Development of Care Model for the Elderly with Diabetes Mellitus, Banmuang District, Sakhon Nakhon Province
Keywords:
Care model development, Elderly with Diabetes MellitusAbstract
การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวานรวมถึงการพัฒนารูปแบบ การดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวานและศึกษาประสิทธิผลของการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวาน อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร ผู้เข้าร่วมการวิจัยประกอบด้วย 1) เจ้าหน้าที่ในหน่วยบริการสุขภาพโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง 15 คน 2) ผู้สูง อายุโรคเบาหวาน 342 คน และ 3) ผู้สูงอายุโรคเบาหวานและผู้ดูแลกลุ่มละ 25 คน ดำเนินการศึกษา 3 ระยะ คือ ระยะ ที่ 1 วิเคราะห์สถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวาน ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวานและระยะ ที่ 3 ศึกษาประสิทธิผลของการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวาน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ แบบวัด พฤติกรรมการดูแลตนเอง แบบวัดความรู้ในการดูแลตนเอง และแบบวัดความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ paired sample t–test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05
ผลการศึกษาสถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวานพบว่า โรงพยาบาลพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต จัดทีมสหสาขา วิชาชีพออกไปตรวจรักษาที่ รพ.สต. ทุกเดือน ผู้ที่มีภาวะแทรกซ้อนได้รับการดูแลต่อเนื่องในโรงพยาบาล พฤติกรรมการ ดูแลตนเองของผู้สูงอายุโรคเบาหวานพบว่า ยังปฏิบัติตัวไม่เหมาะสม 3 ด้าน คือ การบริโภคอาหาร การออกกำลังกาย อารมณ์ และความเครียด การควบคุมระดับน้ำตาลยังไม่เป็นไปตามเป้าหมายและมีภาวะแทรกซ้อนคือ โรคไตเรื้อรัง เท้าเป็นแผล และเบาหวานขึ้นตา รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุโรคเบาหวานที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การประเมินผู้สูงอายุโรคเบาหวาน 2) นำครอบครัวหรือผู้ดูแลร่วมในกิจกรรม 3) ให้คำแนะนำผู้ป่วยตามปัญหาและ ความต้องการ 4) การใช้นวัตกรรมกราฟน้ำตาลที่ดูผ่านโทรศัพท์ได้และการติดตามก่อนวันนัดผ่าน Line notify และ โทรศัพท์ 5) การปรับแผนการรักษาโดยแพทย์ และ 6) การติดตามเยี่ยมบ้าน หลังการใช้รูปแบบฯ พบว่า ผู้สูงอายุ โรคเบาหวานมีความรู้ในการดูแลตนเองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ระดับน้ำตาลสะสมในเลือด (HbA1c) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผู้สูงอายุโรคเบาหวานมีความพึงพอใจต่อรูปแบบฯ ในระดับมากที่สุดและ ผู้ดูแลมีความพึงพอใจในระดับมาก
References
สำนักงานสถิติแห่งชาติกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2564. กรุงเทพฯ: กองสถิติพยากรณ์สํานักงานสถิติแห่งชาติ; 2565.
ปณิตา ลิมปะวัฒนะ. กลุ่มอาการสูงอายุ. พิมพ์ครั้งที่2. ขอนแก่น: คลังนานานาวิทยา; 2561.
United Nations. Asia–Pacific Report on Population Ageing 2022 Trends, policies and good practices regarding olderpersons andpopulation ageing [internet].2022. [cited2023Jan 15]. Available from: https:// /www.unescap.org/sites/default/d8files/event–documents/AP–Ageing–
–report.pdf
World Health Organization. Diabetes [internet]. 2023. [Cited 2023 May 9]. Available from: https://www.who.int/news–room/fact–sheets/detail/diabetes
International Diabetes Federation. Diabetes Atlas 8th edition[internet]. 2017 [Cited 2022 Dec 19]. Available from: https://www.diabetesatlas.org/upload/resources/previous/files/8/IDF_DA_8e–EN–final.pdf
Kristianingrum ND, Wiarsih W, Nursasi AY. Perceived family support among older persons in diabetes mellitus self–management. BMC Geriatrics 2018;18(Suppl):304.
