การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษ ในงานเทศกาลวันวิสาขบูชา อำเภอเมือง จังหวัดยโสธร ปี พ.ศ. 2561
คำสำคัญ:
สแตฟิโลค็อกคัส, เอนเทอโรทอกซิน, ข้าวมันไก่, นักเรียน, จังหวัดยโสธรบทคัดย่อ
บทนำ: วันที่ 28 พฤษภาคม 2561 ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ กรมควบคุมโรค ได้รับรายงานว่ามีผู้ป่วยจำนวนกว่าร้อยรายป่วยด้วย อาการอาเจียนและถ่ายเหลว สาเหตุสงสัยจากการรับประทานข้าว กล่องภายในกิจกรรมวันวิสาขบูชารำลึก ณ มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ในอำเภอเมือง จังหวัดยโสธร ทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรค สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 จังหวัดอุบลราชธานี สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยโสธร ร่วมกับบุคลากรที่รับผิดชอบในพื้นที่ดำเนินการสอบสวนการระบาด เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคและการระบาด ศึกษาขนาดและลักษณะของการระบาด ค้นหาแหล่งโรคที่ เป็นสาเหตุของการระบาด และมาตรการป้องกันและควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วยที่มีอาการทางเดินอาหารอักเสบเฉียบพลันจาก 3 โรงพยาบาลที่อยู่ในและบริเวณใกล้อำเภอเมืองที่รับการรักษาในวันที่ 28 และ 29 พฤษภาคม 2561 และสัมภาษณ์ผู้ป่วยที่นอนรักษาตัวในโรงพยาบาลในวันที่ 29 พฤษภาคม 2561 ทบทวนแบบลงทะเบียนผู้เข้าร่วมงานวันวิสาขบูชา ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในชุมชนที่มีผู้เข้าร่วมงานวันวิสาขบูชา และในโรงเรียนที่มีนักเรียนและคุณครูที่เข้าร่วมงานโดยวิธีการ สัมภาษณ์ต่อหน้า ด้วยแบบสอบถามกึ่งโครงสร้างข้อมูลที่ได้นำมาศึกษาเชิงพรรณนาและเชิงวิเคราะห์ด้วยรูปแบบการวิจัยแบบ retrospective cohort study นอกจากนี้ยังทำการสำรวจสิ่งแวดล้อมบริเวณที่จัดงานและสถานที่ประกอบอาหาร และส่งตัวอย่างจากผู้ป่วย อาหาร น้ำ และน้ำแข็งที่แจกภายในงาน รวมทั้ง nasal swab, hand swab ของผู้ปรุงอาหารไปตรวจหาเชื้อก่อโรค
ผลการศึกษา: จากการสอบถามผู้ที่เข้าร่วมงาน 480 คน พบผู้ป่วย ที่มีอาการอาหารเป็นพิษจำนวน 324 รายในช่วงระหว่างวันที่ 28 และ 29 พฤษภาคม 2561 คิดเป็นอัตราป่วยร้อยละ 67.5 (324/ 480) ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร้อยละ 84.9 (275/324) ปวดท้อง (77.5) ถ่ายเหลว (62.3) และ ไข้ (26.9) ค่ามัธยฐานของระยะเวลาฟักตัวเท่ากับ 2 ชั่วโมง ในงานมีการแจกข้าวมันไก่และน้ำ การศึกษาเชิงวิเคราะห์พบว่าการรับประทานข้าวมันไก่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรค (OR=53.9, 95%CI 8.9-inf) จากการศึกษากระบวนการประกอบข้าวมันไก่พบไม่ถูกสุขลักษณะ ขาดการใช้เครื่องมือป้องกันการปนเปื้อนที่ถูกต้อง ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการยืนยันเชื้อก่อโรคว่าเป็น S. aureus ชนิดที่สร้าง enterotoxin A และ B. cereus ในอาเจียนและอุจจาระของผู้ป่วยในข้าวมันไก่ และตรงกับผลเชื้อก่อโรคที่พบจาก nasal swab และ hand swab ของผู้ปรุงอาหาร
สรุปผลการศึกษา: การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษครั้งนี้มีอัตราป่วยสูง สาเหตุเกิดจากเชื้อ S. aureus และ B. cereus ซึ่งแหล่งรังโรคอยู่ในข้าวมันไก่ที่แจกภายในงาน สาเหตุน่าจะมาจากการ ปนเปื้อนระหว่างการปรุงอาหาร มาตรการที่เสนอ คือ ให้ปิดสถานที่ปรุงอาหาร และควรมีการพิจารณาการออกนโยบายเกี่ยวกับการ เลือกร้านประกอบอาหารรวมทั้งชนิดของอาหารที่ทำแจกภายในงานที่มีคนร่วมงานจํานวนมาก
References
WHO. Foodborne disease [Internet]. 2018 [cited 2018 Jul 1 0 ] . Available from: http://www.who.int/topics/foodborne_diseases/en/
DE JESÚS CORTÉS-SÁNCHEZ, ALEJANDRO & DíazRamírez, Mayra & DE LA LUZ SÁNCHEZ-MUNDO, MARIA & JAVIER HERNÁNDEZ-ALVAREZ, ALAN & R. BARRÓN-SOSA, LIDIA. Foodborne diseases, probiotics and health. Asian Journal of Microbiology, Biotechnology and Environmental Sciences 2015; 17. 763-74.
