การสอบสวนการระบาดของโรคไอกรนจากการติดเชื้อ Bordetella pertussis และ Bordetella parapertussis ตําบลช่องแมว อําเภอลําทะเมนชัย จังหวัดนครราชสีมา เดือนตุลาคม–ธันวาคม 2561

บทคัดย่อ

บทนํา: วันที่ 28 ธันวาคม 2561 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา (สคร.9) ได้รับแจ้งผู้ป่วยโรคไอกรน 2 ราย อายุ 2 เดือน (Index) ซึ่งเสียชีวิต และอายุ 8 ปี เป็นพี่น้องกัน ในอำเภอลำทะเมนชัย ซึ่งไม่พบผู้ป่วยไอกรนในช่วงปี พ.ศ. 2553-2561 ทีมปฏิบัติการสอบสวนโรค สคร.9 นครราชสีมา สำนักงานสาธารณสุข จังหวัดนครราชสีมา และทีมอำเภอลำทะเมนชัย ได้ลงพื้นที่สอบสวนโรคในวันที่ 2 มกราคม 2562 เพื่อยืนยันการระบาด หาปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรค และดำเนินการควบคุมป้องกันโรค
วิธีการศึกษา: ทบทวนสถานการณ์โรคไอกรนและเวชระเบียนผู้ป่วยยืนยัน ค้นหาผู้ป่วยในโรงเรียนและชุมชน ระหว่างวันที่ 2 ตุลาคม 2561–2 มกราคม 2562 ใช้นิยามผู้ป่วยสงสัยมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งดังนี้ ไออย่างน้อย 2 สัปดาห์ ไอเป็นชุด มีเสียงหายใจวู้บหรืออาเจียนหลังไอ หากมีความเชื่อมโยงกับผู้ป่วยยืนยันถือเป็นผู้ป่วยเข้าข่าย ยืนยันการติดเชื้อโดยการป้ายเชื้อจากโพรงจมูก ตรวจด้วยวิธี Polymerase chain reaction (PCR) พบสารพันธุกรรมของเชื้อ Bordetella pertussis หรือ Bordetella parapertussis สำรวจสิ่งแวดล้อม และความครอบคลุมวัคซีน คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก (DTP) โดยดูจากสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก
ผลการสอบสวน: มีการระบาดโรคไอกรน พบผู้ป่วย 8 ราย เป็นผู้ป่วยยืนยัน 3 ราย (พบ B. pertussis 2 ราย และ B. parapertussis 1 ราย) และผู้ป่วยเข้าข่าย 5 ราย อายุเฉลี่ย 9.5 ปี (ต่ำสุด 2 เดือน สูงสุด 28 ปี) ผู้ป่วยรายแรกเริ่มป่วยต้นเดือนตุลาคม 2561 ราย สุดท้ายเริ่มป่วยวันที่ 28 ธันวาคม 2561 ผู้ป่วยทุกรายทำกิจกรรม ร่วมกับผู้ป่วยรายแรก ความครอบคลุมวัคซีน DTP ของอำเภอลำทะเมนชัย ในกลุ่มอายุ 0-6 ปี ร้อยละ 95.65 ผู้ป่วยยืนยันได้รับ วัคซีน DTP ครบตามเกณฑ์ 2 ราย แต่ไม่มีชื่ออยู่ในสมุดทะเบียน การให้วัคซีนเนื่องจากทะเบียนรายชื่อไม่เป็นปัจจุบัน ผู้ป่วยที่เป็น Index ยังไม่ได้รับเนื่องจากอายุยังไม่ถึงเกณฑ์ และดำเนินการให้วัคซีนกับผู้ที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกัน (catch up) จำนวน 78 ราย
สรุป: เป็นการระบาดของโรคไอกรน พบสารพันธุกรรมของเชื้อ B. pertussis และ B. parapertussis เป็นเชื้อก่อโรค ผู้ป่วยเสียชีวิตอายุต่ำกว่าเกณฑ์ให้วัคซีน จึงควรมีการพิจารณาเพิ่มมาตรการให้วัคซีน Tdap แก่หญิงตั้งครรภ์ เพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันของเด็กที่อายุยัง ไม่ถึงเกณฑ์ให้วัคซีน DTP รวมถึงการบันทึกข้อมูลการฉีดวัคซีนให้ เป็นปัจจุบันและนำมาใช้ได้ทันเวลา