สถานการณ์ทางระบาดวิทยาของการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนน ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเสียชีวิต และการพยากรณ์จำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนในจังหวัดขอนแก่น พ.ศ. 2562–2568
DOI:
https://doi.org/10.59096/wesr.v56i11.3802คำสำคัญ:
อุบัติเหตุทางถนน, ขอนแก่น, พยากรณ์, ระบาดวิทยา, ปัจจัย, เสียชีวิตบทคัดย่อ
บทนำ : อุบัติเหตุทางถนนเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดขนาดใหญ่ เช่น จังหวัดขอนแก่น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อบรรยายสถานการณ์ ลักษณะทางระบาดวิทยาของการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนน ค้นหาปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเสียชีวิต และพยากรณ์จำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนในจังหวัดขอนแก่น
วิธีการศึกษา : ผู้วิจัยใช้วิธีการศึกษาแบบภาคตัดขวาง โดยใช้ชุดข้อมูลระบบเฝ้าระวังการบาดเจ็บทางถนนจังหวัดขอนแก่นจากศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ พ.ศ. 2562–2566 บรรยายลักษณะทางระบาดวิทยาด้วยสถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์การเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนโดยใช้ Multivariable logistic regression และพยากรณ์จำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนรายสัปดาห์ด้วยการวิเคราะห์อนุกรมเวลา ในช่วงปี พ.ศ. 2567–2568
ผลการศึกษา : ผู้บาดเจ็บ (รวมผู้เสียชีวิต) จากอุบัติเหตุทางถนนในจังหวัดขอนแก่น พ.ศ. 2562–2566 มีจำนวน 111,984 ราย ทั้งนี้มีผู้เสียชีวิต 293 ราย อัตราส่วนเพศหญิงต่อเพศชายเท่ากับ 1 : 1.6 และค่ามัธยฐานอายุเท่ากับ 33.6 ปี ช่วงเวลา 00.00–05.59 น. พื้นที่นอกอำเภอเมือง และประเภทยานพาหนะรถยนต์มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การคาดเข็มขัดนิรภัย/การสวมหมวกนิรภัยพบว่าเป็นปัจจัยป้องกันการเสียชีวิต แต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ การพยากรณ์จำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนพบว่า การพยากรณ์ด้วยวิธี Holt-Winter exponential smoothing (HWS) มีค่าความคลาดเคลื่อนน้อยที่สุด จากการวัดด้วย Mean absolute error เท่ากับ 120.05 ราย และ Mean absolute percentage error ที่ร้อยละ 29.29 เมื่อเทียบกับ Seasonal autoregressive integrated moving average (SARIMA) การพยากรณ์ด้วย HWS คาดว่าจำนวนผู้บาดเจ็บมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น และช่วงเดือนมกราคม 2567–ธันวาคม 2568 น่าจะมีจำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนเฉลี่ยต่อสัปดาห์อยู่ที่ 561.32 ราย โดยพบมากที่สุดสัปดาห์ที่ 4 ของเดือนธันวาคม 2568
ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ : จำนวนผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนในจังหวัดขอนแก่นมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ใน พ.ศ. 2567–2568 หน่วยงานภาครัฐที่มีหน้าที่ดูแลผู้ผู้บาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนนพึงนำข้อมูลจากการประชากรนี้เพื่อช่วยตัดสินใจในการจัดสรรทรัพยากร ทั้งนี้การดำเนินการมาตรการป้องกันและลดการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนน เช่น การคาดเข็มขัดนิรภัย/การสวมหมวกนิรภัย ยังคงเป็นมาตรการที่สำคัญ
เอกสารอ้างอิง
Centre for SDG Research and Support: SDG Move. WHO Report: 'Thailand' Has the Highest Road Traffic Deaths in Southeast Asia Despite Having Good Traffic Laws [Internet]. 2021 [cited 2024 Sep 17]. Available from: https://www.sdgmove.com/2021/02/10/who-global-sttus-report-on-road-safety-2018/ [in Thai].