World Health Organization. Aging and Health. [internet]. 2022. [cited 2023 Jan 6]. Available from: https://www.who.int/news–room/fact–sheets/detail/ageing–and–health
วิชัย เทียนถาวร. ระบบการเฝ้าระวังควบคุมป้องกันโรคเบาหวานความดันโลหิตสูงในประเทศไทย: นโยบายสู่การปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่3. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2556.
ธีรวุฒิ เอกะกุล. ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์. อุบลราชธานี: สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี; 2543.
อติญาณ์ ศรเกษตริน,รุ่งนภาจันทรา,รสติกร ขวัญชุม,ลัดดา เรืองด้วง. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามแนวทาง 3อ.2ส. ของอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำหมู่บ้าน (อสม.) ต.คลองฉนาก อ.เมือง จ.สุราษฎร์ธานี. ว. เครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้2560;4(1):253–264.
กรมการแพทย์กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการคัดกรองประเมินผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: สงเคราะห์องค์การทหารผ่านศึก; 2564.
ชูศรี วงษ์รัตนะ. เทคนิคการใช้สถิติเพื่อการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่10. นนทบุรี: ไทยเนรมิตกิจ; 2550.
Baptista DR, Wiens A,Pontarolo R, RegisL, Christine TR, Correr CJ. The chronic care model for type 2 diabetes: a systematic review. Diabetology& Metabolic Syndrome 2016;8(7):1–7.
Bongaerts BWC, Müssig K, Wens J,Lang C,SchwarzP, Roden M, Rathmann W. Effectiveness of chronic care models for the management of type2diabetes mellitus in Europe: asystematic review and meta–analysis. BMJ Open 2017;7(3):013076.
สุนิสา คำประสิทธิ์. ผลการพัฒนาศักยภาพครอบครัวที่มีสมาชิกเป็นโรคเบาหวานชนิดที่2โดยใช้กระบวนการพยาบาลครอบครัวและการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม. ว.ชัยภูมิเวชสาร 2561;38(3):39–49.
ธนพงศ์พันธ์พวงทวี, ดวงกมล ปิ่นเฉลียว, ทิพย์ฆัมพร เกษโกมล. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุโรคเบาหวานที่มีภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด. ว. วิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ 2563;3(2):222–230.
พิสิษฐ์พิริยาพรรณ, เวธกา กลิ่นวิชิต, ผกาพรรณ ดินชูไท, สุริยา โปร่งน้ำใจ, เพ็ชรงาม ไชยวานิช. พัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน. ว. สาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา 2561;13(1);45–55.
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข. รายละเอียดตัวชี้วัดเพื่อกำกับติดตามคุณภาพบริการการดำเนินงานด้นโรคไม่ติดต่อโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 มกราคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/media–detail.php?id =14109&tid=&gid=1
–015–005
ศักดิ์ชาย เพ็ชรตรา. การพัฒนารูปแบบการดูแลตนเองด้านสุขภาพของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคเบาหวานในจังหวัดชัยภูมิ.[อินเตอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 30 มีนาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก https://publication.npru.ac.th/bitstream/123456789/1784/1/npru–283.pdf
Greenwood DA, GeePM, Fatkin KJ, and Peeples M A. Systematic review of review sevaluating technology–enabled diabetes self–management education and support. J Diabetes Sci 2017;11(5):1015–27.
ภาวิณี แพงสุข, เอื้อจิต สุขพูล, ชลดา กิ่งมาลา, วัชรี วงค์หวังมั่น, ธวัชชัย ยืนยาว. ผลของนวัตกรรมช้อน สามสีต่อความรู้และพฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้. ว. พยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2563;30(1):57–68.
ชานนท์ เชาวะรรมรงสกุล. การพัฒนารูปแบบส่งเสริมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานโรงพยาบาลสีดา. ว. ศูนย์อนามัยที่9 2563;9(14):314–329.
ไกรพิชิต ปรุงฆ้อง. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่2ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลพังโคน จังหวัดสกลนคร.ว. โรงพยาบาลสกลนคร2563;23(3):14–26.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
บทความที่ตีพิมพ์ถือว่าเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารโรงพยาบาลสกลนคร การคัดลอกเพื่อพัฒนาเชิงวิชาการต้องได้รับการอ้างอิงอย่างถูกต้อง
