ปัจจัยขับเคลื่อนการเกิดการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสชิกาในเขตเมือง จังหวัดนนทบุรี วันที่ 25 กรกฎาคม-12 ตุลาคม 2559

บทคัดย่อ

บทนำ: วันที่ 3 กันยายน 2559 สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ได้รับแจ้งจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนนทบุรีว่า พบผู้ป่วยยืนยันติดเชื้อไวรัสซิกา 2 ราย อาศัยอยู่ในพื้นที่อำเภอบางกรวย และอำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี ทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว สำนักระบาดวิทยาร่วมกับสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 สระบุรี และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนนทบุรีลงพื้นที่สอบสวนโรคเพื่อยืนยันการระบาด และให้คำแนะนำในการเฝ้าระวังและป้องกัน ควบคุมโรค ระหว่างวันที่ 5-25 กันยายน 2559
วิธีการศึกษา: ทำการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา ประชากรที่ศึกษา ได้แก่ ผู้ป่วยติดเชื้อยืนยันผู้สัมผัสร่วมบ้านหรือที่ทำงานของผู้ป่วยติดเชื้อยืนยัน หรือผู้ที่เดินทางเข้ามาอยู่ในจังหวัดนนทบุรีซึ่งเป็นเขตเมือง และมีอาการตามนิยามผู้ป่วยเข้าเกณฑ์สอบสวนโรคติดเชื้อไวรัสซิกา (Patient Under Investigation: PUI) ตามแนวทางของสำนักระบาดวิทยา โดยเก็บตัวอย่างเลือด หรือปัสสาวะส่งตรวจ ด้วยวิธี Polymerase chain reaction สำรวจค่าด้ชนีลูกน้ำ ศึกษา สภาพแวดล้อมบริเวณบ้านและที่ทำงานของผู้ป่วยในรัศมี 200 เมตร เก็บตัวอย่างยุงเพื่อตรวจหาเชื้อไวรัสซิกา
ผลการศึกษา: พบผู้ติดเชื้อไวรัสซิกา 5 ราย (ผู้ป่วยยืนยัน 3 ราย และผู้สัมผัสร่วมบ้านซึ่งเป็นผู้ติดเชื้อไม่แสดงอาการ 2 ราย) แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มก้อนอยู่ในอำเภอบางกรวยและอำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี ผู้ป่วยติดเชื้อยืนยันทั้ง 3 ราย มีอาการผื่น ไข้ ตาแดง เริ่มป่วยระหว่างวันที่ 23 สิงหาคม-11 กันยายน 2559 การค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมจากเวชระเบียน 1,924 ราย พบผู้ป่วยเข้าข่าย 80 ราย ติดตามเก็บตัวอย่างส่งตรวจได้ 14 ราย (ร้อยละ 22.58) การค้นหาผู้ป่วยในชุมชนพบผู้ป่วยเข้าข่าย 61 ราย และหญิงตั้งครรภ์ 192 ราย ทุกรายไม่พบสารพันธุกรรมไวรัสชิกา ส่วนค่ามัธยฐานดัชนีลูกน้ำ ยุงลายในการควบคุมโรคในวันแรก HI (House Index) ร้อยละ 71.43 และ CI (Container Index) ร้อยละ 20.00 และวันที่ 5 HI ร้อยละ 22.15 CI ร้อยละ 11.04 ผลการศึกษายุงพาหะนำโรคใน สภาพแวดล้อมของผู้ป่วยพบสารพันธุกรรมไวรัสซิกา 2 ตัว (ร้อยละ 0.53) ซึ่งพบในยุงแม่ไก่สายพันธุ์ Armigeres subalbatus
สรุปและวิจารณ์: ยืนยันพบการระบาดของเชื้อไวรัสชิกาใน 2 อำเภอของจังหวัดนนทบุรี จากค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายที่ยังคงสูงในพื้นที่ระบาด ประกอบกับการตรวจพบเชื้อไวรัสซิกในยุงแม่ไก่ แสดงให้เห็นว่าเชื้อมีการไหลเวียนอยู่ในพื้นที่ ซึ่งเพิ่มโอกาสให้โรคแพร่ระบาดอีกได้รวมถึงการดำเนินงานในพื้นที่เขตเมืองมีความซับซ้อนและยากลำบาก จึงเป็นปัจจัยขับเคลื่อนที่สำคัญที่ทำให้เกิดการระบาด ควรมีการเพิ่มความเข้มข้นในการป้องกันควบคุมโรคให้มีความเข้มแข็งยิ่งขึ้น