การระบาดของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากพยาธิ (Eosinophilic meningitis) อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ เดือนกุมภาพันธ์ 2562

ผู้แต่ง

  • ประวิตร ศรีบุญรัตน์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมุกดาหาร
  • วานิช รุ่งราม สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ์

คำสำคัญ:

โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากพยาธิ, Angiostrongylus cantonensis, หอยโข่ง, การระบาด, จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2562 สนักงานสาธารณสุข จังหวัดกาฬสินธุ์ ได้รับรายงานจากโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชกุฉินารายณ์ ทางโทรศัพท์ว่ามีผู้ป่วยสงสัยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ จากพยาธิ (Eosinophilic meningitis) 5 ราย เข้ารับการรักษาที่ โรงพยาบาล ทีม SRRT จังหวัดกาฬสินธุ์ เข้าดเนินการสอบสวนโรค ระหว่างวันที่ 22 กุมภาพันธ์–28 มีนาคม 2562 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาดของโรค ศึกษาลักษณะทาง ระบาดวิทยาของโรคตามบุคคล เวลา และสถานที่ ค้นหาแหล่งโรค วิธีถ่ายทอดโรค และผู้สัมผัสโรค และหามาตรการป้องกันควบคุมโรค
วิธีการศึกษา: ใช้รูปแบบการศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา โดยการรวบรวมข้อมูลผู้ป่วย การสัมภาษณ์ผู้ป่วย การค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในชุมชน การศึกษาสิ่งแวดล้อม และการศึกษาทาง ห้องปฏิบัติการในตัวอย่างเลือดและน้ำไขสันหลังของผู้ป่วย รวมทั้งตัวอย่างหอยในแหล่งน้ำที่สงสัย ส่วนการหาปัจจัยเสี่ยงนั้นได้ใช้ระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์โดยวิธี Case-control study
ผลการสอบสวน: พบผู้ป่วยรวม 10 ราย ในชุมชนเดียวกัน อำเภอกุฉินารายณ์ อัตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง เท่ากับ 1.5:1 อายุเฉลี่ยเท่ากับ 35.9 ปี (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 7.0 ปี) อายุต่ำสุด 26 ปี และสูงสุด 48 ปี ผู้ป่วยทุกรายมีอาชีพรับจ้างผู้ป่วยทุกรายมี อาการปวดศีรษะมาก อาการรองลงมา คือ สับสน/ไม่รู้สึกตัว และไข้ การระบาดมีลักษณะแบบแหล่งโรคร่วม ผลการศึกษา Case-control study พบว่าการกินหอยโข่งที่ปรุงไม่สุก มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการป่วยครั้งนี้ ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบผลบวกต่อแอนติเจนของพยาธิ Angiostrongylus cantonensis ใน เลือดและน้ำไขสันหลังของผู้ป่วย รวมทั้งพบตัวอ่อนพยาธิในตัวอย่างหอยโข่งที่เก็บจากแหล่งน้ำที่สงสัย ผู้ป่วยทุกรายหายเป็นปกติและสถานการณ์โรคสงบโดยไม่พบผู้ป่วยเพิ่มเติมในช่วง 2 เดือนต่อมา
สรุปและวิจารณ์ผล: การระบาดของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากพยาธิครั้งนี้ น่าจะเกิดจากการกินหอยโข่งที่ปรุงไม่สุก เมื่อพบผู้ป่วยมีอาการ ปวดศีรษะมาก และมีประวัติกินหอยโข่งที่ปรุงไม่สุก ผู้ให้บริการสาธารณสุขควรนึกถึงโรคนี้ร่วมด้วยในการตรวจวินิจฉัยแยกโรค

References

ราม กิจจารักษ์, วราภรณ์ พลเมือง. Eosinophilic meningitis ในโรงพยาบาลพระปกเกล้า. วารสารศูนย์การศึกษา แพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า. 2549; 23(3): 138-44.

วัชรี แก้วนอกเขา, ปณิธี ธัมมวิจยะ. โรคเยื่อหุ้มสองอักเสบจาก พยาธิ (Eosinophilic meningitis). ใน: นคร เปรมศรี, บรรณาธิการ. สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรคประจำปี 2560. นนทบุรี: สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข; 2561. หน้า 42–5.

อุมาพร ทาไธสง. ปรสิตก่อโรคที่ติดต่อผ่านทางอาหารและน้ำที่สำคัญในประเทศไทย. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา. 2555; 17(2): 212-20.

ญาณิศา นราพงษ์, นพคุณ ภักดีณรงค์. โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ อันเนื่องมาจากพยาธิตัวกลม Angiostrongylus cantonensis. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 2560; 36(1): 140-7.

สุวิชา กิตติมงคลมา. โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบอีโอซิโนฟิลิคในผู้ใหญ่. วารสารแพทย์เขต. 4 2544; 4: 235–40.

Eamsobhana P. Angiostrongyliasis in Thailand: epidemiology and laboratory investigations. Hawaii J Med Public Health. 2013 Jun; 72(6 Suppl 2): 28–32.

อับดุลฮากัม ดูมีแด, อภิชาติ วิทย์ตะ. พยาธิปอดหนูและโฮสต์ ตัวกลางในธรรมชาติ. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2561; 26(2): 300–12.

ผจง คงคา, วิวัฒน์ พันธุเดชะ. โรคเยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง อักเสบจากพยาธิตัวจี๊ด. จุฬาลงกรณ์เวชสาร. 2520; 21: 69– 72. 9. อัจฉบุณณ์ แสงศิริรักษ์. โรคพยาธิหอยโข่ง. จุลสารศูนย์วิจัย และพัฒนาการสัตวแพทย์ภาคเหนือตอนล่าง. 2557; 11(41– 42): 1–4.

ดวงพร นะคาพันธุ์ชัย. โรค “ปวดหัวหอย”. จดหมายข่าว สาน สุ ขภาพ. 2558; 13(1): 2. 11. นพคุณ ภักดีณรงค์, ญาณิศา นราพงษ์. หนู: พาหะนำโรคที่สำคัญทางการแพทย์. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. 2560; 19(2): 55–9.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-04-27

How to Cite

ศรีบุญรัตน์ ป., & รุ่งราม ว. (2024). การระบาดของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากพยาธิ (Eosinophilic meningitis) อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ เดือนกุมภาพันธ์ 2562. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์, 50(45), 669–676. สืบค้น จาก https://he05.tci-thaijo.org/index.php/WESR/article/view/1511