การพัฒนาแนวทางส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ โรงพยาบาลพระอาจารย์แบน ธนากโร
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, หญิงตั้งครรภ์, เบาหวานขณะตั้งครรภ์บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Method) แบ่งออกเป็น การวิจัยเชิงสำรวจภาคตัดขวาง (Cross-sectional survey) และการศึกษาวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi Experimental Research) แบบแผนการวิจัยกลุ่มเดียว วัดก่อนและหลังการทดลอง (One group pretest-posttest design) มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ โรงพยาบาลพระอาจารย์แบน ธนากโร โดยมีทั้งหมด 4 ขั้นตอน ศึกษาระหว่างเดือนตุลาคม 2567 - เมษายน พ.ศ.2568 กลุ่มตัวอย่างคือหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูงที่ฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลพระอาจารย์แบน ธนากโร จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ และแบบสอบถามปลายเปิด การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนาและใช้สถิติ paired t-test ในการเปรียบเทียบคะแนนก่อนและหลังการทดลอง ผลการวิจัย พบว่าก่อนการทดลอง หญิงตั้งครรภ์มีความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับปานกลาง (ร้อยละ 50.0) และระดับต่ำ (ร้อยละ 20.0) หลังจากใช้แนวทางส่งเสริม พบว่าระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับสำคัญ 0.05 (p<0.0001) ด้านความพึงพอใจต่อแนวทางที่พัฒนาขึ้น พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีระดับความพึงพอใจในระดับสูง (ค่าเฉลี่ย = 4.44, SD=0.57) โดยเฉพาะด้านเนื้อหาที่ได้รับความครบถ้วนและการให้คำแนะนำ จากบุคลากรสุขภาพ แนวทางส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพที่พัฒนาขึ้นสามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพสำหรับหญิงตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุขอื่น ๆ ส่งผลให้ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นทำให้ทั้งมารดาและทารกมีสุขภาพอนามัยที่ดีต่อไป
เอกสารอ้างอิง
ปิยะนันท์ ลิมเรืองรอง, ดิฐกานต์ บริบูรณ์หิรัญสาร, อภิธาน พวงศรีเจริญ, อรวรรณ พินิจเลิศสกุล. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในสตรีตั้งครรภ์ที่มี Glucose Challenge Test ผิดปกติ. วารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. 2559;34(2):58–69.
Shepherd E., Gomersall JC., Tieu J., Han S., Crowther CA., & Middleton P. Combined diet and exercise interventions for preventing gestational diabetes mellitus. [Online]. (2017). [cited 5 September 2022]. Available from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ articles/PMC6485974/pdf/CD010443.pdf
กระทรวงสาธารณสุข กรมควบคุมโรค สำนักโรคไม่ติดต่อ. รายงานประจำปี 2566 โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 1 ก.พ. 2567]. สืบค้นจาก: http://www.thaincd.com
แสงดาว แจ้งสว่าง, สุพิศ ศิริอรุณรัตน์, ตติรัตน์ เตชะศักดิ์ศรี. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของสตรีที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 2563;28(3):79–89.
กรรณิกา เพ็ชรรักษ์, ศีตรา มยูขโชติ, นภศพร เทวะเศกสรรค์, และคณะ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมป้องกันการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ในสตรีที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี. 2564;29(1):11–21.
บุญสืบ โสโสม, เกศแก้ว วิมนมาลา, เยาวดี สุวรณนาคะ, จุฬารัตน์ ห้าวหาญ. การส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพ: การดูแลที่จำเป็นสำหรับหญิงตั้งครรภ์เบาหวานในยุคโควิด-19. วารสารแพทย์นาวี 2564:48(1):224-40.
กาญจนา ศรีสวัสดิ์, อรพินท์ สีขาว. การดูแลหญิงที่เป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์. วารสารพยาบาลทหารบก. 2557;15(2):50–9.
วิมล โรมา, สายชล คล้อยเอี่ยม. การสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข; 2562. สืบค้นจาก: https://shorturl.asia/Bsdv0
โรงพยาบาลพระอาจารย์แบน ธนากโร. รายงานสถิติผู้ป่วยหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ปีงบประมาณ 2566. จังหวัดสกลนคร: โรงพยาบาลพระอาจารย์แบน ธนากโร; 2567.
วลัยลักษณ์ สุวรรณภักดี, มลิวัลย์ บุตรดำ, ทัศณีย์ หนูนารถ, เบญจวรรณ ละหุการ. ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์: บทบาทพยาบาลกับการดูแล. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์. 2562;9(2):100–13.
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. ความรอบรู้ด้านสุขภาพ เข้าถึง เข้าใจ และการนำไปใช้. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง; 2561.
พิริยา ทิวทอง, ศีตรา มยูขโชติ, จุฬารัตน์ ห้าวหาญ. ความรอบรู้ทางด้านสุขภาพในหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์. 2566;38(1):279–88.
ชญาดา เนตรกร์กระจ่าง. การเสริมเสริมสร้างความเข้มแข็งในการจัดการภาวะเบาหวานของหญิงตั้งครรภ์. วารสารศูนย์การแพทย์คลินิกโรงพยาบาลพระปกเกล้า. 2562;36(2);68–77.
บุญสืบ โสโสม, เกศแก้ว วิมนมาลา, เยาวดี สุวรณนาคะ, จุฬารัตน์ ห้าวหาญ. การส่งเสริมความรอบรู้ทางสุขภาพ: การดูแลที่จำเป็นสำหรับหญิงตั้งครรภ์เบาหวานในยุคโควิด-19. วารสารแพทย์นาวี. 2564;48(1):224–40.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิจัยและนวัตกรรมสุขภาพลายสือไทย

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นสมบัติของวารสารวิจัยและนวัตกรรมสุขภาพลายสือไทยจะนําไปตีพิมพ์อีกไม่ได้
