การสอบสวนโรค : กรณีผู้สัมผัสโรคลชมาเนียในนักศึกษาวิทยาลัยสังกัดอาชีวศึกษาแห่งหนึ่ง ในจังหวัดศรีสะเกษ ที่กลับจากการฝึกงาน ณ ประเทศอิสราเอล เดือนกันยายน 2561

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 12 กันยายน 2561 ทีม SRRT เมืองศรีสะเกษ ได้รับแจ้งจากสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 อุบลราชธานี พบผู้ป่วยลิชมาเนียรับการรักษาที่โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ เป็นนักศึกษาวิทยาลัยสังกัดอาชีวศึกษาในจังหวัดร้อยเอ็ด ที่เดินทางกลับจากการฝึกงาน ณ ประเทศอิสราเอล โดยนักศึกษาฝึกงานกลุ่มดังกล่าว ยังประกอบด้วยนักศึกษาจากวิทยาลัยสังกัดอาชีวศึกษาในจังหวัดศรีสะเกษรวมอยู่ด้วย ทีม SRRT เมืองศรีสะเกษ จึงดำเนินการสอบสวนโรคในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ เพื่อยืนยันการวินิจฉัย และการระบาด อธิบายลักษณะการกระจายตัวของโรค ค้นหาสาเหตุและแหล่งโรค และให้ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา ค้นหาผู้ป่วยรายใหม่ เพิ่มเติมในชุมชนตามนิยามที่กำหนด ศึกษาทางห้องปฏิบัติการโดยเก็บตัวอย่างเลือดและน้ำลายในผู้สัมผัสโรค/ผู้ป่วย ตัวอย่างเลือดในสัตว์ส่งตรวจหาสารพันธุกรรมเชื้อลิชมาเนีย ศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมบริเวณบ้านพักนักศึกษาและคอกสัตว์ในวิทยาลัยฯ และศึกษาทางกีฏวิทยาโดยส่งตรวจแยกสายพันธุ์ริ้นฝอยทรายที่พบในพื้นที่
ผลการศึกษา: พบผู้สัมผัสโรคที่เป็นนักศึกษาและล่ามรวม 18 คน อัตราส่วนเพศชายต่อหญิง เท่ากับ 1:1 อายุเฉลี่ย 20.59 ปี พบผู้ติดเชื้อลิชมาเนียไม่แสดงอาการ 2 ราย (ร้อยละ 11.11) พบผู้สัมผัสโรค ไปบริจาคเลือด 9 คน และพบผู้รับเลือด 9 คน ผลการติดตามผู้รับเลือดจากผู้บริจาคที่ติดเชื้อลิชมาเนีย 2 คน พบว่าเป็นลบ
ข้อเสนอแนะ: 1) หน่วยงานสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องให้ความรู้เรื่องโรคลิชมาเนียแก่ผู้สัมผัสโรค เพื่อสังเกตอาการของตนเองและเข้ารับการรักษาทันทีเมื่อเจ็บป่วย 2) คลังเลือดโรงพยาบาลมีมาตรการคัดกรองผู้บริจาคเลือด โดยประเมินความเสี่ยงต่อการติดโรคที่มีการระบาดในแต่ละประเทศ กรณีพบความเสี่ยงต่อการติดเชื้อลิชมาเนียต้องงดบริจาคเลือดเป็นเวลาอย่างน้อย 1 ปี และ 3) สถาบันการศึกษาที่มีการส่งนักศึกษาไปฝึกงานยังต่างประเทศ ควรตรวจสอบข้อมูลการระบาดของโรคในประเทศนั้น และให้ความรู้ในการป้องกันโรคก่อนเดินทางแก่นักศึกษา เมื่อนักศึกษาเดินทางกลับมาถึงประเทศไทยควรมีการเฝ้าระวังโรคต่อเนื่อง 1 ปี