การสอบสวนการระบาดของโรคมือเท้าปาก อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ เดือนตุลาคม–พฤศจิกายน 2563
คำสำคัญ:
โรคมือเท้าปาก, ศูนย์พัฒนาแด็กเล็ก, อำเภอหนองกุงศรี, จังหวัดกาฬสินธุ์, Coxsackievirusบทคัดย่อ
บทนำ: วันที่ 2 พฤศจิกายน 2563 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น (สคร.7) พบการระบาดของโรคมือเท้าปากใน พื้นที่อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ จึงร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขอำเภอหนองกุงศรี โรงพยาบาลหนองกุงศรี และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลภูฮัง ดำเนินการสอบสวนโรค ช่วงวันที่ 6–12 พฤศจิกายน 2563 เพื่อยืนยันการระบาดและการวินิจฉัยโรค ทราบการกระจายตัวของโรค ทราบปัจจัยเสี่ยง และให้ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยทบทวนสถานการณ์โรคมือเท้าปาก อ.หนองกุงศรี ทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย และสัมภาษณ์ครู-ผู้ปกครองเด็กป่วยที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ศึกษาทางห้องปฏิบัติการโดยเก็บ Throat Swab ส่งตรวจหาเชื้อสาเหตุ และศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในพื้นที่ 2 แห่ง
ผลการศึกษา: พบการระบาดของโรคมือเท้าปากที่อำเภอหนองกุงศรี จังหวัดกาฬสินธุ์ ตั้งแต่ต้นเดือนกันยายนเป็นต้นมา โดยมีแนวโน้ม จำนวนผู้ป่วยเพิ่มสูงขึ้น ช่วงวันที่ 15 ตุลาคม–12 พฤศจิกายน 2563 พบผู้ป่วยรวม 19 ราย ไม่พบผู้เสียชีวิต จากการค้นหาที่ศูนย์พัฒนา เด็กเล็กโคกกลาง 4 ราย โดยเป็นชาย 10 ราย หญิง 9 ราย อายุต่ำสุด 1 ปี สูงสุด 6 ปี กลุ่มอายุที่พบสูงสุด คือ 2–3 ปี จำนวน 5 ราย (ร้อยละ 26.32 ) อาการทางคลินิกพบมากสุด คือ แผลในปาก 18 ราย (ร้อยละ 94.74) รองลงมา คือ ไข้ 16 ราย (84.21) ผื่น/แผลที่ฝ่ามือ 14 ราย (73.68) และผื่น/แผลที่ฝ่าเท้า 12 ราย (63.16) ผู้ป่วย กระจายอยู่ใน 4 ตำบล คือ ต.ดงมูล 10 ราย ต.โคกเครือ 4 ราย ต.หนองใหญ่ 3 ราย และ ต.หนองบัว 2 ราย ผลการตรวจทาง ห้องปฏิบัติการพบสารพันธุกรรม Coxsackievirus A16 ปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ การเล่นคลุกคลีกันของกลุ่มเด็ก การใช้มือที่ไม่สะอาดหยิบของเข้าปาก การใช้แก้วน้ำ-ของเล่น-เครื่องเขียนร่วมกัน การจัดเก็บที่นอนในตู้ปะปนกัน และการแขวนผ้าเช็ดหน้าและแปรงสีฟันรวมกัน
ข้อเสนอแนะ: 1) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแจ้งเตือนการระบาด ไปยังเครือข่ายศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก/โรงเรียนและชุมชนต่าง ๆ ในพื้นที่ทราบ 2) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมกับหน่วยงานสาธารณสุข ประเมินความพร้อมของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเพื่อปรับปรุงพัฒนาให้ ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน 3) เครือข่ายสาธารณสุขเฝ้าระวังการระบาดของโรคอย่างใกล้ชิดต่อเนื่อง และให้สุขศึกษาเรื่องโรคมือเท้าปาก แก่ครู ผู้ปกครอง และเด็กทั้งในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและในชุมชน
References
สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการป้องกันควบคุมโรคติดต่อในศูนย์เด็กเล็กและ โรงเรียนอนุบาลสำหรับครูผู้ดูแลเด็ก. พิมพ์ครั้งที่ 1 บอร์นทูบี พับลิชชิ่ง จำกัด; 2558.
สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือ มาตรฐานการเฝ้าระวังและการสอบสวนโรคมือเท้าปาก. กรุงเทพฯ: สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวง สาธารณสุข; 2550.
กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. โรค มือเท้าปาก [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 23 พ.ย. 2563]. เข้าถึง ได้จาก: http://www.boe.moph.go.th/fact/Hand-FootMouth.htm.
Passorn Punyahotra. Hand Foot Mouth Disease [Internet]. 2019 January 23. [cite 2020 September 6] Available from: http://samitivejhospitals.com/article/detail/handfootmouthdiseases
ศรัญญา ศรีจันท์ทองศิริ. โรคมือเท้าปาก [อินเตอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 23 พ.ย. 2563]. เข้าถึงได้จาก: http://med.nu.ac.th/dpMed/fileKnowledge/141_1018-05-01.pdf
กองระบาดวิทยา สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. การสอบสวนการระบาดของโรคติดเชื้อประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: กองระบาดวิทยา สำนักงานปลัดกระทรวง สาธารณสุข; 2543. หน้า 77–87.
Chang L, Hsia S, Wu C, et al. Outcome of enterovirus 71 infections with or without stage-based management: 1998 to 2002. Pediatr Infect Dis J 2004; 23(4): 327–31.
Lin T, Chang L, Hsia S, et al. The enterovirus 7 1 outbreak in Taiwan: pathogenesis and management. Clin Infect Dis. 2002;34 (Suppl 2): s52–7.
สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. ความรู้เรื่องโรคมือเท้าปาก [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 23 พ.ย. 2563]. เข้าถึงได้จาก: http://203.157.15.4/surdata/disease.php?ds=71
คณะทำงานด้านการรักษาพยาบาล กรมการแพทย์กระทรวง สาธารณสุข. แนวทางการวินิจฉัยและดูแลรักษาโรคมือเท้าปาก ฉบับวันที่ 12 กรกฎาคม 2555 [อินเตอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 5 พ.ย. 2563]. เข้าถึงได้จาก http://dcd.ddc.moph.go.th/uploads/pdf/baby/13.7.58/HFMD CPG.pdf
สำนักระบาดวิทยาและกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. แนวทางการดำเนินงานป้องกันควบคุมการระบาดของโรค มือเท้าปาก สำหรับแพทย์ [อินเตอร์เน็ต]. 2555 [เข้าถึงเมื่อ 5 พ.ย. 2563]. เข้าถึงได้จาก: http://dcd.ddc.moph.go.th/informations/view/645
บัณฑิต พิทักษ์, สุรสิทธิ์ ศรีวิรัตน์, สมบูรณ์ แพนสมบัติ, กฤษดา น้อยสุวรรณ, ญานีกร สีสุรี, ศิริพร พูลมี. รายงานการ สอบสวนโรคมือเท้าปากในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและโรงเรียน ประถมศึกษา ตำบลเกิ้ง อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม. 2560;14:47-56.
วัฒนา เข็มทอง, วชิรศักดิ์ ยั่งยืน, อำนวยชัย ดวงตะวัน, ฐิติวัฒน์ ศรีปัด. การระบาดของโรคมือเท้าปาก จากเชื้อ Enterovirus 71 ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กวัดสนาย ตำบลพิมาย อำเภอปรางค์กู่ จังหวัดศรีสะเกษ ระหว่างวันที่ 5–30 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 [อินเตอร์เน็ต] (ม.ป.ท.). [เข้าถึงเมื่อ 5 พ.ย. 2563]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ssko.moph.go.th/web/cdc /attachments/article/98/1.สอบสวนโรคมือเท้าปากปรางค์กู่ปรับ.doc
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2021 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
