การสอบสวนการระบาดโรคอาหารเป็นพิษจากการรับประทานเห็ดพิษ บ้านหนองนกออก ตำบลหนองบัวแดง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ วันที่ 1 พฤษภาคม–6 มิถุนายน 2567
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i1.3254คำสำคัญ:
โรคอาหารเป็นพิษจากเห็ด, เห็ดก้อนฝุ่น, อำเภอหนองบัวแดง, จังหวัดชัยภูมิบทคัดย่อ
ความเป็นมา : วันที่ 31 พฤษภาคม 2567 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดชัยภูมิ (สสจ.ชัยภูมิ) ได้รับแจ้งจากโรงพยาบาลหนองบัวแดง (รพ.หนองบัวแดง) พบผู้ป่วยสงสัยอาหารเป็นพิษจากการรับประทานเห็ดพิษ 5 รายเข้ารับการรักษาที่ รพ.หนองบัวแดง เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2567 ทีมปฏิบัติการสอบสวนควบคุมโรค สสจ.ชัยภูมิ จึงสอบสวนโรคในวันที่ 2 มิถุนายน 2567 เพื่อยืนยันการระบาด/การวินิจฉัยโรค ทราบการกระจายตัวของโรคและปัจจัยเสี่ยง และหาแนวทางการป้องกันควบคุมโรค
วิธีการศึกษา : ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยสัมภาษณ์ผู้ป่วย 5 ราย ทีมดูแลรักษา รพ.หนองบัวแดง ทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย ค้นหาผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มเติมตามนิยามผู้ป่วย ช่วงวันที่ 1 พฤษภาคม–6 มิถุนายน 2567 ในพื้นที่หมู่ 5, 6, 7 และ 19 ต.หนองบัวแดง อ.หนองบัวแดง ศึกษาทางห้องปฏิบัติการ และศึกษาด้านสิ่งแวดล้อม
ผลการศึกษา : พบการระบาดเป็นกลุ่มก้อนผู้ป่วยเข้าข่ายของโรคอาหารเป็นพิษจากเห็ดพิษใน ต.หนองบัวแดง อ.หนองบัวแดง จ.ชัยภูมิ จำนวน 5 ราย เป็นเพศชาย 2 ราย เพศหญิง 3 ราย อายุมัธยฐาน 53 ปี (ต่ำสุด-สูงสุด=46-61 ปี) มัธยฐานระยะฟักตัว 1 ชั่วโมง 52 นาที (ต่ำสุด-สูงสุด = 1-3 ชั่วโมง) ไม่มีผู้เสียชีวิต โดยมีอาการคลื่นไส้อาเจียนเป็นส่วนใหญ่ รองลงมาเป็นวิงเวียนศีรษะ และปวดศีรษะ ทุกรายหายป่วยเป็นปกติ สาเหตุเกิดจากรับประทานเห็ดสกุล Scleroderma ปัจจัยเสี่ยงในการเกิดเหตุการณ์นี้ คือ ผู้เก็บเห็ดขาดความรู้และประสบการณ์ในการเก็บเห็ดป่า ทั้งนี้ไม่พบผู้ป่วยรายใหม่เพิ่มเติมจากการค้นหาในครอบครัวและในชุมชน
ข้อเสนอแนะ : เน้นเครือข่ายอาสาสมัครสาธารณสุขเฝ้าระวังโรคอาหารเป็นพิษจากเห็ดพิษในชุมชนอย่างต่อเนื่องในช่วงฤดูฝนของทุกปี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสำรองผงถ่านชาร์โคลไว้ในคลังยาเพื่อเตรียมพร้อมในการปฐมพยาบาลผู้ป่วยเบื้องต้น สื่อสารให้ความรู้เรื่องเห็ดพิษแก่ประชาชนและควรติดป้ายแจ้งเตือนทุกเส้นทางขึ้นไปเก็บเห็ด และควรทำการศึกษาพฤติกรรมเสี่ยง/ความมั่นใจในการเก็บเห็ดบนภูเขียวของประชาชนเพิ่มเติม เพื่อใช้เป็นข้อมูลป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์ซ้ำอีกในพื้นที่นี้ และขยายผลต่อในพื้นที่เสี่ยงของจังหวัดชัยภูมิ
References
Areechokchai D. Prediction of disease and health hazard surveillance in rainy season. WESR. 2016; 47: 305–11. (in Thai)
Nooron N, Parnmen S, Sikaphan S, Leudang S, Uttawichai C, Polputpisatkul D. The situation of mushrooms food poisoning in Thailand: symptoms and common species list. Thai J Toxicol. 2020; 35: 58–69. (in Thai)