TNN 16. 2 Lives Lost Per Hourfrom Road Accidents; Thailand Ranks 9th in the World [Internet]. 2024 [cited 2024 Sep 17]. Available from: https://dol.thaihealth.or.th/Media/Pdfview/334d089c-cff6-ee11-8103-00155d1aab6f (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Injury Prevention. The Road Traffic Accident Situation in Thailand [Internet]. 2022 [cited 2024 Sep 17]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1359020221215035948.pdf (in Thai)
Thai RSC. National Statistics Report on Road Accident Victims [Internet]. 2024 [cited 2024 Sep 17]. Available from: https://app.powerbi.com/view?r=eyJrIjoiZWFkZWYzNjMtMzlmNy00ZGI1LWJkNTItNGQ3ZDk2MDNkMGVmIiwidCI6IjBiNTRkMTRlLTMyYTktNGEyMC1iOTVhLTgzMWQ0ZTQ5MmE5NyIsImMiOjEwfQ%3D%3D (in Thai)
Khon Kaen Provincial Statistical Office. Khon Kaen Provincial Statistical Report in 2020 [Internet]. 2020 [cited 2025 Apr 30]. Available from: https://khonkaen.nso.go.th/images/report63.pdf (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of Injury Prevention. Injury Surveillance [Internet]. [cited 2024 Sep 17]. Available from: https://dip.ddc.moph.go.th/new/บริการ/IS61-67-adate (in Thai)
Stack overflow. Holt-Winters time series forecasting with statsmodels [Internet]. [cited 2025 Apr 6]. Available from: https://stackoverflow.com/questions/57443733/holt-winters-time-series-forecasting-with-statsmodels-in-python
Big data institute. How Good Is Your MAPE Model: 2 Ways to Measure Model Accuracy [Internet]. [cited 2025 Apr 30]. Available from: https://bdi.or.th/big-data-101/mape-evaluation/ (in Thai)
Chatfield C, Yar M. Prediction intervals for Holt–Winters forecasting. Journal of the Royal Statistical Society: Series C (Applied Statistics). 1990;39(3): 283–95.
Bunn TL, Yu L, Slavova S, Bathke A. The effects of semi truck driver age and gender and the presence of passengers on collisions with other vehicles. Traffic Inj Prev. 2009;10: 266–72.
Chen H, Cao L, Logan DB. Analysis of Risk Factors Affecting the Severity of Intersection Crashes by Logistic Regression. Traffic Inj Prev. 2012;13(3):300–7.
Masoumi K, Forouzan A, Barzegari H, Asgari Darian A, Rahim F, Zohrevandi B, et al. Effective Factors in Severity of Traffic Accident–Related Traumas; an Epidemiologic Study Based on the Haddon Matrix. Emerg (Tehran). 2016;4(2):78–82.
Sugawong K, Insin N, Chaunngoolearm P, Phonsingh P, Wangmook K. Factor associated with Mortality and Its Prediction Model from Road Traffic Accidents in Health Region 8. Lanna Public Health Journal. 2023;19(2):129–41. (in Thai)
Wongsakorn H, Tanwanichkul L. Analysis of relationship between lane widths and passenger car. J Sci Technol MSU. 2022;41(5):237–45. (in Thai)
Ghoubaira J, Diab M, Nassereldine H, Tamim H, Saadeh S, Price R, et al. Road traffic injury in Lebanon: A prospective study to assess injury characteristics and risk factors. Health Sci Rep. 2021;4(4):e396.
Suwannapang S, Impool T, Chancharas S, Daengpruan N, Suphawirotloet S, Mitchai M. Identification of Traffic Accident Hotspots, Incidence and Severe Injury Associated Factors by Using Geographic Information System and Trauma Registry, Nai Muang Subdistrict, Muang Khon Kaen District, Khon Kaen Province. The office of Disease Prevention and Control 8 Udon Thani Journal. 2024;2(3):71–84. (in Thai)
International Transport Forum. Road safety Annual Report 2022 [Internet]. 2022 [cited 2024 Nov 22]. Available from: https://www.itf–oecd.org/sites/default/files/docs/irtad-road-safety-annual-report-2022.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ความรับผิดชอบและลิขสิทธิ์
1. ความรับผิดชอบของผู้เขียนและความเห็นของกองบรรณาธิการ (Author Responsibility and Editorial Disagreement)
เนื้อหาและข้อมูลทั้งหมดในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้นิพนธ์บทความ และกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ ในเนื้อหาดังกล่าว
2. ลิขสิทธิ์และการอ้างอิง (Copyright and Referencing)
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ และอื่น ๆ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร WESR ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดประสงค์จะนำเนื้อหาทั้งหมดหรือส่วนใดส่วนหนึ่งไปเผยแพร่ จะต้องอ้างอิงบทความนั้น ๆ อย่างถูกต้อง
