ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในตำบลโคกสูง อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ
คำสำคัญ:
ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน, ผู้สูงอายุ, คุณภาพชีวิตบทคัดย่อ
บทนำ: การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย จิตใจ และสังคมที่เกิดขึ้นตามวัยส่งผลต่อความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในบริบทของชุมชนซึ่งมีข้อจำกัดด้านทรัพยากรและการเข้าถึงบริการสุขภาพ
วัตถุประสงค์การวิจัย: 1) เพื่อศึกษาความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ ตำบลโคกสูง อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ และ 2) เพื่อศึกษาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ตำบลโคกสูง อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ
ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงพรรณนา กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุจำนวน 260 คน สุ่มตัวอย่างโดยใช้วิธีการสุ่มแบบชั้นภูมิตามหมู่บ้าน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม โดยแบบประเมินกิจวัตรประจำวันดัชนีบาร์เธลเอดีแอล และแบบประเมินคุณภาพชีวิต มีค่าความเที่ยง เท่ากับ 0.86 และ 0.88 ตามลำดับ เก็บข้อมูลระหว่างเดือน ธันวาคม 2564 ถึงกุมภาพันธ์ 2565 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
ผลการวิจัย: 1) ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน ส่วนใหญ่ไม่มีภาวะพึ่งพิง ร้อยละ 87.69 รองลงมาได้แก่ ภาวะพึ่งพิงโดยสมบูรณ์ ร้อยละ 7.31 และน้อยที่สุดคือ ภาวะพึ่งพิงปานกลาง ร้อยละ 1.92 และ 2) คุณภาพชีวิตโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 91.54 และมีองค์ประกอบคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพกาย ด้านจิตใจ ด้านสัมพันธภาพทางสังคม และด้านสิ่งแวดล้อม อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 87.69, 95.38, 73.46 และ 65.38 ตามลำดับ
สรุปผล: ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ไม่มีภาวะพึ่งพิง และมีคุณภาพชีวิตโดยรวมและองค์ประกอบรายด้าน อยู่ในระดับปานกลาง
ข้อเสนอแนะ: ควรส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุผ่านกิจกรรมที่เหมาะสม จัดสรรทรัพยากรและปรับสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อสุขภาพ พร้อมทั้งให้บุคลากรสาธารณสุขร่วมกันวางแนวทางพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพอย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กนกพร โพชะโน. (2567). ปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง กรณีศึกษาเขตสำนักงานสาธารณสุข อำเภอเรณูนคร. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา, 9(1), 328-334.
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2564). คู่มือการคัดกรองและประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ พ.ศ. 2564 กระทรวงสาธารณสุข. https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor2/files/คู่มือการคัดกรองและประเมินสุขภาพผู้สูงอายุ%20พ.ศ.%202564.pdf
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2565). เครื่องชี้วัดคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกชุดย่อฉบับภาษาไทย. https://www.dmh.go.th/test/whoqol/
จุฑามาศ วงจันทร์, สุวรรณา วุฒิรณฤทธ์ และลัดดา เหลืองรัตนมาศ. (2565). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในเขตสุขภาพที่ 6. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์, 12(1), 32-49.
ชนาทิพย์ พลพิจิตร์, ชมนภัส มณีรัตน์, เกศแก้ว วิมนมาลา และเพ็ญศิริ สันตโยภาส. (2563). ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร. วารสารเกื้อการุณย์, 27(2), 103-115.
ฐิรพร ไพศาล, สุพัชชา ศรีนา, สุพัตรา บุตราช, ศึกษา อุ่นเจริญ และมนฑิญา กงลา. (2567). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุในคลินิกโรคเรื้อรัง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลค้อใหญ่ อำเภอกู่แก้ว จังหวัดอุดรธานี. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 17(2), 55-68.
ทัศนา บุญทอง, อรพรรณ โตสิงห์, ประภา ยุทธไตร, วิไลวรรณ ทองเจริญ, โสพรรณ โพทะยะ, มัตติกา ใจจันทร์, ชนินทร์ จักรภพโยธิน, ขวัญธิดา พิมพการ, และ ทัดดาว แนบเนียน. (2567). สถานการณ์โรคไม่ติดต่อเรื้อรังของผู้ใหญ่และผู้สูงอายุในชุมชนเมือง เขตกรุงเทพมหานคร. วารสารสภาการพยาบาล, 39(2), 163-177.
ธัญญาสิริ ธันยสวัสดิ์, สุนันทา ทรัพยานนท์, ชูศรี ทองกลม, วิภาพรรณ คงชนะ, ปาณบงกช มูลสิน, ปรานี บุญถูก และหทัยรัตน์ จึงสุวดี. (2561). การศึกษาผลการประเมินความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วยสูงอายุที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม. วารสารพยาบาลทหารบก, 9(1), 201-209.
นัฐรัมภาพร ธนปิยวัฒน์, รุจิระชัย เมืองแก้ว และบุบผา แก่นชัยภูมิ. (2566). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุตำบลนาฝาย อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. วารสารสุขศึกษา, 46(1), 120-130.
ปริญญา สัตตะบุตร, รัชนีกร โชติชัยสถิตย์ และสุนิสา จุ้ยม่วงศรี. (2564). การศึกษาเปรียบเทียบคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุกับปัจจัยส่วนบุคคลและครอบครัว ในจังหวัดเพชรบูรณ์. วารสาร มจร การพัฒนาสังคม, 6(3), 17-32.
มลฤดี เพ็ชร์ลมุล และนิติกุล บุญแก้ว. (2564). คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในเขตอำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 31(2), 140-151.
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุภาพ (HDC) สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดชัยภูมิ. (2564). ประชากรจำแนกเพศกลุ่มอายุรายปี. https://hdc.moph.go.th/cpm/public/standard-report-detail/710884bc8d16f755073cf194970b064a
ลลิตา ทรงอภิวัฒน์กุล, วัฒโรชา ทองโตนด, วนิดา เยส่อง และอรัญญา นามวงศ์. (2566). ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับภาวะเปราะบางของผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในชุมชน. วารสารวิชาการสุขภาพภาคเหนือ, 10(2), 241-255.
สุภัทชัย ดำสีใหม่, ไพรัตน์ ฉิมหาดและพระครูวิรัตธรรมโชต. (2565). ศึกษาความต้องการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุชุมชนตำบลคลองแดน อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 9(5), 359-371.
สุภารัตน์ พิสัยพันธุ์, ณัฐธยาน์ ชาบัวคำ และญาณี แสงสาย. (2566). การทรงตัวและการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุที่มีอาการปวดข้อเข่า. วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ, 9(2), 166-178.
อณัญญา ลาลุน และสุวรรณี มณีศรี. (2563). การรับรู้ภาวะสุขภาพและความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงตำบลนาฝาย อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 9(1), 65-73.
อลงกรณ์ เปกาลี และภรณี วัฒนสมบูรณ์. (2564). การปฏิบัติกิจวัตรประจำวันที่จำกัดของผู้สูงอายุไทย: ข้อมูลจากการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2560. วารสารสุขศึกษา, 44(1), 49-59.
เอกพล เคราเซ, นำชัย ศุภฤกษ์ชัยสกุล, ศศิพัฒน์ ยอดเพชร และอัจศรา ประเสริฐสิน. (2562). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ: ถอดรหัสจากผู้รู้และผู้เป็น. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, 27(2), 131-162.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
World Health Organization. (2002). Active ageing: A policy framework. Geneva: World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/67215