Ministry of Public Health Thailand, Department of Disease Control, Division of Epidemiology. The mushroom poisoning situations in 2024 under Digital Disease Surveillance [Internet]. 2024 [cited 2024 Jun 1]. Available from: https://dvis3.ddc.moph.go.th/t/DDC_CENTER_DOE/views/DDS2/sheet33?%3Aembed=y&%3AisGuestRedirectFromVizportal=y (in Thai)
Ministry of Public Health Thailand, Chaiyaphum Provincial Public Health Office. The report case of mushroom poisoning in Chaiyaphum Province under Digital Disease Surveillance [Internet]. 2024 [cited 2024 Jun 28]. Available from: https://dvis3.ddc.moph.go.th/t/DDC_CENTER_DOE/views/DDS2/sheet33?%3Aembed=y&%3AisGuestRedirectFromVizportal=y (in Thai)
Nimsomboon T, Nimsomboon N. Toxic mushroom. Thai J Hosp Pharm. 2021; 31: 73–87. (in Thai)
Yao Q, Wu Z, Zhong J, Yu C, Li H, Hu Q, et al. A network system for the prevention and treatment of mushroom poisoning in Chuxiong Autonomous Prefecture, Yunnan Province, China: implementation and assessment. BMC Public Health. 2023; 23: 1–11.
Choopan T. Mushroom study based on morphological characters in Phu Laen Kha National Park, Chaiyaphum Province. J Sci Eng Technol Loei Rajabhat Univ. 2022; 2: 58–69. (in Thai)
Naksuwankul K, Thongbor A, Chantharasena C, Khottawong W, Parnmen S, Nooron N, et al. Identification by morphological and local wisdom and distribution of poisonous and edible mushrooms in Thailand. Burapha Sci J. 2022; 27: 66–84.
Naksuwankul K, Thongbor A, Chantharasena C, Ong-ardnarong C, Polrat S, Parnmen S, et al. Classification of poisonous mushrooms based on morphological characteristics and indigenous knowledge at Ubon Ratchathani Province. Khon Kaen Univ Sci J. 2021; 49: 40–57. (in Thai)
Ministry of Public Health Thailand, Department of Disease Control. Recommend to identify between Astraeus spp. and Scleroderma spp. [Internet]. 2024 [cited 2024 Jun 28]. Available from: https://www3.dmsc.moph.go.th/post-view/2243 (in Thai)
Khamchai S, Jaimun C, Karin R, Wongsri P, Yodtonglert N, Khodo K. An investigation of mushroom poisoning case in Mae-kapoo Village, Bokaew Sub-district, Samoung District, Chiangmai; December 20–23, 2022. WESR. 2023; 54: 515–21. (in Thai)
Banyati P, Pongchamnapai P, Jarasarn Y, Srisook P, Chaira-ngab T. Investigation of deaths from mushroom poisoning at Tubburg Village, Wangban Sub-district, Phetchabun Province. J Health Sci. 2014; 23: 788–93. (in Thai)
Sangsirilak S, Sangsirilak A. Factors associated with acute liver injury from wild mushroom ingestion at Kapchoeng Hospital, Surin Province. Med J Srisaket Surin Buriram Hospitals. 2019; 34: 289–300. (in Thai)
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับ WESR ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ กรุณาอ้างอิงบทความนั้น ๆ
