิชยภิญโญ. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน ของแม่ในเขตภาคกลางตอนล่าง. GRC [อินเทอร์เน็ต]. 2557 [เข้าถึงเมื่อ 5 พฤศจิกายน 2565]; MMP73:1723–1732. เข้าถึงได้จาก: https://gsbooks.gs.kku.ac.th/57/grc15/files/mmp73.pdf

พนิดาสุขพิทักษ์,วันธณีวิรุฬห์พานิช. ปัจจัยคัดสรรทำนายการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนของมารดาที่มีบุตรเกิดก่อนกำหนด. ว. มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์2565;14(2):247–263.

อิงหทัย ดำจุติ, ศศิกานต์กาละ. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน ของมารดาทำงานนอกบ้าน. ว. เครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2565;9(1):107–120.

นิตยา สินสุกใส, ศศิธารา น่วมภา และพฤหัส จันทร์ประภาพ. ปัจจัยทำนายการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน ในมารดาผ่าตัดคลอด. J Nursing Science 2560;35(1):14–21.

ชิดชนก พันธ์ป้อม, วรรณา พาหุวัฒนกร และปิยะนันท์ลิมเรืองรอง. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนในมารดาที่ทำงานนอกบ้าน. NURS SCI J THAIL 2563;38(1):47–59

มัทนา สังวาลย์และ กาญจนา นะรมรัมย์. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อระยะเวลาการให้นมแม่ของบุคลากรโรงพยาบาลรามาธิบดี. Rama Med J 2563;43(3)2563:1–12.

สมพงษ์ ชัยโอภานนท์. ปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนในจังหวัดนนทบุรี.ว. สมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย 2559;6(2):97–108.

ธิดารัตน์หวังสวัสดิ์, นันทา กาเลี่ยง, อนงค์ภิบาล, รัตนา ใจสมคม และ วนิสา หะยีเซะ. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตั้งใจในการเลี้ยงลูก ด้วยนมแม่อย่างเดียวนาน 6 เดือน ของมารดาในจังหวัดนราธิวาส. พยาบาลสาร 2557;41(พิเศษ):123–133.

พัฒนา ฤกษ์ดำเนินกิจ. ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนในแม่ทำงานนอกบ้าน ในคลินิกนมแม่ ศูนย์อนามัยที่1เชียงใหม่. ว. การส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมล้านนา 2561;8(2):34–41.

สุภางค์พิมพ์รัตตสัมพันธ์และ เบญจวรรณ แก้วมา. ปัจจัยทำนายความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวในมารดาที่ทำงานนอกบ้าน. ว. พยาบาลสงขลานครินทร์2561;38(4):14–24.

Green LW, Kreuter MW. Health Program Planning An Educational and Ecological Approach. 4th ed. New York: McGraw–Hill; 2005.

Aikawa T, Pavadhgul P, Chongsuwat R, Sawasdivorn S, Boonshuyar C. Maternal return to paid work and breastfeeding practices in Bangkok, Thailand. Asia Pac J Public Health. 2015;27(2):1253–62.

ลักขณา ไชยนอก. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาวัยรุ่นหลังคลอดในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา [รายงานวิจัย]. นครราชสีมา: สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี; 2558.

Nguyen NT, Prasopkittikun T, Payakkaraung S, Vongsirimas N. Factors predicting six month exclusive breastfeeding among mothers in Ho Chi Minh City. Vietnam J. Health Research 2022;3(2):219–30.

Tangsuksan P, Ratinthorn A,SindhuS,Spatz DL, Viwatwongkasem C. Factors Influencing Exclusive Breastfeeding among Urban Employed Mothers: A Case–Control Study. Pacific Rim International Nursing Journal 2020;24(1):54–72.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-06-25

รูปแบบการอ้างอิง

1.
โพธิปัสสา ก, ทิพม่อม ว, สังฆศรีสมบัติ ก. ปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือนในทารกแรกเกิด: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. Med J Sakon Nakhon Hosp [อินเทอร์เน็ต]. 25 มิถุนายน 2024 [อ้างถึง 7 ธันวาคม 2025];25(3):154-67. available at: https://he05.tci-thaijo.org/index.php/JSakonNakHosp/article/view/2766

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทฟื้นฟูวิชาการ