Joob B, Wiwanitkit V. Food poisoning outbreak in Thailand: A review on situations. Asian Pacific J Trop Dis 2015;5(S1):S187–9.
Bureau of Food and Water Sanitation, Department of Health. Food sanitation standard [Internet]. 2018 [ cited 2 0 1 8 Dec 6] . Available from: http://foodsan.anamai.moph.go.th/main.php?filename=food_index18#h2
Bureau of Food and Water Sanitation, Department of Health. Drinking water sanitation standard [Internet]. 2018 [ cited 2018 Dec 6]. Available from: http://foodsan.anamai.moph.go.th/main.php?filename=food_index18#h2
Sloan-Gardner TS, Glynn-Robinson A-J, RobertsWitteveen A, Krsteski R, Rogers K, Kaye A, et al. Original articles an outbreak of gastroenteritis linked to a buffet lunch served at a Canberra restaurant. CDI [Internet]. 2014 [cited 2018 Aug 12];38:273. International Journal of Food Microbiology 1988;7(4): 311–6.
Thaikruea L, Savanpunyalert P, Naluponjiragul U. An unusual outbreak of food poisoning. The Southeast Asian journal 1995;26(1): 78-84.
Namwong T. Outbreak investigation of food poisoning among child development centers in Yasothon Province, Thailand, 1-5 October 2014. Weekly Epidemiological Surveillance Report, Thailand 2015; 46 (47); 737-44.
Punpoh P, Sematong P. Outbreak investigation of food poisoning in school, Mueang district, Phitsanuloke, May 2017 . Weekly Epidemiological Surveillance Report, Thailand 2017: 48-50.
Hennekinne JA, Ostyn A, Guillier F, Herbin S, Prufer A-L, Dragacci S. How Should Staphylococcal Food Poisoning Outbreaks Be Characterized? Toxins (Basel) [Internet]. 2010 [cited 2018 Jul 14]; 2: 2106–16.
Hennekinne JA, De Buyser ML, Dragacci S. Staphylococcus aureus and its food poisoning toxins: characterization and outbreak investigation. FEMS Microbiol Rev 2012 Jul;36(4):815-36.
Holmberg SD, Blake PA. Staphylococcal new facts and old in the United States misconceptions. J Am Med Assoc 1984;251(4):487–9.
Richards MS, Rittman M, Gilbert TT, Opal SM, DeBuono BA, Neill RJ, et al. Investigation of a staphylococcal food poisoning outbreak in a centralized school lunch program. Public Health Rep [Internet]. 1993 [cited 2018 Aug 13];108 (6):765–71.
Argudín MÁ, Mendoza MC, Rodicio MR. Food poisoning and Staphylococcus aureus enterotoxins. Toxins (Basel) [Internet]. 2010 [cited 2018 Aug 13];2: 1751–73.
Bureau of general communicable disease. 2014 [cited 2018 Aug 10]. Available from: http://thaigcd.ddc.moph.go.th/uploads/pdf/6Food Pointsoning081257.pdf
Chaibenjawong P1 , Foster SJ. Desiccation tolerance in Staphylococcus aureus. Arch Microbiol 2011; 193 (2):125-35.
Nuthep N, Perathornich T, Chaitiemwong N. Risk of bacterial contamination in chicken rice in Mueang district, Ratchaburi. Thailand journal of health promotion and environmental health 2013; 75-87.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2019 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
