การระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนจากไวรัสโนโรในโรงเรียน 5 แห่ง จังหวัดนครราชสีมา ปี พ.ศ. 2559

บทคัดย่อ

บทนำ: วันที่ 24 พฤศจิกายน 2559 สำนักระบาดวิทยาได้รับแจ้งเหตุการณ์อาหารเป็นพิษใน 5 โรงเรียนจังหวัดนครราชสีมา เบื้องต้นพบผู้ป่วยทั้งหมด 216 ราย สำนักระบาดวิทยาได้ร่วมมือกับสำนักงานควบคุมป้องกันโรคที่ 9 จังหวัดนครราชสีมาและสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา ทำการสอบสวนโรคโดยมีจุดประสงค์เพื่อค้นหาเชื้อก่อโรคอาหารและน้ำที่เป็นสาเหตุของการระบาด อธิบายกระบวนการปนเปื้อนในอาหารและน้ำ ตลอดจนค้นหาแหล่งโรคที่เป็นสาเหตุของการระบาด
วิธีการศึกษา: ได้ทำการค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมโดยใช้นิยามผู้ป่วยดัดแปลงจากนิยามผู้ป่วยอาหารเป็นพิษโดยสำนักระบาดวิทยาใน โรงเรียนร่วมกับเก็บอาเจียนและสิ่งส่งตรวจทางทวารหนักในผู้ป่วยที่ยังมีอาการโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนค้นหาอาหารและน้ำ ที่เป็นสาเหตุของการระบาดโดยทำการศึกษาแบบ retrospective cohort study ในโรงเรียนที่มีอัตราป่วยสูงสุดและได้ทำการศึกษาแบบ unmatched case control study ในโรงเรียนที่รับวัตถุดิบสำหรับอาหารและน้ำมากกว่าหนึ่งแห่ง เพื่อค้นหาแหล่งโรคที่เป็นสาเหตุของการระบาดได้ทำการสำรวจสิ่งแวดล้อมและเก็บตัวอย่างอาหารและน้ำในโรงเรียนและแหล่งโรคที่สงสัย เพื่ออธิบายกระบวนการปนเปื้อนในอาหารและน้ำ
ผลการศึกษา: การระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบน เกิดขึ้นในโรงเรียน ก, ข, ค, ง, และ จ คิดอัตราป่วยเป็นร้อยละ 6.70, 16.48, 35.48, 48.03, และ 6.05 ตามลำดับ (อัตราป่วยรวม ร้อยละ 8.69) ผู้ป่วยส่วนใหญ่บริโภคน้ำดื่มและน้ำแข็ง และมีอาการปวดท้อง คลื่นไส้ และอาเจียน ผลตรวจอุจจาระพบเชื้อไวรัสโนโร 6 ตัวอย่างจากทั้งหมด 17 ตัวอย่าง (ร้อยละ 35.29) ไม่มีผลตรวจจากตัวอย่างอาเจียน การศึกษาแบบ retrospective cohort study ในโรงเรียน ง พบความสัมพันธ์ของการบริโภคน้ำกับน้ำแข็ง กับการเกิดการระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนอย่าง มีนัยสําคัญทางสถิติ ค่า adjusted Odds Ratio เท่ากับ 3.59 (95% CI 1.58–8.14) ได้สงสัยว่าโรงงานน้ำแข็ง ก เป็นสาเหตุของการ ระบาดเนื่องจากจำหน่ายน้ำแข็งให้แก่ 4 โรงเรียนจากการศึกษาแบบ unmatched case control study พบความสัมพันธ์ของการบริโภคน้ำกับน้ำแข็งจากโรงงานน้ำแข็ง ก กับการเกิดการระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ค่า adjusted OR เท่ากับ 3.35 (95% CI 1.58–7.10) การผลิตน้ำแข็งของโรงน้ำแข็ง ก เป็นแบบระบบปิดและมีการตรวจสอบคุณภาพโรงงานปีละครั้ง ผลการตรวจตัวอย่างน้ำแข็งจากโรงงานน้ำแข็ง ก พบเชื้อแบคทีเรียชนิด Vibrio cholerae non O1/non O139/non 141 แต่ไม่พบ cholera toxin และไม่พบเชื้อไวรัสโนโร
สรุปผลการศึกษา: การระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนใน 5 โรงเรียนจังหวัดนครราชสีมา มีสาเหตุเกิดจากไวรัสโนโร ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการปวดท้อง คลื่นไส้ และอาเจียน การ บริโภคน้ำกับน้ำแข็งมีความสัมพันธ์ต่อการเกิดการระบาดของโรคติดเชื้อทางเดินอาหารส่วนบนในครั้งนี้ โดยโรงงานน้ำแข็ง ก น่าจะเป็นแหล่งโรคที่เป็นสาเหตุ แต่กระบวนการปนเปื้อนในน้ำแข็งยังไม่สามารถสรุปได้