ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวี และพฤติกรรมเสี่ยงที่สัมพันธ์กับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ในกลุ่มสาวประเภทสอง ประเทศไทย ปี พ.ศ. 2557

บทคัดย่อ

เนื่องจากกลุ่มสาวประเภทสอง (Transgender; TG) มีอัตราความชุกในการติดเชื้อเอชไอวีสูง สำนักระบาดวิทยาจึงได้ทำการเฝ้าระวังพฤติกรรมเสี่ยงและความชุกของการติดเชื้อเอขไอวีขึ้น ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 และในปี พ.ศ. 2557 ได้ทำการปรับเพิ่มจำนวนตัวอย่างเพื่อให้เป็นตัวแทนของจังหวัดที่สุ่มในระดับจังหวัดที่ดำเนินการสำรวจได้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุก และพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวี และค้นหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวีในกลุ่ม ทำการศึกษาโดยรูปแบบที่ใช้ในการเฝ้าระวังฯเป็นการศึกษาภาคตัดขวางตามลำดับเวลาในพื้นที่ 5 จังหวัด ใช้วิธีการสุ่มเลือกตัวอย่างแบบ เวลา และสถานที่ โดยการทำแผนที่สถานที่รวมตัวของสาวประเภทสอง และทำการนับกลุ่มเป้าหมายตามแผนที่เครื่องมือที่ใช้ในการเฝ้าระวังฯ คือ Palmtop Assisted Self - Interview (PASI) พร้อมเก็บตัวอย่างน้ำปัสสาวะหาการติดเชื้อ Chlamydia trachomatis และ Neisseria gonorrhoeae และเก็บสารน้ำในช่องปากหาการติดเชื้อ HIV สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย มัธยฐาน ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Odds ratio (OR) และ Adjusted odds ratio (AOR ผลการศึกษาพบกลุ่ม TG จำนวน 916 คน อายุเฉลี่ย 25.1 ปี สถานภาพโสดร้อยละ 69.7 จังหวัดชลบุรีมีความชุกของ การติดเชื้อเอชไอวีสูงสุดร้อยละ 16.6 การติดเชื้อ Chlamydia trachomatis พบในจังหวัดเชียงใหม่มากที่สุด ร้อยละ 5.3 และภูเก็ต น้อยที่สุดร้อยละ 1.9 การติดเชื้อ Neisseria gonorrhoeae พบใน จังหวัดเชียงใหม่มากที่สุดร้อยละ 1.3 ภูเก็ตและชลบุรีพบร้อยละ 0.6 เท่ากัน จังหวัดภูเก็ตมีการใช้ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ทาง ทวารหนักครั้งล่าสุด มากที่สุดร้อยละ 87.5 ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวี คือ การใช้ยาเสพติดก่อนการมีเพศสัมพันธ์ทางทวาร หนัก OR = 1.79 (95%CI 1.04-3.16) การวิเคราะห์แบบพหุนาม ถดถอยพบว่า การทราบผลการติดเชื้อเอชไอวีเป็นบวกมาก่อน และกลุ่มอายุมากกว่า 24 ปี มีความสัมพันธ์กับการตรวจที่ให้เป็นบวก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ AOR = 5.50 (95%CI 1.42-21.34) และ AOR = 1.60 (95%CI 1.01-2.54) ตามลำดับ สรุปและวิจารณ์ผล เฝ้าระวังพบอัตราการติดเชื้อเอชไอวีสูงในกลุ่ม TG ที่มีอายุต่ำกว่า หรือเท่ากับ 25 ปี มีการใช้ถุงยางอนามัยที่ต่ำ การรณรงค์ใช้ถุงยางอนามัยจึงมีความจำเป็น และมีความรู้เกี่ยวกับโรคเอดส์ต่ำกว่า เกณฑ์ดังนั้นกลุ่ม TG ส่วนใหญ่เข้าไม่ถึงกิจกรรมรณรงค์ป้องกันการตรวจพบเชื้อ Neisseria gonorrhoeae และ Chlomydia trichomatis ในกลุ่มนี้ยังมีอยู่ในรอบหนึ่งปีที่ผ่านมาส่วนใหญ่ไม่ เคยรับการตรวจหาการติดเชื้อ HIV ปัจจัยที่สำคัญที่มีความสัมพันธ์ กับการติดเชื้อเอชไอวี คือ การใช้ยาเสพติดก่อนมีเพศสัมพันธ์ และการการรับรู้ความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี ดังนั้น กลุ่มที่รับรู้ความเสี่ยงควรเข้าถึงบริการอย่างครอบคลุมและเหมาะสม ตราบที่ยังพบผู้ติดเชื้อรายใหม่ในประเทศไทย