ผลของการพัฒนางาน RDU โรงพยาบาลลำปาง เพื่อเป็นโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล (RDU-Hospital)

บทคัดย่อ

ในปีงบประมาณ 2565–2569 กระทรวงสาธารณสุขกำหนดตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในระดับโรงพยาบาล 12 ข้อ โดยต้องผ่านอย่างน้อย 10 ข้อจึงจะได้รับการรับรองเป็น RDU-Hospital ขณะที่ระดับบริการปฐมภูมิต้องผ่านครบทั้ง 2 ข้อจึงจะเป็น RDU-Primary Care  การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนางาน RDU ด้วยกระบวนการจัดการความรู้ และการจัดการเชิงระบบ เพื่อให้โรงพยาบาลลำปาง บรรลุมาตรฐาน RDU-Hospital รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยใช้ข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลลำปางและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในเครือข่าย (รพ.สต.) ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 ถึงเดือนกันยายน พ.ศ. 2565 ดำเนินการเก็บข้อมูลตัวชี้วัด RDU-Hospital จำนวน 12 ข้อ โดยกระบวนการ Action Research แบ่งออกเป็น 3 ระยะ ซึ่งแต่ละระยะประกอบด้วย 5 ขั้นตอนได้แก่ การรวบรวมข้อมูล การติดตามตัวชี้วัด การวิเคราะห์หาสาเหตุ การดำเนินการแก้ไขการวิเคราะห์ผลข้อมูล โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและ Chi-square test ผลการศึกษาพบว่าการใช้กระบวนการจัดการความรู้ร่วมกับการพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจทางคลินิก ส่งผลให้โรงพยาบาลลำปางผ่านเกณฑ์ RDU-Hospital ได้ 10 จาก 12 ตัวชี้วัด และมีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในเครือข่าย (รพ.สต.) ที่ผ่านเกณฑ์ครบทั้ง 2 ข้อ คิดเป็นร้อยละ 92.6 โดยอัตราการใช้ยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบนลดลงจากร้อยละ 30.9 เหลือร้อยละ 1.9 (p < 0.001) และในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันลดลงจาก ร้อยละ 33.2 เหลือร้อยละ 26.1 (p < 0.001) นอกจากนี้ การใช้ยา Metformin ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 73.1 เป็นร้อยละ 93.2 (p < 0.001) สรุปได้ว่าการพัฒนากระบวนการจัดการความรู้ร่วมกับการบริหารจัดการเชิงระบบมีประสิทธิภาพในการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล เพิ่มความปลอดภัยของผู้ป่วย และช่วยให้โรงพยาบาลลำปางผ่านเกณฑ์ RDU-Hospital ตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสุขได้สำเร็จ