การประเมินระบบเฝ้าระวังโรคเมลิออยโดสิส โรงพยาบาลร้อยเอ็ด ปี พ.ศ. 2564–2565
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i8.1198คำสำคัญ:
โรคเมลิออยโดสิส, ประเมินระบบเฝ้าระวัง, ระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา 506, โรงพยาบาลร้อยเอ็ดบทคัดย่อ
ความเป็นมา : ประเทศไทยพบโรคเมลิออยโดสิสมากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยผู้ป่วยแสดงอาการหลากหลาย บางรายอาการรุนแรงเป็นเหตุให้เสียชีวิตได้ สถานการณ์โรคเมลิออยโดสิส จังหวัดร้อยเอ็ด พบอัตราป่วยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจาก 7.85 เป็น 27.23 ต่อประชากรแสนคน ในปี พ.ศ. 2564 และ พ.ศ. 2565 ตามลำดับ จำเป็นต้องประเมินระบบเฝ้าระวังโรค เพื่อให้ทราบคุณลักษณะเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เพื่อปรับปรุงพัฒนาระบบต่อไป
วิธีการศึกษา : การศึกษาแบบภาคตัดขวาง ในกลุ่มผู้ป่วยที่มารับบริการโรงพยาบาลร้อยเอ็ด ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2564–31 ธันวาคม 2565 โดยสุ่มเลือกเวชระเบียนอย่างเป็นระบบตามสัดส่วนการรายงานโรค ในรหัส ICD–10 ที่กำหนด โดยใช้ทั้งนิยามโรคของกองระบาดวิทยาและตามการวินิจฉัยโดยแพทย์ ทบทวนระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา 506 (รง.506) รหัส 72 ศึกษาขั้นตอนการรายงานโรค และสัมภาษณ์บุคลากรที่เกี่ยวข้อง 16 คน
ผลการศึกษา : กรณียึดตามนิยามโรคพบความไวร้อยละ 30.38 และค่าพยากรณ์บวกร้อยละ 39.38 กรณียึดตามวินิจฉัยแพทย์พบความไวร้อยละ 29.03 และค่าพยากรณ์บวกร้อยละ 52.40 ทุกตัวแปรบันทึก ครบถ้วนร้อยละ 100 ถูกต้องร้อยละ 100 ยกเว้น เพศ ประเภทผู้ป่วย วันที่วินิจฉัย และวันที่เริ่มป่วย บันทึกถูกต้องเพียงร้อยละ 97.8, 65.4, 50.7 และ 36.0 ตามลำดับ พบตัวแปรอายุ เพศ สัญชาติ และเดือนที่วินิจฉัย สามารถเป็นตัวแทนของระบบเฝ้าระวังได้ พบการรายงานทันเวลาร้อยละ 38.70 คุณลักษณะเชิงคุณภาพพบว่า การรายงานโรคไม่ยุ่งยาก ระบบเฝ้าระวังโรคมีความมั่นคง เจ้าหน้าที่สามารถทำงานแทนกันได้และให้การยอมรับระบบ แต่ส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้ประโยชน์จากข้อมูลในระบบ
ข้อเสนอแนะ : เจ้าหน้าที่ระบาดวิทยาควรหารือกับตัวแทนจากแผนกต่าง ๆ เพื่อวางรูปแบบการรายงานโรคที่มีประสิทธิภาพร่วมกัน จัดประชุมชี้แจงระบบและขั้นตอนการรายงานโรคที่ต้องเฝ้าระวังในระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา 506 แก่เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง และจัดทำรายงานสถานการณ์โรคเพื่อแจ้งเวียนให้แผนกต่าง ๆ รวมถึงเครือข่ายภายนอกโรงพยาบาลทราบ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวางแผนดูแลผู้ป่วยและการเฝ้าระวังโรคในชุมชนต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Centers for Disease Control and Prevention. Melioidosis Definition (Internet). 2023 [cited 2022 Nov 29]. Available from: https://www.cdc.gov/melioidosis/index.html.
Petkarnjanapong W. Melioidosis. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2003; 38: 710–2. (in Thai)
Ministry of Public Health (TH), Department of Disease Control, Division of Epidemiology. National Disease Surveillance (Report 506) (Internet). 2023 [cited 2022 Nov 29]. Available from: http://doe.moph.go.th/surdata/disease.php?ds=72 (in Thai)
Roi Et Provincial Public Health Office. Disease Surveillance (Report 506) (Internet). 2023 [cited 2022 Nov 29]. Available from: http://203.157.184.22/epid_gis/index.php (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Epidemiology. Case definition for Communicable Diseases Surveillance, Thailand, 2020. Nonthaburi: Division of Epidemiology, Department of Control (TH); 2020: 164–7. (in Thai)
Tepakorn A, Khonsung P. Evaluation of the melioidosis surveillance system in Sanpasitthiprasong hospital, Ubon Ratchathani province, Thailand, 2018. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2019; 35: 521–8. (in Thai)
Noparatvarakorn C, Jakkul W, Seng R, Tandhavanant S, Ottiwet O, Janon R, et al. Optimization and prospective evaluation of sensitive real-time PCR assays with an internal control for the diagnosis of melioidosis in Thailand. American society for microbiology. 2023; 11: 1-18.
Phosanam B, Mitphanon S. Evaluation of the Dengue fever surveillance system in Roi Et Province, 2010. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2011; 42: S20–4. (in Thai)
Mongkonsin C, Klangburum W. Evaluation of the melioidosis surveillance system in Mahasarakham province in 2016. Office of Disease Prevention and Control 7 Khonkaen. 2019; 26: 59–71. (in Thai)
Manee S, Kittanakarn N, Evaluation of the melioidosis surveillance system in Warinchamrab Hospital, Ubon Ratchathani province, 2021-2022. Office of Disease Prevention and Control 10 Ubon Ratchathani. 2024; 1: 115–27. (in Thai)
Charoensup I, Karnjanabat J. Surveillance system evaluation of melioidosis in Phosai hospital, Ubon Ratchathani province, Thailand, 2016. Weekly Epidemiological Surveillance Report. 2017; 46: 721–7. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
