การสอบสวนการระบาดของอหิวาตกโรค จังหวัดระยอง วันที่ 4 ตุลาคม 2558-5 มกราคม 2559

บทคัดย่อ

บทนํา: อหิวาตกโรคเป็นโรคติดเชื้อที่สามารถทำให้เกิดการเสียชีวิต รวมถึงอาจก่อให้เกิดการระบาดอย่างต่อเนื่องและรุนแรงหากไม่ได้ รับการควบคุมโรคอย่างทันเวลาและเหมาะสม กรมควบคุมโรค ได้รับรายงานจากสาธารณสุขจังหวัดระยองว่า พบผู้ติดเชื้ออหิวาตกโรค 17 ราย ระหว่างวันที่ 8–22 ตุลาคม 2558 จึงได้ สอบสวนการระบาดระหว่าง 27 ตุลาคม 2558-5 มกราคม 2559 เพื่อค้นหาแหล่งโรครวมถึงให้คำแนะนําในการป้องกันควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ใช้ระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยและผลการสอบสวนโรคเฉพาะราย สัมภาษณ์ผู้ป่วยรายแรก รายใหม่ และค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม นิยามผู้ป่วย คือ ผู้อาศัยในจังหวัดระยองที่มีอาการถ่ายเหลว หรือถ่ายเป็นน้ำระหว่าง 24 กันยายน 2558-5 มกราคม 2559 และผลการเพาะเชื้อจากอุจจาระ พบVibrio cholerae O1 หรือ O139 เก็บสิ่งส่งตรวจจากผู้ป่วย ผู้สัมผัส ผู้ประกอบอาหาร รวมถึงตัวอย่างอาหาร น้ำและสิ่งแวดล้อม ร่วมกับศึกษาทางสิ่งแวดล้อมในจุดต่าง ๆ ที่สงสัยเป็นแหล่งโรค
ผลการศึกษา: ระหว่างวันที่ 4 ตุลาคม 2558-5 มกราคม 2559 พบผู้ติดเชื้อ Vibrio cholerae O1 El Tor Ogawa ทั้งหมด 103 ราย เป็น ผู้ ป่วย 88 ราย และผู้ติดเชื้อไม่แสดงอาการ 15 ราย โดยมีผู้เสียชีวิต 2 ราย พื้นที่ระบาดเริ่มจากตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง แล้วกระจายไปยังอำเภอแกลง อำเภอบ้านค่าย และอำเภอนิคมพัฒนา ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นลูกจ้างชาวกัมพูชาที่แพปลา ซึ่งมักถ่ายลงน้ำโดยตรง ใช้น้ำจากในแม่น้ำระยอง ในการล้างเนื้อสัตว์ในการปรุงอาหาร และนิยมรับประทานอาหารทะเลดิบ ระดับคลอรีนตกค้างใน น้ำประปาน้อยกว่า 0.2 ppm ผลเพาะเชื้อจากตัวอย่างอาหารและน้ำ ไม่พบเชื้ออหิวาต์ในระยะ 2 สัปดาห์แรก การควบคุมโรคยังทำได้ไม่ เต็มที่เนื่องจากข้อจํากัดด้านจำนวนบุคลากร ต่อมาศูนย์บัญชาการ ภาวะฉุกเฉินระดับจังหวัดได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานหลายภาค ส่วนในการทำงานเชิงรุก ทั้งการปรับปรุงสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมในเรือ แพปลา และชุมชนโดยรอบ เพิ่มระดับคลอรีนตกค้างในน้ำประปาและ แหล่งน้ำใช้ร่วมของชุมชน รวมถึงให้สุขศึกษาอย่างเข้มข้นใน ประชากรกลุ่มเสี่ยงการระบาดจึงลดลงจนเข้าสู่ภาวะปกติ
สรุปผลการศึกษา: การระบาดของอหิวาตกโรคครั้งนี้เป็นไปอย่าง ยาวนานและกินพื้นที่หลายอำเภอ โดยมีแหล่งโรคร่วมในผู้ป่วยส่วน ใหญ่ คือ การกินอาหารทะเลดิบ หรือกึ่งสุกกึ่งดิบจากแม่น้ำระยอง การตอบสนองต่อการระบาดอย่างรวดเร็วและเป็นระบบโดยอาศัย ความร่วมมือของทุกภาคส่วนรวมถึงการสื่อสารความเสี่ยงอย่าง เข้มข้นและมีประสิทธิภาพ เป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้การควบคุม การระบาดเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