การพัฒนาสูตรตำรับยา ฟลูโอซิโนโลน อะซิโตไนค์ ป้ายปาก สำหรับผู้ป่วยโรค ไลเคน พลานัส

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาสูตรตำรับยา 0.1% ฟลูโอซิโนโลน อะซิโตไนด์ ป้ายปากที่มีความคงตัว มีประสิทธิผลในการรักษาโรคไลเคนพลานัสในช่องปาก โดยใช้หลักการพัฒนาระบบนำส่งยาแบบยึดติดเยื่อเมือก (Mucoadhesive drug delivery) การวิจัยแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ 1) การศึกษาความพึงพอใจในตำรับยาเบื้องต้นในอาสาสมัครสุขภาพดีจำนวน 10 ราย และ 2) การศึกษาประสิทธิผลโดยผู้ป่วยโรคไลเคสพลานัส ที่เข้ารับการรักษา ณ กลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลร้อยเอ็ด ในช่วงวันที่ 1 ถึง 31 พฤษภาคม 2568 จำนวน 8 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบบันทึกลักษณะทางกายภาพ และ จุลชีพ ของยาที่พัฒนาโดยกลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลร้อยเอ็ด, แบบสอบถามความ พึงพอใจของอาสาสมัครสุขภาพดีต่อยา ฟลูโอซิโนโลน อะซิโตไนด์ป้ายปาก และแบบเก็บข้อมูลของผู้ป่วยโรคไลเคน พลานัส ข้อมูลที่ได้ถูกนำมาวิเคราะห์ด้วยสถิติพรรณนา (จำนวน, ร้อยละ, ค่าเฉลี่ย, ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) และสถิติอนุมาน (Wilcoxon Signed Ranks Test) ผลการศึกษาพบว่าสูตรตำรับที่ 1 ซึ่งยาพื้นประกอบด้วย Sodium carboxymethylcellulose  30%, Pectin 3.3% ,Gelatin 6.6% และ Mineral oil ผสมกับ Polyethylene Glycol 400 ในอัตราส่วน 95:5 60% มีความเหมาะสมทั้งด้านความคงตัว ความพึงพอใจของอาสาสมัคร และ ยาฟลูโอซิโนโลน อะซิโตไนด์ ป้ายปาก ที่ได้พัฒนาขึ้นสามารถลด  มัธยฐานความรุนแรงของโรคไลเคน พลานัสในช่องปากจาก 4.50 เหลือ 1.50 และ สามารถลดมัธยฐานความเจ็บปวดของผู้ป่วย จาก 7.00 เหลือ 2.50 ซึ่งเป็นการลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ข้อเสนอแนะ จากงานวิจัยนี้ คือ ควรนำสูตรตำรับยาที่ได้ไปผลิตใช้จริงในโรงพยาบาลร้อยเอ็ด เพื่อรองรับจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้น และ ควรศึกษาความพึงพอใจในด้านการใช้งานจริงของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง เพื่อพัฒนายาให้ตรงตามความต้องการของผู้ป่วย