ประสิทธิผลวัคซีนป้องกัน COVID-19 ในพื้นที่รับผิดชอบ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดสระบุรี เดือนธันวาคม 2564

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: ประเทศไทยดำเนินการใช้วัคซีนป้องกัน COVID-19 ซึ่งถือเป็นวัคซีนตัวใหม่และสูตรการฉีดแบบผสมผสานเพื่อลดแพร่ระบาดและลดความรุนแรงจากการเจ็บป่วย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประมาณประสิทธิผลวัคซีนป้องกัน COVID-19 ในการป้องกันการติดเชื้อโรคโควิด 19 ในประชากรพื้นที่ 8 จังหวัดของสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดสระบุรีรับผิดชอบ ช่วงเดือนธันวาคม 2564
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบ Test-negative case–control ในประชากรที่ขึ้นทะเบียนรับการตรวจหาเชื้อโรคโควิด 19 ณ ห้องปฏิบัติการ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดสระบุรี ในพื้นที่ 8 จังหวัด เดือนธันวาคม 2564 และตรวจสอบสถานะการได้รับวัคซีนจากฐานข้อมูล MOPH–IC โดยมีนิยาม กลุ่มผู้ติดเชื้อโรคโควิด 19 (Case) คือ ผู้ที่ตรวจพบเชื้อโรคโควิด 19 ด้วยวิธี RT–PCR หรือ ATK กลุ่มควบคุม (Control) คือ ผู้ที่ตรวจไม่พบเชื้อด้วยวิธี RT–PCR หรือ ATK ประมาณค่า Odds ratio (OR) และ 95% confidence interval และคำนวนประสิทธิผลวัคซีนด้วยสูตร (1–OR)*100
ผลการศึกษา: จากผู้ได้รับการตรวจหาเชื้อทั้งหมด 8,582 ราย เป็นกลุ่ม Case 979 ราย และ Control 7,603 ราย ประสิทธิผลวัคซีนเข็ม 1, 2 และ 3 เมื่อควบคุมตัวแปรกลุ่มอายุเท่ากับ ร้อยละ 43.10 (20.20–59.40) ร้อยละ 62.60 (55.30–68.70) และ ร้อยละ 93.50 (90.20–95.70) ตามลำดับ เมื่อพิจารณาประสิทธิผลวัคซีนจำแนกตามกลุ่มอายุ พบว่ากลุ่มอายุ 18–59 ปี มีประสิทธิผลวัคซีนเข็ม 1, 2 และ 3 เท่ากับร้อยละ 40.6 (9.8–60.9) ร้อยละ 60.4 (50.0–68.6) และร้อยละ 93.9 (90.4–96.1) ตามลำดับ ส่วนกลุ่มอายุ 12–17 ปี มีประสิทธิผลวัคซีนเข็ม 2 ร้อยละ 83.5 (68.1–91.5) ในขณะผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไปมีค่าประสิทธิผลวัคซีนเข็ม 2 เท่ากับร้อยละ 57.7 (40.9–69.7) และเมื่อพิจารณาตามสูตรวัคซีน AZD1222 2 เข็ม มีประสิทธิผลร้อยละ 82.20 (77.30–85.90) สูตร CoronaVac ร่วมกับ BNT162b2 ร้อยละ 58.10 (49.30–65.30) และสูตร BBIBP–CorV 2 เข็ม ร้อยละ 48.30 (37.20–57.40)
อภิปรายผลการศึกษา: ในช่วงที่มีการระบาดร่วมของสายพันธุ์เดลต้าและสายพันธุ์โอมิครอน ประสิทธิผลวัคซีนป้องกัน COVID-19 ในการป้องกันการติดเชื้อโควิด 19 เพิ่มขึ้นตามจำนวนเข็มที่ฉีดเพิ่มขึ้น กลุ่มผู้ที่อายุ 12–17 ปีมีค่าประสิทธิผลวัคซีนเข็ม 2 สูงกว่ากลุ่มอายุอื่น ๆ วัคซีนสูตร AZD1222 2 เข็ม มีประสิทธิผลสูงกว่าวัคซีนสูตรผสม CoronaVac ร่วมกับ BNT162b2 และ BBIBP–CorV 2 เข็ม การรับวัคซีนเข็ม 3 ของกลุ่มศึกษาทำให้ป้องกัน การติดเชื้อโควิด 19 อยู่ระดับสูงและมากกว่าผู้ที่ได้รับ 2 เข็ม และ 1 เข็ม ดังนั้นควรเร่งรัดมาตรการในการให้บริการวัคซีนเข็มกระตุ้นโดยเฉพาะในประชากรกลุ่มเสี่ยง รวมถึงควรมีการประเมินประสิทธิผลของวัคซีนอย่างต่อเนื่องและควรมีการประเมินในหลายรูปแบบ เพราะผลอาจมีการเปลี่ยนแปลงจากปัจจัยหลายด้าน เช่น ระดับภูมิคุ้มกันอาจลดต่ำลงรวมถึงปัจจัยรบกวนอื่น ๆ ที่อาจส่งผลต่อประสิทธิผล